Leyla Zana kan eindelijk prijs in ontvangst nemen
13 oktober 2004
Tot vreugde van de Groenen neemt Leyla Zana eindelijk de Sacharovprijs 1995
in ontvangst. De Koerdische parlementariër Zana zat sinds 1994 samen met
drie andere Koerdische parlementariërs gevangen vanwege vermeende banden met
de Koerdische rebellen en is deze week in het Europees Parlement.
De Sacharovprijs - een prijs van het Europees Parlement voor de
vrijheid van denken - werd in 1995 aan Zana toegekend voor haar strijd
voor de mensenrechten en rechten van de Koerden in Turkije. Op 9 juni
2004 stelde het Turkse Hof van Cassatie ze voorlopige vrijheid,
waardoor Zana de Sacharovprijs nu eindelijk in ontvangst kan nemen.
Tien jaar celstraf
"Niemand kan met woorden beschrijven hoe het is om tien jaar in een
cel te zitten. Je hebt een grote wilskracht nodig om niet te vergeten
dat je een mens bent", aldus Zana woensdag 13 oktober op bezoek bij de
buitenlandcommissie en later ook de Groenen/EVA-fractie in het
Europees Parlement. "Democratie betekent tolerantie in alle hoeken van
de samenleving. Als het lukt een dialoog op gang te brengen, kunnen al
de problemen in mijn land één voor één uit de weg geruimd worden."
Lagendijk
GroenLinks-europarlementarier Joost Lagendijk volgde het proces tegen
Zana jaren op de voet en is regelmatig naar Ankara gegaan om het
proces bij te wonen. Op die manier probeerde Lagendijk, die voorzitter
van de Turkije delegatie is, aandacht te vragen voor
minderhedenrechten en te wijzen op een rechtvaardig proces. In de
buitenlandcommissie ging hij daarop in: "Het is een ongelooflijke
ervaring om, na zolang alleen je achterhoofd gezien te hebben vanaf de
publieke tribune in de rechtzaal, eindelijk je ogen te kunnen zien."
Enorme vooruitgang
Ook sprak Zana over de veranderingen die in Turkije gaande zijn door
het uitzicht op Europees lidmaatschap. "Vandaag vinden op geïsoleerde
plaatsen in Turkije nog martelingen plaats, maar niet op de
systematische schaal zoals sinds de coup van 12 september het geval
was. Turkije heeft enorme vooruitgang geboekt en is zichtbaar
veranderd. Het is het proces van EU-toetreding dat kleiner en minder
kleine veranderingen heeft mogelijk gemaakt. Sommige hervormingen zijn
werkelijk revolutionair, zoals het afschaffen van de doodstraf, of
uitspraken van de regering dat er 'zero tolerance' tegenover marteling
zal zijn en de daders zwaar bestraft zullen worden."
Koerden en het Koerdisch
"Tachtig jaar lang werd het bestaan van de Koerden ontkend. Dat taboe
is nu doorbroken, het bestaan van Koerden en van het Koerdisch is
aanvaard. Die stap van ontkenning naar aanvaarding is enorm
belangrijk. Hoewel het absurd blijft dat men spreekt van 'lokaal
dialect' ipv 'Koerdische taal', maar enfin, het bestaat." Zana
vertelde ook dat ze pas in de gevangenis Koerdisch heeft leren
schrijven. "Nu is er eindelijk de mogelijkheid talenscholen voor
Koerdisch op te richten, maar dat is nog lang niet genoeg. Koerdisch
moet een keuzevak op school kunnen worden."
"Twee van Zana's uitspraken vandaag zijn heel helder en heel
belangrijk: de Koerden horen in Turkije. Turkije behoort in de EU",
concludeert Lagendijk.
Donderdag 14 oktober is tijdens de plenaire vergadering van het
Europees Parlement de uitreiking van de Sacharovprijs aan Leyla Zana.
«
GroenLinks