Nieuwe CAO en pensioenregeling Arcadis
22-09-2004
De afgelopen weken heeft een duidelijke meerderheid van de CNV-leden
ingestemd met de nieuwe cao waarin voor de pensioenen een collectieve
beschikbare premieregeling is opgenomen. Deze regeling is nu een feit
en gaat in per 1 januari 2004. Natuurlijk zijn er nog genoeg vragen te
stellen. Hieronder ga ik in op een deel van deze vragen.
Uitslag stemming
De CNV-leden hebben gestemd. Bijna 2/3 van de uitgebrachte stemmen is
positief en 1/3 is negatief. Dit betekent dat CNV Dienstenbond instemt
met de nieuwe pensioenregeling. De andere vakbondsleden (van FNV
Bondgenoten en De Unie) hebben ook in meerderheid ingestemd. De nieuwe
pensioenregeling gaat met terugwerkende kracht in per 1 januari 2004.
De nieuwe cao zelf geldt van 1 april 2004 tot 1 april 2005.
Waarom een collectieve beschikbare premieregeling?
Vakbonden en Arcadis hadden overeenstemming bereikt over een
middelloonregeling met een uittredingsleeftijd van 63 jaar. Echter, de
accountant van Arcadis wilde, op grond van internationale
boekhoudregels, duidelijke afspraken over het financiële risico voor
Arcadis als het gaat om de pensioenvoorziening. Dit betekent dat er
een reservering op de balans moet staan. Omdat de personeelskosten van
Arcadis ruim 70% van de totale kosten uitmaken, gaat het om een groot
bedrag. Dit bedrag kan ook nog eens enorm fluctueren en dat maakt
aandeelhouders huiverig. De accountant wilde/kon niet afwijken van
deze internationale boekhoudregel (IAS-19) en stelde weigering van
goedkeuring over de komende jaarrekeningen in het vooruitzicht.
Vandaar dat alle partijen (accountant, belastingdienst, Pensioen- en
Verzekeringskamer, vakbonden, actuarissen, bestuur van het
Pensioenfonds) na lang onderhandelen, akkoord zijn gegaan met de door
de werkgever voorgestelde nieuwe pensioenregeling. Wel is het zo dat
belastingdienst en Pensioen- en Verzekeringskamer het
pensioenreglement nog finaal moeten goedkeuren.
Risicos voornamelijk bij medewerkers?
De nieuwe regeling is een beschikbare premieregeling. Het feit dat de
beschikbare premie direct is afgeleid van de kosten van een
middelloonregeling doet niets af aan de basis van de regeling: een
beschikbare premie. Kern daarvan is dat het uiteindelijke risico bij
de deelnemers ligt. Dat is anders dan bij een eindloon- (zoals het bij
Arcadis was) of bij een zuivere middelloonregeling (zoals zowel
Arcadis als de vakbonden wilden). Daar ligt immers het risico
voornamelijk bij de werkgever. Overigens niet helemaal, want er moet
wel voldoende geld in het Pensioenfonds zitten om de
pensioenuitkeringen te kunnen betalen. Hierbij is van belang hoe groot
de dekkingsgraad van het Pensioenfonds is. Alles boven de 100%
dekkingsgraad is reserve (buffer). Deze reserve was aanzienlijk, maar
is de afgelopen jaren snel gesmolten. Gelukkig is het Arcadis
Pensioenfonds nooit onder de 100% terechtgekomen. Dat kan wel en is
onlangs ook gebeurd bij een ander bedrijf. Als maatregel is toen
genomen dat de pensioenaanspraken met 7% zijn verminderd om het tekort
in de dekkingsgraad aan te zuiveren.
Conclusie: bij een beschikbare premieregeling ligt het risico in
overwegende mate bij de deelnemers, maar bij eindloon- en
middelloonregelingen lopen deelnemers ook risico.
Wat betekent een risico van 8%?
Dit betekent dat over een periode van 20 jaar iedere deelnemer een
risico loopt van 8% dat het pensioenniveau lager wordt dan bedoeld en
dat betekent dat b.v. de indexatie niet volledig plaats kan vinden.
Let wel, de nieuwe regeling is solide en vrij conservatief opgesteld.
De aannames zijn redelijk en de verwachting is dat de uiteindelijke
uitkomst op 100% komt te liggen. Echter, het risico blijft bestaan en
wordt ingecalculeerd op 8%.
Wat gebeurt er als het rendement stijgt/daalt?
Tot nu toe was er nog geen sprake van tekorten. Niet bekend is hoe het
gegaan zou zijn bij tekorten. Eventuele overwinsten (als gevolg van
goede beleggingen) vloeiden wel terug naar Arcadis. De structuur was
ondoorzichtig.
In de nieuwe regeling liggen de risicos bij de deelnemers. Verliezen
komen op het bordje terecht van de deelnemers. Dit betekent of meer
pensioenpremie betalen, of minder pensioen ontvangen of later
uittreden. De positieve keerzijde is dat eventuele overwinsten als
gevolg van toegenomen rendementen, ook binnen het pensioenfonds
blijven en beschikbaar zijn voor de deelnemers en de gepensioneerden.
Er blijft dus niets aan de "strijkstok van Arcadis" hangen.
Waarom is er sprake van een doorsneepremie?
Iedere deelnemer aan de pensioenregeling betaalt hetzelfde percentage
aan premie. Daar hebben we als CNV Dienstenbond en Arcadis bewust voor
gekozen. Doe je dat niet, dan betalen jongeren de eerste paar jaren
relatief weinig (en bouwen ook weinig pensioen op). De ouderen (50
jaar en ouder) moeten dan heel veel premie betalen en bouwen vanaf hun
50e ook heel veel op.
Wij vinden dat niet goed en hebben bewust gekozen voor een
doorsneepremie. Aan het eind van het traject/het werkzame leven heeft
iedereen ongeveer evenveel betaald en pensioen opgebouwd.
Wat betekenen de kabinetsplannen?
De plannen van het kabinet moeten nog door de Tweede Kamer, maar zijn
nu al zeer ingrijpend. In feite maakt het kabinet eerder dan met 65
jaar uittreden onmogelijk. Dit komt omdat het kabinet de fiscale
regeling die nu geldt bij vroegpensioen gaat afschaffen. Zo wordt
eerder uittreden onbetaalbaar. De verwachting is dat bijna alle
pensioenregelingen als richtleeftijd krijgen 65 jaar (in de nieuwe
Arcadis-regeling 63 jaar). Als er een helder verhaal van het kabinet
ligt, moet gekeken worden of de nieuwe pensioenregeling weer moet
worden aangepast.
Acties tegen kabinetsbeleid
Het CNV voert de komende week acties tegen het kabinetsbeleid. Dit
mondt uit in een grote demonstratie op het Museumplein in Amsterdam op
2 oktober. Kom ook.
Vragen of opmerkingen? Neem contact op met Wim Burggraaf
w.burggraaf@cnvdibo.nl
Dienstenbond CNV