Prinsjesdag: weinig nieuws onder de zon
De Miljoenennota, die minister Zalm op Prinsjesdag presenteerde, bevat
niet veel nieuws. Het kabinet gaat verder op de eenmaal ingeslagen weg
van het Hoofdlijnenakkoord. Nederland moet structureel worden hervormd
op een aantal terreinen. Belangrijke prioriteiten daarbij zijn een
sterke economie, een slagvaardige overheid, een betere democratie en
een veilige samenleving.
Het kabinet erkent de noodzaak om de kwaliteit van onze democratie, de
publieke dienstverlening, de veiligheid, het onderwijs en de zorg te
verbeteren, stelt Zalm. Burgers en bedrijven hebben recht op een
slagvaardige overheid, die zich beperkt tot haar kerntaken en deze
effectief en efficiënt uitvoert. Dit uitgangspunt is echter wel
onlosmakelijk verbonden met een grotere eigen verantwoordelijkheid.
Die eigen verantwoordelijkheid wil het kabinet onder meer laten
doorklinken in de zorgconsumptie. Met ingang van 1 januari voert het
kabinet de zogenoemde no-claim teruggaveregeling in. Mensen die in een
jaar minder dan 250 aan ziektekosten maken, krijgen het verschil
terug. Het Verbond noemt het opwerpen van een drempel voor
zorgconsumptie verstandig, maar waarschuwt wel voor een verzwaring van
administratieve lasten die de maatregel met zich mee kan brengen.
Administratieve lasten
Een ander nadrukkelijk stokpaardje van het kabinet dat niet nieuw is,
maar in de Miljoenennota wel relatief veel aandacht krijgt betreft de
administratieve lastendruk. Het kabinet heeft zich ten doel gesteld om
de lasten in deze kabinetsperiode met een kwart te verminderen. In
april werd een plan van aanpak gepresenteerd dat de totale
administratieve lasten met 18% ( 3 miljard) moet verminderen.
Inmiddels is de tweede fase gestart, waarin de aanpak van de Europese
administratieve lasten, de mogelijkheden van interdepartementale
samenwerking en de inzet van ICT centraal staan.
Op verzoek van het kabinet heeft het Centraal Planbureau een
inschatting gemaakt van de macro-economische effecten van de verlaging
van de administratieve lastendruk. Volgens die inschatting komen er in
de collectieve sector 24.000 werknemers vrij voor het primaire proces.
Oftewel meer handen aan het bed in plaats van benen onder het bureau
wordt werkelijkheid.
Ook de private sector profiteert. De productie gaat omhoog, maar omdat
de economie enkele jaren nodig heeft (5 tot 10 jaar) om te profiteren
van de afgenomen lastendruk, loopt de werkloosheid op korte en
middellange termijn op. Op de lange termijn verwacht het CPB dat de
maatregelen leiden tot een stijging van het bbp met 1,5%.
Veiligheid
Net als vorig jaar ontspringen veiligheid en preventie de dans van het
bezuinigingsmes. Sterker nog, er komt geld bij. In de Miljoenennota
schrijft minister Zalm dat het kabinet de veiligheid in de samenleving
op korte termijn merkbaar wil verbeteren. In de periode 2008-2010 wil
het kabinet een afname van criminaliteit en overlast in het publieke
domein met 20 à 25% in het vizier krijgen.
Een van de concrete maatregelen die het kabinet voor ogen heeft, is
een harde(re) aanpak van veelplegers en jeugdcriminaliteit. Een
maatregel die door de verzekeringsbedrijfstak met instemming wordt
begroet. Pakweg 25% van alle delicten wordt immers door 10% van de
criminelen gepleegd, vertelt Lex Westerman die zich bij het Verbond
bezighoudt met veiligheid en criminaliteitsbestrijding. Stel dat je
die in totaal 6.000 veelplegers in één klap achter de tralies
krijgt ... Het is ook voor de verzekeringsbedrijfstak te merken
wanneer veelplegers na vrijlating weer op straat zijn.
Aanscherping politieprestatie
Een andere maatregel die het kabinet uit de kast trekt om Nederland
veiliger te maken, betreft het aanscherpen van de politieresultaten.
Dit zal altijd een gevoelig punt blijven, reageert Westerman.
Voorkomen moet worden dat de focus te veel zal zijn gericht op de
kwantiteit in plaats van de kwaliteit. Als je de prestaties afmeet aan
de inzet van de middelen, zegt dat immers weinig of misschien wel niks
over het effect. Ik neem daarom aan dat de aanscherping niet alleen
betekent dat er een betere aansluiting komt op de ruimere
mogelijkheden bij het OM en de rechterlijke macht. Ik ga ervan uit dat
ook concrete inhoudelijke meetinstrumenten naar plaats en tijd worden
ontwikkeld en de inzet van de politie probleemgericht plaatsvindt.
Centrale aansturing
Het Verbond verwacht veel van de aangekondigde evaluatie van het
politie-apparaat in 2005. Ik hoop, en verwacht eerlijk gezegd ook, dat
een belangrijke uitkomst zal zijn dat meer centrale aansturing van de
politie nodig is. Het beheer en gezag over de politie-organisatie is
tot nu toe altijd over twee departementen verdeeld geweest. Als
Verbond zullen wij het toejuichen als de centrale aansturing onder één
verantwoordelijke minister, bijvoorbeeld een Minister van Veiligheid,
zou komen.
Ten slotte noemt het Verbond het een goed voorstel dat de gemeenten en
de ministeries van VWS en OCW vanaf volgend jaar dwingender worden
betrokken bij het veiliger maken van Nederland. Daarmee geeft het
kabinet wel een heel duidelijk signaal af dat er minder ruimte is voor
vrijblijvendheid, meent Westerman. Maar ook hier geldt wel weer dat
het essentieel is hoe die betrokkenheid in de praktijk gestalte
krijgt. Wat nieuw en mooi is, is dat wanneer gemeenten niet zelf iets
doen, Den Haag eraan te pas komt. Ik hoop dat die gedachte stimulerend
werkt.
Verzekerd!, september 2004
Verbond van Verzekeraars