Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Schippers over de aanpassing van het Macro
Ziekenfondswet Verstrekkingenbudget 2003.
(2030419250)
1
Herinnert u zich uw brief inzake aanpassing van het Macro Ziekenfondswet (ZFW)
Verstrekkingenbudget 2003 die u heeft gestuurd naar het College voor Zorgverzekeringen
op 21 juni 2004? 1)
1
Ja.
2
Is het waar dat ziekenfondsen over 2003 met een tegenvaller van 167 miljoen kampen als
gevolg van rechterlijk ingrijpen met betrekking tot de "De Geus-maatregel"? Wat heeft uw
ambtsvoorganger gedaan om financiële risico's bij een mogelijk niet doorgaan van deze
maatregel af te dekken en waaruit blijkt dit concreet? Zijn hierover destijds afspraken
gemaakt met de ziekenfondsen en, zo ja, waaruit bestonden deze? Wisten de ziekenfondsen
reeds op voorhand dat bij niet doorgaan van "De Geus-maatregel" het macro verstrekkingen
budget zou worden verhoogd?
2
Het is waar dat ziekenfondsen over 2003 met een tegenvaller van 167 miljoen kampen
als gevolg van rechterlijk ingrijpen met betrekking tot de "De Geus"-maatregel. Voor de
ziekenfondssector was 250 miljoen ingeboekt voor deze maatregel in de periode januari -
december 2003. Door een eerste rechterlijke uitspraak in voorjaar 2003 (29 april 2003) was
invoering van de maatregel reeds vertraagd. Door een tweede rechterlijke uitspraak op 18
december 2003 is vervolgens heel de "De Geus"-maatregel vernietigd. Door de instelling
van een convenant inzake het omzetten van kortingen en bonussen voor generieke
geneesmiddelen in prijsmaatregelen (zie ook vraag 5) is echter de kostentegenvaller voor
verzekeraars beperkt tot de periode januari - augustus 2003. In dit convenant is namelijk
opgenomen dat de KNMP geen tariefsverzoek tot nacalculatie zal doen over de periode 1
september 31 december 2003. Hiermee komt de kostentegenvaller bij ziekenfondsen op
8/12 maal 250 miljoen, wat correspondeert met de genoemde 167 miljoen.
Het rechterlijk ingrijpen was op voorhand niet te voorzien, en er zijn dan ook geen afspraken
gemaakt om financiële risico's af te dekken. Ziekenfondsen wisten dan ook niet op
voorhand dat bij het niet doorgaan van "De Geus-maatregel" het macro-
verstrekkingenbudget zou worden verhoogd.
Na het bekend worden van de rechterlijke uitspraak met betrekking tot "De Geus" maatregel
op 18 december 2003, heeft het kamerlid Arib op 23 december 2003 gevraagd wat deze
uitspraak betekent voor de budgetten van de ziekenfondsen. Ik heb in mijn antwoord
aangegeven dat besluitvorming zou plaatsvinden nadat meer duidelijkheid was in de totale
farmacie-uitgaven op grond van de definitieve jaarcijfers 2003 van het College voor
Zorgverzekeringen.
3
In hoeverre valt het door een rechterlijk ingrijpen niet doorgaan van een maatregel nu- en in
de toekomst- buiten het normale bedrijfsrisico van ziekenfondsen? Hoe verhoudt zich een en
ander tot de reservevorming van ziekenfondsen?
3
Er is op grond van de aangekondigde verhoging van het macro-verstrekkingenbudget in
2003 samenhangend met de "De Geus-maatregel" geen algemene regel af te leiden dat het
door rechterlijk ingrijpen niet doorgaan van een maatregel buiten het normale bedrijfsrisico
valt. In zijn algemeenheid moet recht worden gedaan aan de eigen verantwoordelijkheden
die ziekenfondsen hebben wat betreft enerzijds de vaststelling van hun premiehoogte en
anderzijds de beïnvloedingsmogelijkheden van de zorgkosten. Ziekenfondsen hebben
bovendien reserves om incidentele tegenvallers op te vangen.
In dit specifieke geval ben ik bereid geweest met terugwerkende kracht het MVB 2003 aan
te passen, vanwege de combinatie van de oorzaak van de overschrijding (buiten de
invloedssfeer van ziekenfondsen) en de omvang. Daarbij komt dat ziekenfondsen ook niet
hebben kunnen anticiperen op het niet doorgaan van deze maatregel in de premiestelling.
Bovendien komt deze tegenvaller bovenop andere tegenvallende kosten in 2003, wat de
mogelijkheden vermindert om deze specifieke tegenvaller uit de reserves te dekken.
In de toekomst zal in geval van het niet doorgaan van een maatregel door rechterlijk
ingrijpen per specifieke situatie beoordeeld worden of dit als bedrijfsrisico wordt opgevat.
Hierbij zijn overwegingen of de tegenvaller redelijkerwijs vanuit de reserves kan worden
gedekt, dan wel of het ziekenfonds het niet doorgaan van de maatregel in zijn premiestelling
heeft kunnen verwerken.
4
Is het waar dat als gevolg van het hiervoor gestelde de rekening over 2003 wordt
neergelegd bij de premiebetaler, omdat de 167 miljoen euro uit de algemene kas wordt
vergoed? Waarom laat u het niet aan de ziekenfondsen over om zelf te bepalen hoe zij het
ontstane tekort dichten, bijvoorbeeld uit reserves die bestaan om tegenvallers op te vangen?
4
Het is lastig te vermijden dat de tegenvaller bij de kosten farmacie door het rechterlijk
ingrijpen met betrekking tot de "De Geus" maatregel bij de premiebetaler terecht komt. De
reservepositie van ziekenfondsen is de afgelopen periode behoorlijk teruggelopen. Zo is in de
periode 2001-2003 de oversolvabiliteit bij ziekenfondsen meer dan gehalveerd. De
mogelijkheden voor ziekenfondsen om tegenvallers van een dergelijke omvang zelf op te
vangen is hiermee drastisch afgenomen. Effectief betekent dit dat zonder verhoging van het
macro-verstrekkingenbudget 2003, een behoorlijk aantal ziekenfondsen had moet
overgegaan tot verhoging van de nominale premie.
De verhoging van het macro-verstrekkingenbudget impliceert dat ziekenfondsen hogere
bijdragen ontvangen vanuit de Algemene Kas. De belangrijkste voedingsbron van de
Algemene Kas is de inkomensafhankelijke premie. De incidentele verhoging van het macro-
verstrekkingenbudget in 2003 met 167 miljoen correspondeert hierbij in principe met een
eenmalige premieverhoging van 0,1 procentpunt. Het kabinet kan echter, kijkend ook naar
het totale koopkrachtbeeld, bekijken hoe en op welk moment deze eenmalige
premieverhoging het beste plaats kan vinden. Dit terwijl bij de verhoging van de nominale
premie door ziekenfondsen, die zou optreden zonder verhoging van het macro-
verstrekkingenbudget, dergelijke bredere afwegingen in het geheel niet gemaakt zouden
worden.
5
Bestaat het risico dat de rekening over 2004 andermaal bij de premiebetaler wordt
neergelegd? Met andere woorden, is de tegenvaller structureel van aard? Welk effect heeft
dit op de ontwikkeling van de percentages Zfw-premie? Klop het dat als gevolg van deze
tegenvaller de Zfw-premie het komende jaar extra zal stijgen of minder zal dalen?
5
De tegenvaller als gevolg van het rechterlijk ingrijpen met betrekking tot de "De Geus-
maatregel" is niet structureel van aard. Begin 2004 is een convenant gesloten inzake het
omzetten van kortingen en bonussen voor generieke geneesmiddelen in prijsmaatregelen. Op
grond van dit convenant zijn de apotheekinkoopprijzen voor generieke geneesmiddelen in
2004 fors omlaag gegaan. De apothekers berekenen deze lagere prijzen aan patiënten en
verzekeraars door. Voorts wordt lokaal onderhandeld tussen verzekeraars en apothekers en
wordt de bestaande claw-back van 6,82% gehandhaafd. De opbrengst van het convenant is
gebaseerd op de bestaande taakstelling voor 2004 ad 622 miljoen.
Vooralsnog verwacht ik dan ook niet dat de Zfw-premie in het komende jaar extra zal stijgen
of minder zal dalen, vanwege tegenvallers in 2004 op het gebied van farmacie.
6
Wat hebt u gedaan of wat gaat u doen om, mede met het oog op een nieuw
ziektekostenstelsel, de kans op dit soort noodingrepen te minimaliseren?
6
Binnen de Zorgverzekeringswet wordt voorzien in de mogelijkheid van bijstellingen van de
uitkeringen aan zorgverzekeraars in geval van mee- dan wel tegenvallende uitgaven. Insteek
is de nacalculaties op de uitkeringen zoveel mogelijk te beperken.
1) Brief van 21 juni jl. met kenmerk Z/F-2492082: onderwerp Aanpassing Macro ZFW
Verstrekkingenbudget 2003
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport