Dienstenbond CNV

Nieuwe CAO en pensioenregeling Arcadis
22-09-2004

De afgelopen weken heeft een duidelijke meerderheid van de CNV-leden ingestemd met de nieuwe cao waarin voor de pensioenen een collectieve beschikbare premieregeling is opgenomen. Deze regeling is nu een feit en gaat in per 1 januari 2004. Natuurlijk zijn er nog genoeg vragen te stellen. Hieronder ga ik in op een deel van deze vragen.

Uitslag stemming
De CNV-leden hebben gestemd. Bijna 2/3 van de uitgebrachte stemmen is positief en 1/3 is negatief. Dit betekent dat CNV Dienstenbond instemt met de nieuwe pensioenregeling. De andere vakbondsleden (van FNV Bondgenoten en De Unie) hebben ook in meerderheid ingestemd. De nieuwe pensioenregeling gaat met terugwerkende kracht in per 1 januari 2004. De nieuwe cao zelf geldt van 1 april 2004 tot 1 april 2005.

Waarom een collectieve beschikbare premieregeling? Vakbonden en Arcadis hadden overeenstemming bereikt over een middelloonregeling met een uittredingsleeftijd van 63 jaar. Echter, de accountant van Arcadis wilde, op grond van internationale boekhoudregels, duidelijke afspraken over het financiële risico voor Arcadis als het gaat om de pensioenvoorziening. Dit betekent dat er een reservering op de balans moet staan. Omdat de personeelskosten van Arcadis ruim 70% van de totale kosten uitmaken, gaat het om een groot bedrag. Dit bedrag kan ook nog eens enorm fluctueren en dat maakt aandeelhouders huiverig. De accountant wilde/kon niet afwijken van deze internationale boekhoudregel (IAS-19) en stelde weigering van goedkeuring over de komende jaarrekeningen in het vooruitzicht.

Vandaar dat alle partijen (accountant, belastingdienst, Pensioen- en Verzekeringskamer, vakbonden, actuarissen, bestuur van het Pensioenfonds) na lang onderhandelen, akkoord zijn gegaan met de door de werkgever voorgestelde nieuwe pensioenregeling. Wel is het zo dat belastingdienst en Pensioen- en Verzekeringskamer het pensioenreglement nog finaal moeten goedkeuren.

Risicos voornamelijk bij medewerkers?
De nieuwe regeling is een beschikbare premieregeling. Het feit dat de beschikbare premie direct is afgeleid van de kosten van een middelloonregeling doet niets af aan de basis van de regeling: een beschikbare premie. Kern daarvan is dat het uiteindelijke risico bij de deelnemers ligt. Dat is anders dan bij een eindloon- (zoals het bij Arcadis was) of bij een zuivere middelloonregeling (zoals zowel Arcadis als de vakbonden wilden). Daar ligt immers het risico voornamelijk bij de werkgever. Overigens niet helemaal, want er moet wel voldoende geld in het Pensioenfonds zitten om de pensioenuitkeringen te kunnen betalen. Hierbij is van belang hoe groot de dekkingsgraad van het Pensioenfonds is. Alles boven de 100% dekkingsgraad is reserve (buffer). Deze reserve was aanzienlijk, maar is de afgelopen jaren snel gesmolten. Gelukkig is het Arcadis Pensioenfonds nooit onder de 100% terechtgekomen. Dat kan wel en is onlangs ook gebeurd bij een ander bedrijf. Als maatregel is toen genomen dat de pensioenaanspraken met 7% zijn verminderd om het tekort in de dekkingsgraad aan te zuiveren.

Conclusie: bij een beschikbare premieregeling ligt het risico in overwegende mate bij de deelnemers, maar bij eindloon- en middelloonregelingen lopen deelnemers ook risico.

Wat betekent een risico van 8%?
Dit betekent dat over een periode van 20 jaar iedere deelnemer een risico loopt van 8% dat het pensioenniveau lager wordt dan bedoeld en dat betekent dat b.v. de indexatie niet volledig plaats kan vinden. Let wel, de nieuwe regeling is solide en vrij conservatief opgesteld. De aannames zijn redelijk en de verwachting is dat de uiteindelijke uitkomst op 100% komt te liggen. Echter, het risico blijft bestaan en wordt ingecalculeerd op 8%.

Wat gebeurt er als het rendement stijgt/daalt?
Tot nu toe was er nog geen sprake van tekorten. Niet bekend is hoe het gegaan zou zijn bij tekorten. Eventuele overwinsten (als gevolg van goede beleggingen) vloeiden wel terug naar Arcadis. De structuur was ondoorzichtig.

In de nieuwe regeling liggen de risicos bij de deelnemers. Verliezen komen op het bordje terecht van de deelnemers. Dit betekent of meer pensioenpremie betalen, of minder pensioen ontvangen of later uittreden. De positieve keerzijde is dat eventuele overwinsten als gevolg van toegenomen rendementen, ook binnen het pensioenfonds blijven en beschikbaar zijn voor de deelnemers en de gepensioneerden. Er blijft dus niets aan de "strijkstok van Arcadis" hangen.

Waarom is er sprake van een doorsneepremie?
Iedere deelnemer aan de pensioenregeling betaalt hetzelfde percentage aan premie. Daar hebben we als CNV Dienstenbond en Arcadis bewust voor gekozen. Doe je dat niet, dan betalen jongeren de eerste paar jaren relatief weinig (en bouwen ook weinig pensioen op). De ouderen (50 jaar en ouder) moeten dan heel veel premie betalen en bouwen vanaf hun 50e ook heel veel op.

Wij vinden dat niet goed en hebben bewust gekozen voor een doorsneepremie. Aan het eind van het traject/het werkzame leven heeft iedereen ongeveer evenveel betaald en pensioen opgebouwd.

Wat betekenen de kabinetsplannen?
De plannen van het kabinet moeten nog door de Tweede Kamer, maar zijn nu al zeer ingrijpend. In feite maakt het kabinet eerder dan met 65 jaar uittreden onmogelijk. Dit komt omdat het kabinet de fiscale regeling die nu geldt bij vroegpensioen gaat afschaffen. Zo wordt eerder uittreden onbetaalbaar. De verwachting is dat bijna alle pensioenregelingen als richtleeftijd krijgen 65 jaar (in de nieuwe Arcadis-regeling 63 jaar). Als er een helder verhaal van het kabinet ligt, moet gekeken worden of de nieuwe pensioenregeling weer moet worden aangepast.

Acties tegen kabinetsbeleid
Het CNV voert de komende week acties tegen het kabinetsbeleid. Dit mondt uit in een grote demonstratie op het Museumplein in Amsterdam op 2 oktober. Kom ook.

Vragen of opmerkingen? Neem contact op met Wim Burggraaf w.burggraaf@cnvdibo.nl