Universiteit van Utrecht
Embargo tot vrijdag 17 september 2004, 16.00 uur

Persbericht van de Universiteit Utrecht

Faculteit Geneeskunde / UMC Utrecht

15 september 2004

Meer genetica in opleiding arts

'Mijn broer heeft deze ziekte, moet ik me nu ook zorgen maken?' Als het aan dr. Cisca Wijmenga ligt, moeten artsen over een paar jaar antwoord kunnen geven op deze vraag. Wijmenga, werkzaam bij de Sectie Complexe Genetica van het UMC Utrecht, pleit in haar oratie op vrijdag 17 september 2004 voor meer aandacht voor genetica in de basisopleiding van artsen. Een nieuw soort genetisch clinicus moet bovendien een brug gaan slaan tussen genetisch onderzoek en de klinische praktijk. Wijmenga spreekt haar oratie uit bij de aanvaarding van haar hoogleraarschap Humane Genetica aan de faculteit Geneeskunde.

60% van onze bevolking zal geconfronteerd gaan worden met chronische en ouderdomsziekten zoals kanker, hoge bloeddruk, diabetes, hart- en vaatziekten, en psychiatrische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen. Bij het ontstaan van dergelijke ziekten spelen genen voor ongeveer 50% een rol, maar de exacte bijdrage kan variëren per ziekteproces. Er zijn waarschijnlijk 10 tot 50 verschillende genen bij een ziekteproces betrokken. Deze dragen elk in geringe mate bij aan de totale genetische gevoeligheid. Daarnaast spelen voor ongeveer 50% onze leefomstandigheden een rol (o.a. (over)gewicht, roken, lichamelijke activiteit). Deze zijn mede bepalend of iemand wel of niet ziek wordt, wanneer dat gebeurt en in welke mate. Het is daarom van groot belang goed inzicht te krijgen in alle risicofactoren van ziekten: welke genen en welke omgevingsfactoren. Het wegnemen van slechte omgevingsfactoren bij genetisch gevoelige mensen zal in een groot aantal gevallen voorkomen dat de ziekte zich in een vroeg stadium ontwikkelt.

Behandeling

Daarnaast zal genetische informatie een steeds belangrijker rol gaan spelen in het bepalen van de juiste behandeling van ziekten met medicijnen. Deze zogenaamde farmacogenetica is geen toekomstmuziek. Het tijdschrift Science rapporteerde op 4 juni 2004 dat behandeling van bepaalde vormen van longkanker met het geneesmiddel Igressa alleen werkt bij patiënten met een mutatie in een bepaald gen. Het resultaat van de Igressa-behandeling wordt van 'volledig onvoorspelbaar' opeens '100% effectief' indien vóór de behandeling wordt vastgesteld of een patiënt deze mutatie heeft. Vergelijkbare resultaten zijn volgens Wijmenga ook te verwachten met betrekking tot het voorspellen of een patiënt wel of geen ernstige bijwerkingen zal ontwikkelen.

Basiskennis

Met het ontrafelen van het menselijk genoom is het biomedisch onderzoek in een stroomversnelling gekomen. Er wordt steeds meer bekend over de rol die onze genen spelen bij chronische ziekten. Deze ontwikkelingen zullen de gezondheidszorg in de nabije toekomst ingrijpend gaan beïnvloeden. De genetica zal op vele terreinen van de geneeskunde een kerntaak gaan vervullen en hoort daarom als basisdiscipline in de opleiding van artsen, aldus de nieuwe hoogleraar. Artsen met voldoende kennis van genetica kunnen bovendien bruggenbouwers zijn. Zij vertalen de kennis die onderzoekers vergaren naar de patiënt. Daarnaast voorzien zij de onderzoekers van datgene waarop het genetisch onderzoek drijft: goede gediagnosticeerde patiënten.

Meer informatie

17-09-2004, 16:15 uur

Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.

Oratie mw.prof.dr. Cisca Wijmenga, faculteit Geneeskunde/UMC Utrecht

Ziekte en gezondheid: verborgen verschillen.

De tekst van de oratie is onder embargo tot vrijdagmiddag 17 september te verkrijgen bij Annette Aarts, UMC Utrecht, Afdeling In- en Externe Communicatie, (030) 250 7483, a.aarts@umcutrecht.nl

Daarna beschikbaar op http://humgen.med.uu.nl -> Agenda and Events en bij http://www.genen.umcutrecht.nl/