Universiteit van Amsterdam

UvA Agenda

De breuk met de rechthoek in de typografie

Afscheidscollege Boek- en bibliotheekgeschiedenis


woensdag 8 september 14.00 uur

Prof. dr. F.A.W.G. Janssen, hoogleraar Boek- en bibliotheekgeschiedenis: Bladbespiegelingen. Over de rechthoek in de typografie.

Wij zijn eraan gewend dat teksten in een deel van ons drukwerk in de vrije regelval staan: de pagina s (of kolommen) hebben geen recht regeleinde en tonen een rafelige rechterzijde. Vanaf de uitvinding van de boekdrukkunst echter werd tekst uitgevuld gepresenteerd: geplaatst in een rechthoek die parallel loopt met de staande rechthoek van het papier van de bladzijde. Toen de vrije regelval opkwam rond het midden van de vorige eeuw, werd deze niet zonder meer geaccepteerd. Simon Vestdijk onstak in woede toen hij in de eerste druk van zijn verhalenbundel De fantasia (1949) rafelige pagina s zag. Hoffunctionarissen achtten een vrije regelval in Koningin Wilhelmina s autobiografie Eenzaam maar niet alleen (1959) onverenigbaar met een koninklijke status, maar de auteur liet zich door de typografisch vormgever overtuigen. In zijn rede gaat Frans Janssen in op de historische achtergronden van deze breuk met het grafisch principe van de rechthoek. Tevens geeft hij een verklaring voor het lange voortduren van dit beginsel; immers, nog steeds verschijnt het merendeel van het drukwerk in uitgevulde regels.

De academische plechtigheden vinden plaats in de Aula van de UvA, Singel 411, Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail: persvoorlichting@uva.nl. Met vragen over plechtigheden Geneeskunde kunt u contact opnemen met AMC Voorlichting, tel. 020 - 566 2929.