De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van
uw kenmerk
ons kenmerk
DN. 2004/2765
datum
08-09-2004
onderwerp
Stand van zaken uitvoering moties Flora- en faunawet
TRC 2004/6358
bijlagen
2
Geachte Voorzitter,
Hierbij informeer ik u over de uitvoering van de moties met betrekking
tot de Flora- en faunawet en over de status van het Beleidskader
Faunabeheer.
datum
08-09-2004
kenmerk
DN. 2004/2765
bijlage
A Beleidskader Faunabeheer
De afgelopen maanden hebben de provincies een grote inspanning
geleverd om de foerageergebieden aan te wijzen en de bijbehorende
provinciale verordeningen aan te passen. Inmiddels hebben 9 provincies
per 1 oktober of spoedig daarna het nodige areaal beschikbaar. In drie
provincies is voor de aanwijzing van een deel van het beoogde areaal
een gefaseerde aanpak gekozen met het oog op het verwerven van het
benodigde draagvlak. De aanwijzing in de akkerbouwgebieden blijkt met
name op zware gronden niet eenvoudig te verenigen met de opvang van
ganzen. Om hieraan tegemoet te komen zullen voor deze categorie enkele
experimenten worden ontwikkeld. LTO Nederland zal hiertoe een aantal
initiatieven ontwikkelen.
Door Vogelbescherming Nederland is zorg geuit over de omvang van het
areaal in relatie tot de voedselbehoefte van ganzen en het
foerageergedrag van smienten. Vogelbescherming Nederland heeft in het
overleg tussen betrokken partijen (IPO, LTO Nederland,
Vogelbescherming Nederland, Vereniging Natuurmonumenten, Koninklijke
Nederlandse Jagers Vereniging, Staatsbosbeheer, De Landschappen en het
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) een
deskundigenrapport ingebracht waarin staat dat 150.000 ha nodig zou
zijn voor een adequate opvang. Voorshands ga ik ervan uit dat de
geplande 80.000 ha toereikend zijn wanneer binnen en buiten de
gebieden de juiste aanpak wordt gekozen. Ik kom hier verder op in deze
brief op terug.
Voor de schade- en beheervergoedingen zijn in goed overleg met
vertegenwoordigers van landbouworganisaties beheerpakketten in het
kader van de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (SAN-pakketten)
samengesteld. Hiertoe zijn pakketten ontwikkeld voor grasland en voor
bouwland. De vergoedingen voor de graslandpakketten bestaan conform de
Brusselse richtlijnen uit een vergoeding voor de vaste beheerskosten,
een vergoeding voor de gederfde inkomsten en een stimulanspremie van
20%. Voor bouwland worden drie pakketten aangeboden. Het
schadevergoedingspakket is opgebouwd op dezelfde wijze als het
graslandpakket. Daarnaast zullen voor bouwland een
groenbemesterspakket en een oogstrestenpakket worden aangeboden.
Binnen alle pakketten zijn de beheersmaatregelen afgestemd op de
normale agrarische bedrijfsvoering.
De deelnemers van het overleg hebben ingestemd met de voorgestelde
pakketten. Afgesproken is dat LNV met LTO en NPN nog éénmaal overleg
zal plegen over de via de SAN-pakketten uit te keren vergoedingen.
Daarna zullen de pakketten aan de Europese Commissie worden
voorgelegd. Pas op het moment dat de Europese Commissie haar
goedkeuring heeft uitgesproken, worden de pakketten, inclusief de
bijbehorende vergoedingen, definitief. Deze zal ik ter goedkeuring
voorleggen aan de Europese Commissie, zodat deze conform het
Beleidskader per 1 juni 2005 kunnen worden aangeboden aan betrokken
agrariërs.
In bijlage 1 is op hoofdlijnen aangegeven hoe de SAN-pakketten voor
grasland en voor bouwland er uit zullen gaan zien.
De kosten van de ganzenopvang binnen de foerageergebieden worden in de
eindsituatie geschat op ongeveer 10 à 12 miljoen euro per jaar. In de
eerste jaren zal dat naar verwachting wat minder zijn, omdat niet alle
boeren binnen een ganzenfoerageergebied direct al een SAN-subsidie
zullen aanvragen. Voor deze boeren zal LNV het vergoeden van de
daadwerkelijk geleden schade continueren.
Het streven is erop gericht dat na afloop van enkele jaren verjaging
en ondersteunend afschot buiten de gebieden nog slechts in beperkt
mate nodig zijn.
Zeker in de komende twee jaren zal er naar verwachting buiten de
ganzenfoerageergebieden nog schadevergoeding aan de orde zijn. Dat
evenwel het beleid van verjagen met ondersteunend afschot in de
praktijk nu al zijn vruchten lijkt af te werpen, mag worden opgemaakt
uit mededelingen van het Faunafonds dat, voor heel Nederland, sinds 1
januari 2004 het totaal aantal schademeldingen is teruggelopen met 20%
voor de schadegevoelige percelen waarin het seizoen 2003/2004 verjaagd
mocht worden met ondersteunend afschot.
De uitgaven van het Faunafonds voor schadevergoeding en beheer
bedroegen in 2003 ongeveer 7,2 miljoen euro. Ten opzichte hiervan zal
het totale bedrag dat in de eindsituatie gemoeid zal zijn met de
opvang van ganzen en smienten dus nog toenemen. Daarmee wordt het
totaal geplande areaal voor opvang van wintergasten binnen en buiten
de Ecologische Hoofdstructuur versneld gerealiseerd. Dit is in
overeenstemming met de beleidsdoelstellingen en het lange termijn
financiële kader van de nota Natuur voor Mensen.
Zodoende wordt hiermee een structurele aanpak gerealiseerd, die
bovendien kan rekenen op een breed draagvlak. Verwacht wordt dat met
dit beleid op termijn van enkele jaren een streep kan worden getrokken
onder het alsmaar stijgen van de kosten van de schadevergoeding voor
ganzen en smienten in Nederland. In verband met de gefaseerde aanpak
in enkele provincies zal voor wat betreft het verjagen van ganzen en
ondersteunend afschot vanaf 1 oktober voor die provincies het volgende
beleid gelden:
1. ontheffingen ex. artikel 68 voor kwetsbare gewassen (verjagen met
ondersteunend afschot) blijven in tact tot in de betreffende
provincie de gebieden functioneren;
2. wanneer de gebieden functioneren en de verordening die toestaat
ganzen en smienten te verjagen in deze gebieden is ingetrokken,
kan tegelijkertijd buiten de gebieden op overjarig grasland
verjagen worden toegestaan met ondersteunend afschot op basis van
een goedgekeurd Faunabeheerplan. Zolang er nog geen goedgekeurd
Faunabeheerplan is, wordt volstaan met het verjagen zonder
ondersteunend afschot op overjarig grasland.
Ten aanzien van jacht, beheer en schadebestrijding binnen en buiten de
foerageergebieden zijn betrokken partijen het op hoofdlijnen eens over
de te hanteren uitgangspunten. Deze zijn dat enerzijds het
functioneren van de foerageergebieden voor de opvang van ganzen en
smienten optimaal moet zijn en anderzijds dat reguliere activiteiten
op het gebied van jacht, beheer en schadebestrijding op gebruikelijke
wijze voortgang zouden moeten kunnen vinden zolang de foerageerfunctie
daarmee niet wordt aangetast. De Koninklijke Nederlandse Jagers
Vereniging heeft gewezen op bestaande jachtrechten en op de noodzaak
om ook binnen de foerageergebieden ruimte te bieden voor jacht, beheer
en schadebestrijding. Er bestaat bij de betrokken partijen echter
verschil van inzicht hoe de functies van jacht en opvang optimaal zijn
te combineren. Het betreft met name de in acht te nemen afstand tot
foeragerende ganzen en smienten en het verstorende effect van
incidentele jachtdagen. Gezien bovengenoemde verschillen van inzicht
heb ik op grond van de informatie en ideeën die door verschillende
partijen zijn aangedragen besloten aan jacht, beheer en
schadebestrijding de volgende invulling te geven:
1. Tot 12.00 uur zijn jacht, beheer en schadebestrijding in
foerageergebieden niet toegestaan om de ganzen in de gelegenheid
te stellen om vanuit de slaapplaatsen zonder verstoring te zoeken
naar plaatsen om te foerageren.
2. Na 12.00 uur zijn jacht, beheer en schadebestrijding toegestaan
zolang een afstand van tenminste 500 meter tot foeragerende ganzen
in acht wordt genomen. Hiermee wordt verstoring voorkomen.
3. Tot 1 januari is het toegestaan om van tevoren gepland eenmalig
één dag per jachtveld te jagen van een half uur voor zonsopgang
tot een half uur na zonsondergang onder voorwaarde dat deze
activiteit binnen het kader van de wildbeheereenheid wordt
afgestemd tussen betrokkenen zodat ook rekening wordt gehouden met
de grootte van de gebieden en er niet overal tegelijkertijd
gejaagd wordt en afdoende rekening wordt gehouden met de
foerageerfunctie.
Gezien de grote vraagtekens van Vogelbescherming Nederland, Vereniging
Natuurmonumenten en De Landschappen bij deze maatregelen zal intensief
gemonitord worden en zal ik betrokken partijen verzoeken de effecten
van de aanpak tijdens en na afloop van het jachtseizoen te evalueren.
Na een jaar zal ik met hen het gehele pakket aan maatregelen bezien
tegen het licht van de resultaten van de evaluatie. Ik ben van mening
dat indien uit de uitkomsten blijkt dat de foerageergebieden
onvoldoende voorzien in de voedselbehoefte van ganzen en smienten dat
dit consequenties zal moeten hebben voor de aanpak binnen de gebieden
en mogelijk de omvang ervan. In dat kader zal ook nadrukkelijk moeten
worden gekeken naar de effecten op de smientenpopulatie waarbij voorop
staat dat deze soort ook profijt moet hebben van de gekozen aanpak.
Uit de praktijk is de vrees geuit dat de aanwijzing van
foerageergebieden effecten zal hebben op de waarde van grond en
gebouwen. Deze vraag zal - binnen de context van de regionale
prijsontwikkeling - onderdeel zijn van de evaluatie.
Het Faunafonds heeft mij geadviseerd over de inzet van weer- en
verjaagmiddelen. Dit advies heb ik overgenomen waarbij ik na overleg
met betrokken partijen heb besloten om de vergoeding van schade buiten
de foerageergebieden de komende twee jaar te handhaven op 100%.
Afschrift van mijn brief aan het Faunafonds treft u hierbij aan (zie
bijlage 2).
Alles overziende concludeer ik dat er sprake is van een duidelijke
verbetering ten opzichte van de bestaande situatie en dat met deze
aanpak duurzaam, meervoudig grondgebruik wordt versterkt.
Met betrokken partijen is afgesproken dat de komende maanden de
volgende punten nader worden uitgewerkt:
1. De monitoring en evaluatie van de foerageergebieden.
2. De positie van grondeigenaar en grondgebruiker.
3. De aanpak van de overzomerende ganzen.
4. De jacht in natuurgebieden.
B Stand van zaken uitvoering moties en knelpunten
* Het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten zal
zeer binnenkort aan de Kamer worden toegezonden in het kader van
de voorhangprocedure.
* Voorts zal ik op korte termijn een nota aan de Kamer toezenden
naar aanleiding van het verslag dat de Kamer heeft uitgebracht
over het wetsvoorstel (nr. 29448) waarin onder meer uitvoering
wordt gegeven aan de door u ingediende motie over toevoeging van
het faunabelang aan artikel 65 van de wet.
* Motie Schreijer-Pierik c.s. over het plaatsen van de vos, de kauw
en de zwarte kraai op de landelijke vrijstellingslijst (28600 XIV,
nr. 17).
Stand van zaken: Zwarte kraai en kauw staan sinds 1 april van dit
jaar op de landelijke vrijstellingslijst. De wetswijziging, die
plaatsing van de vos op de landelijke vrijstelling mogelijk kan
maken, is thans bij de Tweede Kamer in behandeling. De Kamer heeft
verslag uitgebracht naar aanleiding van het wetsvoorstel. Op korte
termijn zal een nota naar aanleiding van dit verslag aan de Kamer
worden toegezonden.
* Motie Schreijer-Pierik c.s. over schrappen verbod op jacht in
natuurgebieden. (28600 XIV, nr. 18)
Stand van zaken: In het Beleidskader Faunabeheer was opgenomen dat
jacht kon worden toegestaan, indien de soorten waarvoor het gebied
is aangewezen niet in het gebied aanwezig zijn. Dat standpunt is
inmiddels verlaten. Aan Alterra is advies gevraagd over hoe jacht
mogelijk kan worden gemaakt zonder de soorten waarvoor het gebied
is aangewezen te verstoren. Dat advies heb ik inmiddels ontvangen.
Over dit advies vindt overleg plaats tussen de betrokken partijen
van het Beleidskader Faunabeheer.
* Motie Van Velzen over te trage oprichting van faunabeheereenheden
en totstandkoming van faunabeheerplannen (28 600 XIV, nr. 19)
Stand van zaken: De faunabeheereenheden zijn inmiddels opgericht
en de meeste faunabeheerplannen zijn gereed. Een aantal van die
faunabeheerplannen zijn inmiddels ook door GS goedgekeurd. Slechts
in één provincie, Noord-Holland, is de totstandkoming van het
faunabeheerplan nog reden tot zorg. Ook daar wordt echter met
voortvarendheid verder gewerkt aan het faunabeheerplan.
* Motie Geluk c.s. over het aanwijzen van populatiebeheer als belang
waarvoor ontheffing kan worden verleend (28600, XIV, nr. 21)
Stand van zaken: Het belang van populatiebeheer is inmiddels in
het besluit Beheer en schadebestrijding opgenomen. Er wordt een
wijziging voorbereid, waarin niet meer aan beide voorwaarden
(schadehistorie én draagvlak van het gebied) behoeft te worden
voldaan om van de mogelijkheid van populatiebeheer gebruik te
kunnen maken, maar slechts aan één van de twee.
* Motie van den Brink c.s. waarin de regering wordt verzocht te
bewerkstelligen dat het criterium 'belangrijke landbouwschade'
wordt bepaald op EUR 115,- per geval (28600 XIV, nr. 23).
Stand van zaken: In overeenstemming met het advies van de
commissie Huys en het Faunafonds heb ik het drempelbedrag voor
belangrijke landbouwschade vastgesteld op EUR 250,-. Ik ben in
overleg met de provincies over harmonisatie van het criterium
belangrijke landbouwschade op bij voorkeur EUR 250,-.
* Motie van den Brink c.s. waarin de regering wordt verzocht het op
korte termijn daartoe te leiden dat het normale natuurterrein- en
bosbeheer weer mogelijk wordt gemaakt (28600 XIV, nr. 24).
Stand van zaken: De algemene maatregel van bestuur ex artikel 75
Flora- en faunawet zal zeer binnenkort aan de Kamer worden
toegezonden in het kader van de voorhangprocedure.
* Motie Van den Brink en Teeven inzake het opnemen van edelhert,
wild zwijn, damhert en ree op de wildlijst (28600 XIV, nr. 25).
Stand van zaken: Omdat het belang populatiebeheer in het Besluit
beheer en schadebestrijding dieren is toegevoegd, is de motie
inmiddels overbodig.
* Motie Van den Brink inzake het weer op de wildlijst plaatsen van
grauwe ganzen, kolganzen en smienten (28600 XIV, nr. 26)
Stand van zaken: Met de totstandkoming van het Beleidskader
Faunabeheer is de motie overbodig geworden.
Knelpunten:
* Reikwijdte van de landelijke vrijstelling
Stand van zaken: Over dit onderwerp is extern juridisch advies
gevraagd. Dat advies is inmiddels ontvangen en de consequenties
daarvan worden thans besproken met de KNJV. Ik zal u daar nog
nader over informeren.
* Uitbreiding artikel 52
Stand van zaken: KNJV is van mening dat het sinds de
inwerkingtreding van de Flora- en faunawet niet meer mogelijk is
om gebruik te maken van het geweer bij jachthondenproeven en het
kogelgeweer in te schieten. Ik onderzoek momenteel of artikel 52
op dit punt aanpassing behoeft. Jachthondentrainingen en
-wedstrijden vinden gewoon doorgang en inschieten van het
kogelgeweer kan op de schietbaan. Indien dat nodig mocht blijken
zal wet- en regelgeving worden aangepast.
* Jacht uit langzaam varende boot weer toestaan
Stand van zaken: Het Besluit tot wijziging van het Jachtbesluit op
dit punt wordt binnenkort voorgehangen bij de Kamer.
* Erkenning van buitenlandse jachtexamens
Stand van zaken: Ik heb de Stichting Flora- en faunawetexamens,
die verantwoordelijk is voor de jachtexamens, verzocht om mij te
adviseren of de Oostenrijkse en Deense jachtexamens kunnen worden
erkend. De jachtexamens van België, Luxemburg en Duitsland zijn
reeds erkend.
* Jacht in het buitenland als reden voor het bijschrijven van een
groot kalibergeweer op de jachtakte.
Stand van zaken: Hierover vindt overleg plaats met het ministerie
van Justitie. Over de uitkomsten daarvan zal ik u binnenkort
berichten.
* Schadebestrijding in velden kleiner dan 40 hectares.
Stand van zaken: Wetsvoorstel 29448, dat thans bij de Tweede Kamer
ligt, bevat een voorziening om schadebestrijding in velden kleiner
dan 40 hectares mogelijk te kunnen maken. De Kamer heeft verslag
uitgebracht naar aanleiding van het wetsvoorstel. Op korte termijn
zal een nota naar aanleiding van dit verslag aan de Kamer worden
toegezonden.
* Het doden van konijnen en zwarte kraaien op golfbanen en
volkstuinen en het doden van mollen op erven.
Stand van zaken: In het Besluit op basis van artikel 75 van de wet
is een algehele vrijstelling opgenomen voor de mol. Voorts wordt
het met dit Besluit mogelijk om ontheffing te verlenen voor onder
meer de zwarte kraai, indien sprake is van belangrijke overlast.
Het Besluit wordt zeer binnenkort voorgehangen bij de Kamer.
Voor het doden van konijnen op golfbanen kan een ontheffing worden
aangevraagd op grond van artikel 75, derde lid, van de wet.
* Training van roofvogels in het veld en demonstraties.
Stand van zaken:
De valkerij is een cultuurhistorisch fenomeen dat in Nederland van
oudsher wordt beoefend met slechtvalk en havik door een beperkt
aantal valkeniers die beschikken over een valkeniersvergunning.
Die valkeniers is het toegestaan om te jagen met slechtvalk en
havik. Zij mogen met slechtvalk en havik ook demonstraties geven,
ook in het veld. Daarvoor is geen ontheffing vereist. De valkenier
mag zich met zijn slechtvalk en/of havik in het veld bevinden ten
tijde dat de jacht geopend is, maar ook als de jacht is gesloten.
De jachtvogels van de valkenier moeten immers doorlopend worden
getraind en door deze te laten vliegen in conditie worden
gehouden. Demonstraties met andere roofvogels dan slechtvalk en
havik in het veld zijn verboden. Dat was ook onder de Vogelwet en
Jachtwet al zo.
Het is wel mogelijk om met andere roofvogels dan slechtvalk en
havik demonstraties te geven buiten het veld, ook als die
demonstraties niet educatief zouden zijn. Daarvoor is geen
ontheffing vereist.
Bovendien bestaat de mogelijkheid om andere soorten roofvogels dan
slechtvalk en havik in te zetten bij verjaging van soorten waarop
een landelijke of provinciale vrijstelling van toepassing is of
waarvoor door gedeputeerde staten ontheffing ex artikel 68 is
verleend. Voor het inzetten van andere soorten dan slechtvalk en
havik bij dergelijke verjagingsacties kan ontheffing worden
verleend. Dat geldt ook voor het opleiden van schadebestrijders
die bij verjagingsacties gebruik wensen te maken van andere
roofvogels dan slechtvalk en havik. Daar komt nog bij dat andere
roofvogels dan slechtvalk en havik kunnen worden ingezet bij de
verjaging en het vangen van stadsduiven. Dat laatste kan zonder
ontheffing.
* Verplicht weigeren van jachtakte.
Stand van zaken: Deze problematiek is in het kader van
wetsvoorstel 29448, dat thans bij de Tweede Kamer ligt, aan de
orde gesteld. De Kamer heeft verslag uitgebracht naar aanleiding
van het wetsvoorstel. Op korte termijn zal een nota naar
aanleiding van dit verslag aan de Kamer worden toegezonden.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
Bijlage:
* SAN-beheerspakketten voor ganzen en smienten voor grasland en voor
bouwland (PDF-formaat, 85 kB)
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
* Brief aan het bestuur van het Faunafonds - Advies weer- en
verjaagmiddelen en schadevergoedingscriteria i.v.m. ganzen en
smienten (PDF-formaat, 39 kB)
---
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit