Het weer nader verklaard
Hurricane Ivan trekt langzaam west Cuba voorbij
(links/ verkenner / schaal) Hurricane Ivan trekt vandaag (dinsdag 14 sep)
met 15 km/uur het uiterste westen van Cuba voorbij. Ivan is nog steeds van
de zwaarste categorie, 5. De komende 24 uur wordt daar geen verandering in
verwacht. De maximale windsnelheden aan de rand van het 'oog' van de orkaan
worden geschat op 260 km/uur, met vlagen die nog harder zijn. Ivan wordt
betiteld als 'extreem gevaarlijk'. Ook Mexico heeft met Ivan te maken.
Verwacht wordt dat Ivan donderdag oost van New Orleans langstrekt, en verder
naar het noordoosten afbuigt.
Satellietfoto Ivan, dinsdag 14
september 9.15 uur (Ned. tijd)
Klik hier voor animatie van
Ivan.
Verwachting hurricane Ivan (laatste
update 14 sep). Klik hier voor
detailkaart.
Inmiddels heeft zich gisteren een nieuwe tropische depressie ontwikkeld net
ten oosten van Guadeloupe. Het systeem zal vanmiddag en vanavond (Ned. tijd)
ten zuiden van de bovenwindse eilanden passeren. De kern van deze depressie
zal het dichtst bij Saba en St. Eustatius komen. Rond de kern wordt niet
veel meer wind verwacht dan een windkracht 8. Ten zuidwesten van de eilanden
neemt het systeem verder in kracht toe en trekt verder naar Puerto Rico.
Golfhoogten worden verwacht tot 3 meter.
In het Caribisch gebied zijn inmiddels al verschillende tropische stormen en
hurricanes gepasseerd. Bijzonder was hurricane Charley die in augustus
vooral in Florida heeft huisgehouden. Daarbij kwamen 27 mensen om het leven.
Door hurricane Frances zaten miljoenen mensen in Florida zonder stroom of
moesten hun huizen uit. Frances heeft vermoedelijk aan tien mensen het leven
gekost. Tot nu toe heeft Ivan (de verschrikkelijke, zoals deze orkaan al
genoemd wordt) op Jamaica zaterdag j.l. (11 sep) aan 14 mensen het leven
gekost.
De eerste tropische orkanen van het seizoen, hurricanes in de VS,
verschijnen vaak in juli of augustus op de weerkaart. Soms ontstaat er in
juli al één; het seizoen duurt dan enkele maanden. Veel hurricanes worden
geboren uit onweersbuien voor de Afrikaanse kust. Met een oostenwind drijven
de buien langzaam richting Caribisch gebied, waar ze verder uit kunnen
groeien tot tropische stormen.
Winden van orkaankracht en zondvloedachtige regen
Als de wind boven gemiddeld 117 km/u komt (windkracht 12) is het een
hurricane. De warme zee van minstens 26 graden is een belangrijke
energiebron waar ze in activiteit toenemen. Hurricanes worden ingedeeld in
vijf klassen volgens de schaal van Saffir/Simpson. Klasse 1 zijn hurricanes
met een wind van gemiddeld minstens 117 km/u en hoogstens 152 km/u. Een
hurricane met een gemiddelde wind van meer dan 248 km/u zit in klasse 5 en
wordt extreem gevaarlijk genoemd. Hurricane Luis, die op 5 september 1995
Sint Maarten trof en Andrew die Florida in 1992 trof, was klasse 4 met
gemiddeld van 200 km/u. Mitch, die eind oktober, begin november 1998 Midden
Amerika trof was tijdelijk een klasse 5 hurricane. De kern van Mitch lag
enkele dagen vrijwel stil voor de kust van Honduras en veroorzaakte op zee
windsnelheden van 285 km/h. Daarna nam de wind sterk in kracht af en trok
Mitch met hevige regen (naar schatting 600-1000 mm) het binnenland in, waar
zich de vreselijke ramp voltrok.
Hurricanes zijn vooral gevaarlijk als ze aan land komen. Het ene najaar
levert veel meer en zwaardere hurricanes op dan het andere. Dat hangt onder
meer samen met El Niño, warm zeewater voor de kust van Peru. El Niño
verandert de straalstroom, een sterke westelijke wind op ongeveer 10 km
hoogte. Tijdens een sterke El Niño is de straalstroom sterker en schuift
deze wat op naar het zuiden tot boven het Caribisch gebied. Op grote hoogte
waait het hier dan harder en de torenhoge wolkencomplexen waaruit hurricanes
ontstaan, waaien op grote hoogte aan "flarden", waardoor de hurricane aan
kracht inboet.
Hurricanes, klimaatverandering en El Niño
Bij het ontstaan van een hurricane speelt de windsterkte bovenin een
belangrijke rol. Hoe sterker deze wind, hoe meer het ontstaan van een
hurricane onderdrukt wordt. Nu is er een relatie tussen El Niño en de
windsterkte in het gebied waar hurricanes ontstaan; bij een El Niño is de
bovenwind namelijk vrij sterk. Aangezien aankomende winter een zwakke El
Niño verwacht wordt, zal deze het ontstaan van hurricanes geleidelijk aan
onderdrukken.
De sterkte van de bovenwind varieert ook nog door andere effecten. De
belangrijkste is een merkwaardige schommeling boven de 10 kilometer. Daar
keert ongeveer om het jaar de windrichting om: het ene jaar overheerst
westenwind, het volgende oostenwind. Dit jaar is het westenwind, en dan zijn
er voordat El Nino het ontstaan van orkanen zal onderdrukken, eerst nog
gemiddeld wat meer orkanen.
Tussen 1998 en 2001 was er geen El Niño maar een La Niña met relatief koud
water voor de kust van Peru. Daarna keerde El Niño voor korte tijd terug wat
meteen tot uiting kwam in het kleiner aantal hurricanes in 2002. Sindsdien
is de situatie neutraal en is noch sprake van een El Niño als van een La
Niña. Hurricane voorspellers van Colorado State University verwachten in
2004 in het Caribisch gebieden zo'n 7 stormen die de status van hurricane
bereiken tegen 5,9 normaal. Drie van deze hurricanes worden sterk van klasse
3 of meer. Naar verwachting krijgt het gebied te maken met 13 tropische
stormen die een naam krijgen tegen 9,6 normaal). Voor meer informatie over
orkaanvoorspellingen op de langere termijn, zie "Is de orkaanactiviteit
maanden, jaren, van te voren te voorspellen?".
Het veranderende klimaat als gevolg van het door de mens versterkte
broeikaseffect heeft naar verwachting echter geen gevolgen voor het optreden
van orkanen. Aan de ene kant wordt de kans op een hurricane vergroot door
het warmer wordende zeewater, aan de andere kant zal de atmosfeer door
klimaatverandering stabiliseren, waardoor het ontstaan van hurricanes wordt
onderdrukt. Beide processen werken elkaar dus tegen, waardoor het aantal
hurricanes naar verwachting in de toekomst niet zal veranderen. Wel
verwachten klimaatonderzoekers een lichte toename van de maximale
intensiteit van hurricanes.
jaartal aantal
hurricanes
1997 3
1998 8
1999 6
2000 8
2001 9
2002 4
2003 7
2004 ca 7
(verwachting)
Schaal voor hurricanes volgens Saffir & Simpson (KNMI)
Klasse Omschrijving Windsnelheid Stormvloed schade
(km/h) (meters boven
normaal)
1 Zwak 118-152 1,2-1,6 Lichte schade
2 Matig 153-176 1,7-2,5 Dak- en vensterschade en
belangrijke schade aan bomen
en gewassen
3 Krachtig 177-208 2,6-3,7 Grote schade met uitgebreide
vernielingen aan gebouwen
4 Zeer 209-248 3,8-5,4 Zeer groot: daken
krachtig weggeblazen, veel
waterschade op de begane
grond van gebouwen aan de
kust
5 Verwoestend Groter dan 248 Groter dan 5,4 Catastrofaal: vrijwel alle
daken weggeblazen, evenals
kleine lichtere bouwsels en
grote schade aan gebouwen.
Omrekening windsnelheid
knopen
meter/seconde
kilometer/uur
miles/uur
Om actueel op de hoogte te blijven van de hurricane-activiteit kunt u het
best gebruik maken van de links in onze verkenner en de hurricane informatie
in nader verklaard.
Hurricanes in het weer nader verklaard
Index het weer nader verklaard
Laatste wijziging: 13 september 2004
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut