Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
2509 LV Den Haag
der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA `s-GRAVENHAGE Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk
DCE 04/61757
Onderwerp Datum
Aanbieding rapport ''Working fathers, Caring 24 september 2004
men''
Hierbij bied ik u aan het onderzoeksrapport `Working Fathers, Caring Men. Reconciliation of
Working Life and Family Life'. Het onderzoek is de uitkomst van het ESF-EQUAL project
`Werkende Vaders, Zorgende Mannen', dat onderdeel uitmaakt van de projecten `Mannen in de
Hoofdrol'.
Belangrijke conclusies uit het onderzoek
Een grotere arbeidsparticipatie van vrouwen - een belangrijke doelstelling van de Europese Unie -
is alleen reëel als het aandeel van mannen in huishoudelijke en kindzorgtaken groter wordt (naast
uiteraard voldoende betaalbare mogelijkheden om huishoudelijke taken en zorg voor de kinderen
gedeeltelijk uit te besteden).
Opvattingen en preferenties van mannen ten aanzien van de taakverdeling tussen mannen en
vrouwen blijken veranderbaar indien taken als meer sekseneutraal worden ervaren.
Opvattingen veranderen door veranderde omstandigheden (andere werktijden, werkpatronen of
een alternatieve huishoudvorm). Zo blijkt een belangrijke stimulans voor mannen om taken
binnenshuis te verrichten, het feit dat de taak onderdeel uitmaakt van een `keten van taken'
waarvan enkele schakels al door mannen worden uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan: mannen die
thuis eten koken (al dan niet in het weekend) zijn ook meer geneigd de daarvoor benodigde
boodschappen te doen. Een ander punt is de `zichtbaarheid'. Wie boodschappen doet of met een
kind naar het consultatiebureau gaat, beweegt zich in de openbare ruimte. Juist die zichtbaarheid
maakt dat andere mannen dezelfde taak eerder uitvoeren.
In de meeste Europese landen blijkt de kwestie van een meer gelijke verdeling van arbeid en zorg
tussen mannen en vrouwen relevant te zijn. In dit onderzoek worden Zweden, Frankrijk en Spanje
2
uitgelicht. Meer in het bijzonder de wijze waarop de overheid daar aandacht besteedt aan de rol
van vaders. Zo hebben in Zweden gezondheidscentra een cursus voor jonge vaders opgezet met
het doel hen praktische vaardigheden voor de kinderzorg te leren en bij hen een groter gevoel van
verantwoordelijkheid te ontwikkelen.
De uitkomsten van dit onderzoek laten inspirerende initiatieven zien, zoals het activeren van
professionals in consultatiebureau's, kinderdagverblijven en in de gezondheidszorg om ook vaders
aan te spreken en te betrekken.
Beleidsaanbevelingen
De onderzoekers doen de volgende aanbevelingen aan Europese overheden:
· Start een maatschappelijke discussie over de taak- en rolverdeling thuis en in de
samenleving.
· Stimuleer professionals in consultatiebureau's, kinderdagverblijven en in de
gezondheidszorg, om ook vaders aan te spreken en te betrekken.
· Maak jongeren bewust van de bestaande ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen
waar het gaat om (on)betaalde arbeid en de consequenties van die verdeling.
· Houd het onderwerp "mannen, arbeid en zorg" op de politieke agenda.
· Verwerf aanvullende kennis over "mannen, arbeid en zorg", bijvoorbeeld over de rol van
mannen en vaders onder specifieke doelgroepen.
· Introduceer een geïndividualiseerd betaald ouderschaps- en kraamverlof.
Reactie
De Nederlandse regering ziet het als verantwoordelijkheid van mannen en vrouwen zelf om een
keuze te maken voor een bepaalde taakverdeling. In aansluiting op de aanbevelingen aangaande de
maatschappelijke discussie, de agendering van de rol van mannen en de aanpak richting jongeren,
wijs ik graag op de campagne `Wie Doet Wat.nl', eveneens onderdeel van de projecten `Mannen
in de Hoofdrol'. De campagne richt zich in de eerste plaats op mannen en beoogt discussie over en
bewustwording van de verdeling van huishoudelijke taken en zorgtaken tussen partners om
uiteindelijk een hogere participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen.
Binnen de campagne is inmiddels een groot en divers bereik gerealiseerd - ook onder jongeren -
door samenwerking met onder meer bedrijven, scholen, sportorganisaties, universiteiten,
gemeenten, belangenorganisaties, business schools en media. Daarnaast hebben ook massamediale
uitingen zoals televisieprogramma's, radio- en televisie-commercials, webfilmpjes voor en door
jongeren, een bijdrage geleverd aan het stimuleren van de maatschappelijke discussie en
bewustwording.
De campagne heeft ook geleid tot de ontwikkeling van een geheel nieuw instrument, eveneens
gericht op bewustwording. Aangezien uit onderzoek in het kader van de campagne naar voren
kwam dat er misvattingen bestaan over de financiële consequenties van het uitruilen van
arbeidsuren tussen partners is het zogenaamde `Werktijdverdelingtool' ontwikkeld. Hiermee kan
3
voor verschillende huishoudtypen worden bekeken wat het effect op het huishoudinkomen is van
herverdeling van arbeid.
4
Uit de analyse van het voorbeeld waarbij één werkdag bij tweeverdieners wordt overgedragen,
blijkt dat 71% van de gelijkverdienende partners baat heeft bij overdracht. Bij de 720.000
huishoudens waarin de partner tegen een lager uurloon werkt dan de hoofdverdiener heeft nog
steeds 33% baat bij urenuitruil. Het instrument is per 24 september 2004 te vinden op
www.wiedoetwat.nl.
Met het in de Wet arbeid en zorg neergelegde verlofstelsel erken ik het belang van (betaald) verlof
voor mannen en vrouwen. Met de te introduceren levensloopregeling zal ik het sparen voor onder
meer het ouderschapsverlof fiscaal faciliteren. Om de verlofregelingen breder bekend te maken zijn
de afgelopen jaren verschillende voorlichtingsprojecten uitgevoerd. Met deze
voorlichtingsactiviteiten werden zowel vrouwen als mannen aangesproken.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. A. J. de Geus)
Bijlage: Duyvendak en Stavenuiter (2004). Working Fathers, Caring Men. Reconciliation of
Working Life and Family Life.
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid