CDA

Speeches
CDA
06-09-04
'CDA moet agenderend bezig zijn'

"De CDA-leden hebben zelf het punt rentmeesterschap, energie en duurzame ontwikkeling op de agenda gezet. Bij de Fonteinavonden vorig najaar kwam dit onderwerp duidelijk als winnaar uit de stemming. Terecht, duurzaamheid raakt vele beleidsterreinen, maar wat belangrijker is: duurzaamheid raakt mensen, in vele opzichten. Ik hoop van harte dat een ieder van ons dit najaar óók geraakt zal worden door de inhoud van het debát", aldus partijvoorzitter Marja van Bijsterveldt op de startmanifestatie Duurzame Ontwikkeling, 4 september jl.

"Het CDA is een partij met idealen. Wij zijn geïnspireerd door het evangelie van Jezus Christus, die opkwam voor wat kwetsbaar was.

Jezus sprak over de liefde van mensen voor hun naaste. Het woord naaste wordt in de geschiedenis ook wel vertaald met het woord weidegenoot. Een prachtig woord. De Engelse taal heeft het over the commons. Een woord met een diepe lading, want het duidde in de vroegmoderne tijd precies aan waar het over gaat: de weiden waar mensen uit een gemeenschap al hun dieren op konden laten grazen. Het was gemeenschappelijk en daarom geen privaat bezit en van vitaal belang voor de hele gemeenschap. Arm en rijk kon er gebruik van maken: jong en oud, de grootgrondbezitter en de kleine boer. Dat is met het milieu niet anders. Als weidegenoot van huidige en komende generaties moeten we de weide achterlaten zoals we hem zelf ook graag zouden willen vinden bij aankomst. Dat beeld, dat evangelisch geïnspireerd is en in de Angelsaksische taal zon mooie en diepe lading heeft gekregen, past één op één bij de gedachte van een duurzame ontwikkeling.

Politiek leiderschap

In dit debat zijn er wat mij betreft geen heilige huisjes. In alle openheid zal het debat met leden, kiezers en maatschappelijke organisaties gevoerd worden. Van een grote politieke partij mag dat anno 2004 verwacht worden. Het zwijgen over maatschappelijke en politieke problemen, over politieke taboes willen wij doorbreken. Vandaar dat wij in deze discussie onderwerpen als bijvoorbeeld kernenergie en kilometerheffing niet schuwen.

Uit electorale onderzoeken blijkt dat milieu uit zou zijn. Het scoort niet hoog op de ladder van politieke en maatschappelijke onderwerpen. In 1989 viel nog een kabinet over het milieubeleid het tweede kabinet-Lubbers immers viel over onenigheid over NMP en reiskostenforfait. Milieu stond toen nr. 2 op de agenda van de kiezers; dat is nu wel anders. Andere onderwerpen scoren hoger.

Maar als je mensen vraagt wat zij belangrijk vinden, dan horen wij steeds dat het gaat om een gezonde, schone, groene en veilige leefomgeving. Dan blijkt dat men zich zorgen maakt over verontreiniging van de lucht die astma en cara veroorzaakt bij jonge kinderen; het blijkt uit de ergernis over geluidsoverlast, uit de zorg over verloederde en vervuilde straten en wijken, uit de zorg om het verdwijnen van ons typisch Nederlands weidelandschap en uit verontrusting over de koe die uit de wei verdwijnt, uit de groeiende ergernis over de voortdurend groeiende files en alle vervuiling die dat teweeg brengt. Kortom, wie goed kijkt, ziet dat het milieu helemaal niet uit is: alleen de invalshoek van waaruit men zich zorgen maakt en de woorden zijn anders dan 10-15 jaar geleden. Deze onderwerpen raken iedereen. Alleen al daarom is een maatschappelijk en politiek debat over dit thema noodzakelijk.

Er wordt de laatste tijd heel veel gesproken over politiek leiderschap en de noodzaak ervan. Ik vind dat een grote politieke partij als het CDA leiderschap moeten durven te tonen. Dat houdt wat mij betreft in dat een partij agenderend bezig moet zijn. Dat doen we vandaag, en dat doen we ook op andere momenten dit najaar. Volgende week met het debat over plaats en rol religie in onze samenleving, in oktober met het debat over Turkije en de toetreding tot Europa, in december over de C van het CDA, omdat velen dat onderwerp aan het hart gaat.

Agenderen dus: ook die themas die blijkbaar niet als nummer één op de populariteitslijst van de publieke opinie staan.

Politiek leiderschap betekent soms een stap verder gaan dan de waan van de dag, om zo richting te kunnen geven.

Politiek leiderschap betekent ook open staan voor kritiek en ruimte voor een openhartige gedachtewisseling en vooral niet bang zijn. Angst versmalt en vernauwt het denken en zeker het debat. Politiek is van mensen en daarom moeten mensen en hun ideeën allereerst zelf de ruimte daarbinnen krijgen: vandaar dit debat, met ruimte voor argumenten en meningen vanuit de basis.

De sense of urgency en de oplossingen

Dames en heren, de problemen zijn ernstig klimaatsverandering door de uitstoot van schadelijke gassen, door het wegkappen van de regenwouden, door de grote milieuvervuiling in de Derde Wereld, waar economische groei en duurzame ontwikkeling helaas evenmin hand in hand gaan. Dichter bij huis: het dichtslibben van ons land, de risicos voor veiligheid en gezondheid. In het filmpje dat u straks ziet, zal die sensy of urgency ook naar voren komen. De beelden zijn bekend, maar niet minder alarmerend. Bewust tonen we ze vandaag. Niet vanuit doemdenken, wel vanuit de wens tot bewustwording en als aansporing tot een verantwoord en hoopvol toekomstgericht beleid.

De toon van het debat zal wat mij betreft er een moeten zijn van positieve inzet. Géén gesomber, wél kijken naar innovatieve oplossingen met draagvlak. Niét moraliseren, maar wél een appel op eigen verantwoordelijkheid en het optimaal benutten van kansen die innovaties, ook en juist technologische innovaties, ons kunnen bieden. Ons kunnen bieden als we ze de kans geven en er gemeenschappelijk de schouders onder zetten. Wat mij betreft mag Nederland daarin vooroplopen.

Niét het moralistische vingertje vanuit de zíjlijn. Maar mídden met onze voeten gaan staan in de spanningen en dilemmas die MKB-ers, agrariërs, grote bedrijven, politici, automobilisten, natuurliefhebbers, mensen in steden en dorpen dagelijks op dit vlak ervaren. Naast mensen gaan staan, in hun vele hoedanigheden, Wij staan als volkspartij elke dag midden in de spanning tussen economische groei en duurzame ontwikkeling. Wellicht kan die spanning vruchtbaar omgezet worden in kansen. Kansen van innovatie en schoon produceren, van schoon rijden, van milieuschade en kosten verminderen.

Deze discussie moet gaan over een realistisch milieubeleid. Een beleid met draagvlak waar mensen zich voor willen inzetten.

Impasses doorbreken: economie en ecologie gaan samen

Het milieubeleid zit in een impasse. Maar wij moeten een aantal stappen vooruit zetten, en denken vanuit een ander kader dan velen gewoon zijn te doen. Economie en ecologie worden nog teveel als tegengestelden gezien terwijl een versterkte economie juist een belangrijke bijdrage kan leveren aan een schoner milieu. Het is wellicht vele malen effectiever om bijvoorbeeld via schone motoren van autos en vrachtwagens de milieudruk te verlagen dan via allerlei volumebeperkende maatregelen die tot op de dag van vandaag weinig blijken uit te halen.

Die benadering sluit ook aan bij het EU-beleid, bij de zogeheten Lissabonstrategie die als uitgangspunt heeft dat Europa in 2010 de meest concurrerende duurzame kenniseconomie moet zijn.

Vandaag starten we het debat. Er is veel aan gedaan om het een toegankelijk debat te laten zijn. De discussienotitie, de werkvormen, de plaatsen waar het debat gevoerd wordt (in de regio).

Ik hoop van harte dat we het succes van de Fonteinavonden voort kunnen zetten. Aan uw inzet zal het niet liggen, fantastisch dat u met zo velen gekomen bent. Dat maakt deze dag nu al tot een succes!

Ik wens u een heel goede startmanifestatie."