CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 33
Datum: 13 september 2004
Inlichtingen bij Rafael Saitua Nistal, (tel: 070-3383303), of
Jacqueline Timmerhuis (tel: 070-3383477)
Verruiming van de vaarweg van de Schelde gunstig voor maatschappelijke
welvaart
Verruiming van de vaarweg van de Schelde tot Antwerpen levert flinke
positieve welvaartseffecten op. Vanuit een Europees perspectief is
verruiming voor alle onderzochte scenario's en varianten
maatschappelijk rendabel. Ook voor Vlaanderen en Nederland is
verruiming gunstig als gevolg van de lagere vervoerskosten voor
Vlaamse en Nederlandse verladers.
Het project laat vanuit een Europees perspectief een batig saldo van
1,0 à 2,3 miljard euro zien. Ook vanuit een binationaal perspectief
(Vlaanderen plus Nederland) is vergroting van de getij-ongebonden
diepgang tot 13,1 meter maatschappelijk rendabel. Het batig saldo ligt
dan tussen 0,6 en 1,6 miljard euro.
Dit concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in de vandaag verschenen
studie 'Verruiming van de vaarweg van de Schelde, een maatschappelijke
kosten-batenanalyse'. Dit onderzoek over de toegankelijkheid van de
Antwerpse haven is verricht op verzoek van de Projectdirectie
ontwikkelingschets Schelde-estuarium (ProSes). Deze organisatie
bereidt een pakket van maatregelen voor om de Langetermijnvisie van
het Schelde-estuarium (2030) te operationaliseren. Dit pakket
maatregelen wordt de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium
genoemd en is gericht op het instandhouden van de fysieke kenmerken
van het estuarium en het optimaal samengaan van veiligheid,
toegankelijkheid en natuurlijkheid binnen het Schelde-estuarium.
In dat kader heeft ProSes het Centraal Planbureau en de Vlaamse
Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) gevraagd een
maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uit te voeren. Daar de
genoemde dimensies veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid tot
op zekere hoogte autonoom zijn, worden de aspecten toegankelijkheid
(CPB) en natuurlijkheid (VITO) in aparte MKBA's verricht. De MKBA van
de toegankelijkheid bevat ook de andere aspecten (veiligheid,
natuurlijkheid en andere externe effecten) voor zover er een causaal
verband is met de verruiming van de vaarweg van de Schelde. Beide
instituten hebben samengewerkt door inputs voor en commentaar op
elkaars onderzoeken te leveren.
De verruiming van de vaarweg van de Schelde verbetert de
toegankelijkheid van de Antwerpse haven. De verruiming zorgt ervoor
dat grotere containerschepen de haven zonder wachttijd dan wel met een
kortere wachttijd kunnen aanlopen, waardoor de vervoerskosten dalen.
Zonder verruiming van de vaarweg van de Schelde zal het marktaandeel
van Antwerpen in de containersector op de lange termijn met circa
éénderde dalen ten opzichte van het huidige marktaandeel. Deze daling
zal bijna geheel door Rotterdam worden opgevangen. Het marktaandeel
van Rotterdam zal overigens ook zonder verruiming van de Schelde
toenemen, als gevolg van de verwachte schaalvergroting van de
containerscheepvaart.
Voor Vlaanderen geeft verruiming van de vaarweg van de Schelde tot
'13,1 meter getij-ongebonden' baten tussen 0,6 en 1,2 miljard euro.
Voor Nederland liggen de baten tussen 0,4 en 0,7 miljard euro. De
netto contante waarde van de investerings- en onderhoudskosten
bedraagt 300 à 400 miljoen euro. Het grote aandeel van Vlaanderen en
Nederland in de totale Europese baten van 1,4 à 2,6 miljard euro wordt
verklaard door het feit dat 44% van het achterlandvervoer van
Antwerpen een Vlaamse herkomst of bestemming heeft, terwijl 26% een
Nederlandse herkomst of bestemming heeft.
Om de robuustheid van het maatschappelijke rendement van het project
te analyseren, heeft het CPB meerdere omgevingsscenario's gehanteerd.
Deze scenario's zijn 'Global Competition', 'European Coordination' en
'Divided Europe', met een jaarlijkse economische groei in Europa van
respectievelijk 2,8%, 2,4% en 1,4% in de periode tot 2020.
Het CPB heeft in samenwerking met VITO ook naar milieueffecten en
andere externe effecten van de verruiming van de vaarweg van de
Schelde gekeken. Deze effecten zijn vanuit een Europees perspectief in
de meeste scenario's en varianten per saldo zeer gering. Voor het
achterlandvervoer is er sprake van een gunstig effect vanwege de
kortere afstanden over de weg en het spoor van Antwerpen naar
achterlandbestemmingen in vergelijking met andere havens. Dit gunstige
effect wordt echter tenietgedaan door de langere vaarafstanden naar
Antwerpen. Voor de externe veiligheid (vervoer van ammoniak en
brandbare gassen) en de veiligheid tegen overstromingen is er geen
relevant verschil met en zonder de verruiming. Eventuele maatregelen
om risico's te beperken zien er hetzelfde uit, zowel met als zonder
verruiming.
Uit de morfologische studies, die het dynamische gedrag van de Schelde
en haar omgeving in kaart brengen, is gebleken dat het effect van de
verruiming klein is in vergelijking met ontwikkelingen die door andere
oorzaken toch al zullen plaatsvinden. Beheersmaatregelen zijn gewenst,
zowel met als zonder de verruiming.
Tegelijk met deze publicatie is het onderzoeksrapport 'Natte natuur in
het Schelde-estuarium, een verkenning van de kosten en baten' van VITO
verschenen (zie persbericht).
De volledige CPB-publicatie 'Verruiming van de vaarweg van de Schelde,
een maatschappelijke kosten-batenanalyse' en de conclusies op
hoofdlijnen en samenvatting kunnen (gratis) worden gedownload.
Informatie over de Ontwikkelingschets 2010 Schelde-estuarium is te
vinden op de ProSes-website
Centraal Planbureau