Rechtspraak formuleert ambities voor de komende jaren
Bron: Raad voor de rechtspraak 's-Gravenhage
Datum actualiteit: 23-09-2004

De Rechtspraak in Nederland gaat de komende jaren werken aan verbetering van de interne organisatie, de prestaties en de dienstverlening aan de samenleving. De gerechten en de Raad voor de rechtspraak hebben daartoe gezamenlijk een Agenda van de Rechtspraak 2005-2008 opgesteld, waarin vijf concrete doelstellingen worden genoemd. De inzichtelijkheid van de rechtspraak voor de burger en het willen bieden van `rechtspraak op maat' staan daarin centraal.

De Agenda van de Rechtspraak is opgesteld door de gerechtsbesturen en de Raad voor de rechtspraak gezamenlijk met een ruime inbreng van buiten de organisatie. De grotere eenheid binnen de Rechtspraak wordt geaccentueerd door de formulering van een gezamenlijke missie en een visie op de taak en positie van de Rechtspraak in de samenleving. De doelstellingen laten zien waar de organisatie over vier jaar moet staan.

De vijf doelstellingen zijn:

Borging onafhankelijkheid, onpartijdigheid en integriteit De Rechtspraak moet waar het gaat om onafhankelijkheid, onpartijdigheid en integriteit voldoen aan de hoogste eisen. De burger moet erop vertrouwen dat deze aspecten gewaarborgd zijn en blijven. Meer dan voorheen zal deze borging moeten gebeuren door middel van formele regelingen. Voorbeelden daarvan zijn de onlangs tot stand gekomen Leidraad onpartijdigheid en de vernieuwde selectieprocedure van (aankomend) rechters. Bij de selectie van toekomstige rechters worden vertegenwoordigers vanuit diverse maatschappelijke sectoren betrokken.

Differentiatie zaaksbehandeling en normering doorlooptijden Korte doorlooptijden van procedures zijn in het algemeen wenselijk. Snelheid is echter niet het enige waar betrokkenen om vragen, er zijn ook andere verlangens. Meer dan voorheen moet bij de inrichting en behandeling van procedures worden bezien waar het betrokkenen nu echt om gaat, bijvoorbeeld om een snelle behandeling van de zaak ter zitting, of een uitgebreide schriftelijke behandeling met een uitgebreid gemotiveerde uitspraak. Hierin past ook het creëren van een voorziening waarmee onbetwiste geldvorderingen via internet kunnen worden afgehandeld.

Bevorderen van motivering en rechtseenheid
Er is kritiek op verschillen tussen uitspraken in vergelijkbare zaken. Een grotere mate van eenheid vergroot ook de voorspelbaarheid en kan onnodige procedures voorkomen. De rechtseenheid zal binnen de grenzen die de onafhankelijke positie van de rechter daaraan stelt dienen te worden bevorderd. Op veel gebieden gebeurt dit al succesvol, vooral waar het gaat om procedureregels, maar ook op meer inhoudelijk gebied, zoals bij de kantonrechtersformule. Deze ontwikkeling moet worden doorgezet. Daarnaast zullen de databanken met jurisprudentie de komende jaren worden uitgebreid.

Specialisatie door concentratie
Een steeds complexere samenleving leidt tot specialisatie in de omgeving van de rechtspraak (advocatuur en OM). Het antwoord van de Rechtspraak zal gegeven worden in de vorm van verbeterde samenwerking tussen gerechten daar waar mogelijk. In eerste instantie vooral ressortelijk waar specialisatiegebieden kunnen worden ondergebracht bij specifieke rechtbanken. Voor sommige gebieden zal landelijke concentratie meer op zijn plaats zijn. Een voorbeeld daarvan is het Landelijk Centrum Megazaken in Rotterdam, dat weliswaar grote strafzaken over de arrondissementen verspreid, maar tegelijkertijd specialistische kennis op een centrale plaats bijeenbrengt.

Vergroten transparantie
Vanuit de gedachte dat het vertrouwen van de burgers in de Rechtspraak samenhangt met de kennis die zij hebben over rechtspraak, gaat de Rechtspraak de komende jaren werken aan een actievere voorlichting. Zo zal er een betere informatievoorziening komen aan justitiabelen over de te voeren procedure. Daarnaast zal er meer aandacht komen voor publieksvoorlichting met nadruk op scholenvoorlichting en contacten met universiteiten.

Missie
Voor het eerst heeft de rechterlijke organisatie een missie geformuleerd. De missie beoogt in beknopte bewoordingen aan te geven waar de rechtspraak voor staat, medewerkers te motiveren en richting te geven aan de werkzaamheden. De missie luidt: "De Rechtspraak zorgt voor integere en tijdige beslechting van geschillen en berechting van strafbare feiten door onafhankelijke rechters. De Rechtspraak draagt bij aan de instandhouding van de rechtsstaat en aan het vertrouwen van de burger in het recht."