- 9 september 2004 -
Ministerie houdt zich onvoldoende aan de regels
OCW onzorgvuldig met personeelsdossiers topambtenaren
De personeelsadministratie voor hoge ambtenaren bij het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is over de hele linie niet op orde. De
Algemene Rekenkamer heeft veel fouten aangetroffen in de personeelsdossiers
van het ministerie. Zij concludeert dat het ministerie niet altijd
zorgvuldig en weinig transparant is geweest bij het bepalen van de hoogte
van salarissen, beloningen en vertrekregelingen. Het rapport Personele
uitgaven aan hoge ambtenaren van het Ministerie van OCW verschijnt op 9
september 2004.
Het onderzoek
Het onderzoek, dat is uitgevoerd op verzoek van de minister van OCW, bestond
uit twee delen. Ten eerste zijn de personele uitgaven voor alle 65
topambtenaren (schaal 16+) in de periode januari 2003 tot juni 2004
onderzocht. Ten tweede zijn 35 ontslagdossiers uit de periode januari 2001
tot juni 2004 bekeken. De Algemene Rekenkamer is nagegaan of de uitgaven
rechtmatig waren. Ook heeft zij beoordeeld of het ministerie zich heeft
gehouden aan de eigen regels en procedures.
Veel onrechtmatigheden bij aanstelling en ontslag topambtenaren
Het ministerie houdt zich niet goed aan wetgeving die geldt bij de
aanstelling van hoge ambtenaren. Zo kregen negen topambtenaren bij hun
aanstelling een hogere salarisschaal dan de functie toelaat. Zeven
ambtenaren kregen direct bij hun aanstelling extra periodieken op basis van
een wetsartikel dat is bestemd voor het belonen van iemand die uitstekend
functioneert. Verder ontbreken er nogal wat gegevens in de dossiers, zoals
het Koninklijk Besluit (9 keer), besluiten voor extra salarisverhoging (11
keer) en de acte van aanstelling (4 keer). Daardoor is moeilijk na te gaan
door wie, wat, wanneer, aan wie is toegekend.
Ministerie houdt zich niet aan eigen regels
Ministeries mogen zelf de hoogte van toeslagen bepalen. De Algemene
Rekenkamer vindt dat dit zo transparant mogelijk moet gebeuren. Met name als
het gaat om toeslagen voor topambtenaren. Zij vervullen immers een
voorbeeldfunctie. De Algemene Rekenkamer constateert dat OCW vaak en zonder
nadere motivering in strijd handelt met zijn eigen regel dat medewerkers
jaarlijks niet meer dan
EUR 2.500 aan eenmalige toeslagen mogen ontvangen. In totaal keerde het
ministerie in anderhalf jaar tijd 51 eenmalige toeslagen uit aan 37
ambtenaren. 44 keer kwam de toeslag uit boven het grensbedrag. In 24
gevallen ging het om EUR 500 teveel. De overige overschrijdingen liepen
uiteen van EUR 1.750 tot EUR 9.339.
OCW handelt op eigen gezag bij vertrekregelingen
Er zijn momenteel binnen de overheid geen bepalingen die voorkomen dat
afvloeiingsregelingen onnodig duur worden. Wel heeft het Kabinet in 1996 een
gedragslijn ingesteld. Deze houdt in dat een minister tijdens de
onderhandelingen met een werknemer tijdig een deskundige inschakelt,
bijvoorbeeld de Landsadvocaat of een jurist van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het Ministerie van OCW heeft van
januari 2001 tot juni 2004 12 keer een vertrekregeling opgesteld. Het
ministerie sloot vertrekregelingen, inclusief reparatie van het
pensioenhiaat, af waarbij werknemers geen of nauwelijks financieel nadeel
ondervonden van het ontslag. De Algemene Rekenkamer constateert dat het
ministerie heeft nagelaten een onafhankelijke deskundige in te schakelen om
een toets uit te voeren op de getroffen regelingen. Zij vraagt in het
algemeen aandacht voor vertrekregelingen.
Reactie van bewindspersonen en nawoord Algemene Rekenkamer
De minister van OCW erkent dat de personeelsdossiers niet allemaal op orde
zijn. Ze zegt toe de administratieve fouten en juridisch-technische
onjuistheden te herstellen en geeft aan dat dit deels al is gebeurd.
Daarnaast zegt ze vele verbeteracties toe. De minister van BZK zegt in zijn
reactie toe om begin 2005 een besluit te nemen over de rolverdeling bij
vertrekregelingen tussen zijn ministerie en die van de vakministeries. De
Algemene Rekenkamer ziet de toegezegde acties van de beide ministers met
belangstelling tegemoet.