Het weer nader verklaard
Hurricane Ivan trekt richting New Orleans
(links/ verkenner / schaal) Hurricane Ivan trekt vandaag (woensdag 15 sep) met 20 km/uur over de Golf
van Mexico richting New Orleans. Met maximale windsnelheden van ca 225 km/uur is Ivan zeer
krachtig, klasse 4. Ivan wordt nog steeds betiteld als 'groot en extreem gevaarlijk'. Verwacht wordt dat
Ivan donderdagmiddag (Ned. tijd) de kust ten oosten van New Orleans bereikt. Boven land zal Ivan
veel verwoesten, maar zal tegelijkertijd in kracht af gaan nemen. Wel Ivan zal een lang spoor van
hevige regenval en hoge golven achter zich laten.
Verwachting hurricane Ivan (laatste update 15 sep).
Inmiddels heeft zich maandag j.l. een nieuwe tropische depressie ontwikkeld net ten oosten van Guadeloupe. Deze
(inmiddels) tropische storm, Jeanne, is vannacht ten zuiden van de bovenwindse eilanden langs getrokken. De
windsnelheden rond de kern zijn ongeveer 95 km/uur, dat is windkracht 10. Verwacht wordt dat Jeanne vandaag
orkaankracht bereikt, kracht 12. Jeanne trekt in westnoordwestelijke richting, noord van de Dominicaanse
Republiek. Klik hier voor meer informatie over Jeanne.
In het Caribisch gebied zijn inmiddels al verschillende tropische stormen en hurricanes gepasseerd. Bijzonder was
hurricane Charley die in augustus vooral in Florida heeft huisgehouden. Daarbij kwamen 27 mensen om het leven.
Door hurricane Frances zaten miljoenen mensen in Florida zonder stroom of moesten hun huizen uit. Frances heeft
vermoedelijk aan tien mensen het leven gekost. Tot nu toe heeft Ivan (de verschrikkelijke, zoals deze orkaan al
genoemd wordt) op Jamaica zaterdag j.l. (11 sep) aan 14 mensen het leven gekost.
De eerste tropische orkanen van het seizoen, hurricanes in de VS, verschijnen vaak in juli of augustus op de
weerkaart. Soms ontstaat er in juli al één; het seizoen duurt dan enkele maanden. Veel hurricanes worden geboren
uit onweersbuien voor de Afrikaanse kust. Met een oostenwind drijven de buien langzaam richting Caribisch
gebied, waar ze verder uit kunnen groeien tot tropische stormen.
Winden van orkaankracht en zondvloedachtige regen
Als de wind boven gemiddeld 117 km/u komt (windkracht 12) is het een hurricane. De warme zee van minstens
26 graden is een belangrijke energiebron waar ze in activiteit toenemen. Hurricanes worden ingedeeld in vijf
klassen volgens de schaal van Saffir/Simpson. Klasse 1 zijn hurricanes met een wind van gemiddeld minstens 117
km/u en hoogstens 152 km/u. Een hurricane met een gemiddelde wind van meer dan 248 km/u zit in klasse 5 en
wordt extreem gevaarlijk genoemd. Hurricane Luis, die op 5 september 1995 Sint Maarten trof en Andrew die
Florida in 1992 trof, was klasse 4 met gemiddeld van 200 km/u. Mitch, die eind oktober, begin november 1998
Midden Amerika trof was tijdelijk een klasse 5 hurricane. De kern van Mitch lag enkele dagen vrijwel stil voor de
kust van Honduras en veroorzaakte op zee windsnelheden van 285 km/h. Daarna nam de wind sterk in kracht af
en trok Mitch met hevige regen (naar schatting 600-1000 mm) het binnenland in, waar zich de vreselijke ramp
voltrok.
Hurricanes zijn vooral gevaarlijk als ze aan land komen. Het ene najaar levert veel meer en zwaardere hurricanes
op dan het andere. Dat hangt onder meer samen met El Niño, warm zeewater voor de kust van Peru. El Niño
verandert de straalstroom, een sterke westelijke wind op ongeveer 10 km hoogte. Tijdens een sterke El Niño is de
straalstroom sterker en schuift deze wat op naar het zuiden tot boven het Caribisch gebied. Op grote hoogte waait
het hier dan harder en de torenhoge wolkencomplexen waaruit hurricanes ontstaan, waaien op grote hoogte aan
"flarden", waardoor de hurricane aan kracht inboet.
Hurricanes, klimaatverandering en El Niño
Bij het ontstaan van een hurricane speelt de windsterkte bovenin een belangrijke rol. Hoe sterker deze wind, hoe
meer het ontstaan van een hurricane onderdrukt wordt. Nu is er een relatie tussen El Niño en de windsterkte in het
gebied waar hurricanes ontstaan; bij een El Niño is de bovenwind namelijk vrij sterk. Aangezien aankomende
winter een zwakke El Niño verwacht wordt, zal deze het ontstaan van hurricanes geleidelijk aan onderdrukken.
De sterkte van de bovenwind varieert ook nog door andere effecten. De belangrijkste is een merkwaardige
schommeling boven de 10 kilometer. Daar keert ongeveer om het jaar de windrichting om: het ene jaar overheerst
westenwind, het volgende oostenwind. Dit jaar is het westenwind, en dan zijn er voordat El Nino het ontstaan van
orkanen zal onderdrukken, eerst nog gemiddeld wat meer orkanen.
Tussen 1998 en 2001 was er geen El Niño maar een La Niña met relatief koud water voor de kust van Peru.
Daarna keerde El Niño voor korte tijd terug wat meteen tot uiting kwam in het kleiner aantal hurricanes in 2002.
Sindsdien is de situatie neutraal en is noch sprake van een El Niño als van een La Niña. Hurricane voorspellers van
Colorado State University verwachten in 2004 in het Caribisch gebieden zo'n 7 stormen die de status van hurricane
bereiken tegen 5,9 normaal. Drie van deze hurricanes worden sterk van klasse 3 of meer. Naar verwachting krijgt
het gebied te maken met 13 tropische stormen die een naam krijgen tegen 9,6 normaal). Voor meer informatie
over orkaanvoorspellingen op de langere termijn, zie "Is de orkaanactiviteit maanden, jaren, van te voren te
voorspellen?".
Het veranderende klimaat als gevolg van het door de mens versterkte broeikaseffect heeft naar verwachting echter
geen gevolgen voor het optreden van orkanen. Aan de ene kant wordt de kans op een hurricane vergroot door het
warmer wordende zeewater, aan de andere kant zal de atmosfeer door klimaatverandering stabiliseren, waardoor
het ontstaan van hurricanes wordt onderdrukt. Beide processen werken elkaar dus tegen, waardoor het aantal
hurricanes naar verwachting in de toekomst niet zal veranderen. Wel verwachten klimaatonderzoekers een lichte
toename van de maximale intensiteit van hurricanes.
jaartal
aantal hurricanes
1997
3
1998
8
1999
6
2000
8
2001
9
2002
4
2003
7
2004
ca 7 (verwachting)
Schaal voor hurricanes volgens Saffir & Simpson (KNMI)
Klasse
Omschrijving
Windsnelheid
(km/h)
Stormvloed (meters
boven normaal)
schade
1
Zwak
118-152
1,2-1,6
Lichte schade
2
Matig
153-176
1,7-2,5
Dak- en vensterschade en belangrijke
schade aan bomen en gewassen
3
Krachtig
177-208
2,6-3,7
Grote schade met uitgebreide
vernielingen aan gebouwen
4
Zeer krachtig
209-248
3,8-5,4
Zeer groot: daken weggeblazen, veel
waterschade op de begane grond van
gebouwen aan de kust
5
Verwoestend
Groter dan 248
Groter dan 5,4
Catastrofaal: vrijwel alle daken
weggeblazen, evenals kleine lichtere
bouwsels en grote schade aan
gebouwen.
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut