Afzender: RVD/DG
Rubriek: Binnenland
Datum en tijd: 15-07-2004 15:20
Origineel persbericht.
PERSBERICHT NEXUS
Europe. A beautiful idea?
Het internationale debat over het Europese beschavingsideaal en zijn
waarden in de Europese Unie van de 21e eeuw
Onderwerp
Anno 2004 wordt de Europese Unie met de volgende paradox geconfronteerd. Enerzijds is de droom van de Europese 'founding fathers' in vervulling gegaan: verzoening, stabiliteit en voorspoed in een steeds verder verenigd Europa. Anderzijds heeft de Europese Unie naarmate de integratie voortschrijdt steeds meer moeite het gemeenschappelijke te benoemen in de Europese pluriformiteit. Want wat is Europa? Op deze vraag past vanuit het oogpunt van de 'founding fathers' slechts één antwoord dat recht doet aan de rijke geschiedenis van dit werelddeel. Europa is een idee, een mooi idee: een beschavingsideaal. Vanuit dit perspectief is Europa een cultuur, een verzameling van geestelijke en morele waarden, die voortdurend moeten worden onderhouden en bekrachtigd.
De Nederlandse regering wil tijdens haar voorzitterschap van de Raad van
de Europese Unie de aandacht vestigen op het Europese beschavingsideaal
en zijn waarden. Zonder dit fundament had het proces van integratie zich
nimmer kunnen voltrekken. De 'oude' en de 'nieuwe' Europeanen staan voor
de uitdaging samen bij te dragen aan het onderhoud van dit fundament. Dit
vereist in de eerste plaats een open en diepgaand debat over de betekenis
en politieke relevantie van het Europese beschavingsideaal en zijn
waarden voor hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen en vraagstukken.
Het Nederlands voorzitterschap wil dit debat aanmoedigen en financiert in
dit kader een reeks conferenties over deze thematiek. Het Nederlandse
voorzitterschap wenst hiermee tevens een impuls te geven aan de gedachte-
en beleidsvorming op het gebied van onderwijs en voorlichting in relatie
tot de Europese beschaving en de overdracht van waarden die bijdragen aan
actief burgerschap in Europa.
Tijdens het debat zullen onder meer de volgende vragen worden gesteld:
- Hoe sterk is het traditionele fundament van de Europese integratie? Is
het ideaal dat aan de basis lag van de wederopbouw van Europa na de
tweede wereldoorlog nog steeds relevant? Wat is het belang van
gemeenschappelijke waarden zoals vrijheid, solidariteit en respect in een
verenigd Europa? Kan Europa het zich veroorloven het ideaal van zijn
'founding fathers' uit het oog te verliezen?
- Wat bindt de burgers van Europa in de 21e eeuw? Wat is voor hen Europa,
wat maakt hen Europeanen? Kan het product Europa ooit dezelfde
mobiliserende werking krijgen als het ideaal Europa?
- Wat zijn de verantwoordelijkheden van de politiek ten aanzien van het
Europese beschavingsideaal en zijn waarden? Welke mogelijkheden heeft de
politiek om de idee Europa te bevorderen?
- Welke rol kan onderwijs en voorlichting spelen bij het bevorderen van
Europees burgerschap?
Openingsconferentie
De reeks begint op 7 september 2004 met een conferentie getiteld 'The
Politics of European Values' in de Ridderzaal te Den Haag. Hier ontvangt
minister-president Balkenende vertegenwoordigers van de lidstaten,
politici, ondernemers en opinieleiders. De minister-president stelt zich
ten doel een discussie op gang te brengen over het fundament van de
Europese Unie, welke waarden de Unie vertegenwoordigt en wat deze waarden
voor de Europese burgers betekenen. Hij hoopt hiermee een impuls te geven
aan de gedachtevorming op dit gebied en aan een eventuele vertaling in
beleid. Bij de ééndaagse conferentie treden onder anderen op
oud-president van Frankrijk en voormalig voorzitter van de Europese
Conventie Valéry Giscard d'Estaing, de president van Letland Vaira Vike
Freiberga, de Noorse premier Kjell Magne Bondevik, de Turkse minister van
Staat Mehmet Ayden en de Nederlandse oud-staatssecretaris voor Europese
Zaken Dick Benschop, thans werkzaam bij Shell Energy Europe. Overige
sprekers zijn onder anderen vooraanstaande intellectuelen zoals de Brit
Robert Cooper, de Franse filosoof Pierre Manent, de EU-specialisten
Kalypso Nicolaides en Joseph Weiler. De politiek filosofen Maurizio
Viroli (auteur van onder andere de biografie over Machiavelli), Amitai
Etzioni en Fania Oz-Salzberger, zullen eveneens op de conferentie spreken.
Werkconferenties
Vervolgens vinden drie kleinere werkconferenties plaats in
respectievelijk Warschau, Berlijn en Washington. Het meer besloten en
intieme karakter van deze conferenties schept de voorwaarden voor een
open, diepgaande gedachtewisseling tussen genodigden. De werkconferentie
te Warschau heeft plaats van 1 tot 3 oktober a.s. en heeft als thema
'Idea of Europe: Past, Present, Future'. De werkconferentie te Berlijn
wordt gehouden op 22-24 oktober en betreft: 'Living European Values: Arts
and Education'. De derde en laatste werkconferentie vindt plaats in de
Library of Congress te Washington, 18-20 november a.s. en staat in het
teken van de gedeelde waarden in de transatlantische relatie.
Openbare Intellectuele Top
De werkconferenties zullen uitmonden in een Europese intellectuele top
('A Citizen of Europe') van prominente denkers en invloedrijke personen
uit politiek en maatschappij. De top wordt gehouden op 4-5 december 2004
te Den Haag, aan de vooravond van de Europese Raad, en is toegankelijk
voor belangstellenden. Enerzijds zal er verslag worden gedaan van de
werkconferenties, waarover het debat plenair zal worden voortgezet.
Anderzijds zullen er ook verbindingen met toekomstig beleid worden
gelegd, vooral rondom het centrale thema van 'burgerschap in Europa';
vandaar de titel: 'A Citizen of Europe'. Met de toetreding tot de EU van
10 nieuwe lidstaten is het hoog tijd geworden dat ook Europa's burgers
'toetreden'. Europa kan immers alleen bestaan als er ook Europeanen zijn,
d.w.z. Europees denkende, voelende en handelende burgers. Hiervoor is
meer nodig dan de formele, institutionele voorzieningen die de nieuwe
Europese grondwet biedt.
Sprekers
Een grote variëteit aan sprekers, uit bijna alle delen van de wereld, zal
aan een of meerdere van deze conferenties deelnemen. Sprekers zijn onder
anderen: de schrijver Mario Vargas Llosa, de Roemeense filosoof Tsvetan
Todorov, de Turkse schrijver Orhan Pamuk, de Britse historicus Thimothy
Garton Ash, de Sloveense dichter Ales Debeljak, de Poolse dichter Adam
Zagajewski; de Italiaanse uitgever Roberto Calasso, Eurocommissaris Frits
Bolkestein, Rick van der Ploeg (hoogleraar economie aan de European
University Florence), Ernst Hirsch Ballin (voorzitter Afdeling
Bestuursrechtspraak Raad van State, hoogleraar Internationaal Recht te
Tilburg), de historicus Fritz Stern, Myriam Annismov (de biografe van
Primo Levi), de Canadese historica Margaret MacMillan (auteur van het
boek 1919 De vredesconferentie van Versailles), de Hongaarse filosofe
Agnes Heller, de Amerikaanse journaliste Anne Applebaum (auteur van
Gulag), Carl Bildt, Benedetta Craveri (kleindochter van Benedetto Croce
en specialist van de 18e eeuw), Andreas Ortega (Spaans columnist voor El
Pais en kleinzoon van Ortega y Gasset), Karen Fogg (secretaris-generaal
van het International Institute for Democracy), de architect Rem
Koolhaas, George Papandreou (voorzitter van de Griekse Socialistische
Partij), Lord David Putnam (filmmaker van oa. The Killing Fields ), Aryeh
Neier (President Soros Foundation, mensenrechten-specialist).
N.B. Dit betreft een voorlopige lijst.
Uitkomsten
De belangrijkste uitkomsten van de conferentiereeks zullen door
minister-president Balkenende aan de Europese staatshoofden en
regeringsleiders worden bekendgemaakt. De intellectuele bevindingen van
de conferenties zullen door het Nexus Instituut worden gepubliceerd en
internationaal verspreid.
Financiering
De Nederlandse regering financiert samen met de Europese Commissie dit
project in het kader van het voorzitterschap.
Organisatie
Het project wordt georganiseerd door en onder verantwoordelijkheid van
het Nexus Instituut te Tilburg. Het Nexus Institutuut is een
onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk opgericht in 1994. Het
instituut organiseert jaarlijks de internationale conferentie en de Nexus
Lezing. Meer informatie over het Nexus Instituut vindt u op
www.nexus-instituut.nl