Goede cijfers voor Turkije
Turkije 9 september 2004
Turkije zit in de lucht. Naast populistische uitlatingen als die van
Eurocommissaris Bolkestein over een dreigende 'islamisering' van Europa,
zijn de afgelopen weken meerdere serieuze en positief getinte rapporten
gepresenteerd over de toekomst van Turkije binnen de Europese Unie.
Voorzitter Joost Lagendijk van de Turkije-delegatie in het Europees
Parlement is verheugd maar niet verrast: "Wie zich werkelijk verdiept
in het Turkije van 2004 kan niet om de 'stille revolutie' heen die er
de afgelopen vijf jaar heeft plaats gevonden." In december - dus
tijdens het Nederlands voorzitterschap van de EU - moeten de Europese
regeringsleiders besluiten of ze toetredingsonderhandelingen met
Turkije starten.
Verreikende veranderingen
De Nederlandse Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), verbonden
aan het ministerie van Buitenlandse Zaken, evalueerde een paar weken
geleden in haar rapport de hervormingen in Turkije als erg positief:
"Ze hebben verreikende veranderingen tot stand gebracht in het
politieke en juridische systeem," en "de regering heeft ook
belangrijke stappen gezet om de effectieve toepassing van deze
hervormingen te verzekeren", aldus het rapport.
Vage begrippen
Maar de AIV legt ook de vinger op de zere plek: concrete punten waar
in de toekomst problemen kunnen komen. Deze worden gepresenteerd in
actiepuntenlijst die Turkije - wat de AIV betreft - snel moet
verwezenlijken. Op papier doorgevoerde hervormingen moeten ook
werkelijk uitvoeren. Lagendijk: "Daarmee trekt de AIV lessen uit de
uitbreiding met Centraal Europese staten. Beloftes zijn niet genoeg,
we moeten uitgaan van bewijzen." Wel heeft Lagendijk kritiek op de
formulering van de actiepunten van de AIV. "De AIV heeft het over 'in
woord en daad laten blijken' en 'in de praktijk laten zien', dat zijn
veel te vage begrippen."
Geen reden voor uitstel
Lagendijk kan zich niet vinden in het idee van de AIV om het begin van
de onderhandelingen nog eens twee jaar uit te stellen. "Als conclusie
van een positieve beoordeling van de hervormingen in Turkije komt het
idee om alles 24 maanden uit te stellen uit de lucht vallen." Ook
eurocommissaris Verheugen en minister Bot hadden eerder, op vragen van
Lagendijk in het Europees Parlement, te kennen gegeven vooralsnog geen
reden te zien voor een uitstel van twee jaar.
Achterhaalde vraag
De 'Onafhankelijke commissie voor Turkije', een groep door de wol
geverfde Europese politici onder leiding van de Finse oud-President
Martti Ahtisaari, en oud-minister en oud-eurocommissaris Hans van den
Broek presenteerde deze week een samenhangend pleidooi voor het begin
van onderhand elingen.TurkeyinEuropeMorethanapromisestelt
dat de vraag of Turkije bij Europa hoort achterhaald is: de
regeringsleiders hebben in het verleden meerdere malen unaniem Turkije
EU-lidmaatschap aangeboden, met als voorwaarde het vervullen van de
criteria die ook voor andere toetreders golden.
Vooroordelen
Dat rapport waarschuwt ook voor een kloof tussen politiek en publiek
over Turkije. Lagendijk bevestigt dit probleem: "Het Europees
Parlement, de Europese Commissie en de lidstaten zullen zich - naar
mijn inschatting - uiteindelijk uitspreken voor het begin van
onderhand elingen.Maarindehuidigelidstaten,vooraldelandenmet
een aanzienlijke Turkse gemeenschap, leven nog veel vooroordelen.
Islamitisch fundamentalisme, de omvang van de Turkse bevolking, een
oncontroleerbare immigratiegolf."
Daar is dan ook nog veel werk te doen denkt Lagendijk. "Het is van
groot belang dat de voorstanders van Turkse toetreding zich inzetten
voor het weerleggen van de hardnekkige vooroordelen door het debat met
twijfelaars en tegenstanders in alle openheid aan te gaan. Het moge
duidelijk zijn dat de opmerkingen van eurocommissaris Bolkestein over
een Turkse invasie niet erg behulpzaam zijn."
GroenLinks