Ministerie van Buitenlandse Zaken


http://www.minbuza.nl



ADVIESRAAD INTERNATIONALE VRAAGSTUKKEN
Persbericht
Datum: 18 oktober 2004

MEER EN BETERE AANDACHT VERENIGDE NATIES VOOR DE MENSENRECHTEN

NOODZAKELIJK

Internationale mensenrechten zijn essentieel voor de bevordering van vrede en veiligheid, economische vooruitgang en sociale gelijkheid in de wereld. Alle sectoren van de VN zijn relevant voor de rechten van de mens. De activiteiten op mensenrechtengebied vormen geen doel op zichzelf, maar zijn een middel om te komen tot realisering van zowel de politieke en burgerrechten als de economische, sociale en culturele rechten van alle mensen. De tot nu toe bereikte resultaten op dit terrein moeten meer expliciet worden geconcretiseerd in alle onderdelen van het VN-systeem. Nederland en de EU hebben daarin een belangrijke rol te vervullen.

Dit concludeert de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een vandaag uitgekomen advies, getiteld 'De Verenigde Naties en de rechten van de mens'.

In het advies gaat de AIV in op recente ontwikkelingen binnen het systeem van de rechten van de mens in de VN in het algemeen en de Commissie voor de Rechten van de Mens (MRC) in het bijzonder. Ook wordt ingegaan op de wijze waarop Nederland de naleving van mensenrechten beter kan bevorderen met gebruikmaking van het VN-systeem. Het advies wordt afgesloten met een aantal conclusies en aanbevelingen. De belangrijkste daarvan zijn:


- De MRC is traditioneel het belangrijkste VN-orgaan waar vraag- stukken op het gebied van de rechten van de mens worden behandeld. Dat moet in de visie van de AIV zo blijven.

- Het huidige instrumentarium van de MRC (waaronder landenresoluties,
technische assistentie en toezichthoudende mechanismen) moet worden
gehandhaafd. Wel moet worden gekozen voor investeringen in en verbetering van het functioneren van de MRC als geheel.
- Het probleem van selectiviteit in behandeling van situaties van mensenrechtenschendingen wordt in de visie van de AIV niet opgelost
door het ledental van de MRC uit te breiden. Het komt vooral door tijdgebrek en politieke onwil dat dit forum niet optimaal functioneert.

- De EU loopt het risico al te voorzichtig of te genuanceerd te opereren. Nederland, dat een reputatie heeft hoog te houden op het mensenrechtenterrein, zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een verbetering van het functioneren van dit overleg. Die bijdrage zou ook beter zichtbaar moeten worden gemaakt. Ook het besluitvormingsproces zou transparanter moeten worden door publicatie van algemene beleidsvoornemens en criteria.
- Het aantal GONGO's (regerings-gestuurde non-gouvernementele organisaties) neemt toe. Dit is een zorgelijke ontwikkeling. De AIV dringt er bij de Nederlandse regering op aan dat deze problematiek binnen de VN op alle niveaus aan de orde wordt gesteld. De samenwerking met betrouwbare NGO's is evenwel voor verbetering vatbaar. De AIV beveelt daarom ook aan, zelf én in EU-verband, te blijven streven naar een zo groot mogelijke transparantie naar NGO's toe.

- Het Kantoor van de Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens (HCRM) beschikt over te weinig financiële middelen en voldoende gekwalificeerd personeel. De AIV betreurt dat dit belangrijkste onderdeel van het VN-secretariaat ter bevordering van de rechten van de mens inadequaat wordt gefinancierd. Versterking van de positie van het Kantoor behoort één van de speerpunten van het Nederlandse mensenrechtenbeleid te zijn en te blijven.
- De AIV erkent het bestaan van een spanningsrelatie tussen de bevordering van de mensenrechten in het algemeen en de bevordering van de nationale veiligheid van staten, met name op het gebied van terrorismebestrijding. Indien terrorismebestrijding echter leidt tot inbreuken op de rechten van de mens, moeten deze praktijken te allen tijde open staan voor rechterlijke toetsing, nationaal en internationaal, met inachtneming van internationaal erkende rechten
van de mens en met name de regel dat bepaalde rechten nooit, zelfs niet in tijden van gewapend conflict, mogen worden opgeschort.
- De AIV sluit zich aan bij de lijn van de SGVN, die van oordeel is dat veel mensenrechtennormen een dwingendrechterlijk karakter hebben waaraan ook de Wereldbank, het IMF en andere financiële instellingen zich niet kunnen onttrekken. De Wereldbank, het IMF en de WTO moeten, in de visie van de AIV, streven naar opneming van de rechten van de mens in hun werkzaamheden.
- De rechten van de mens moeten niet alleen een probleem zijn van de mensenrechtenorganen van de VN, maar ook van de andere VN-organen, zoals de Veiligheidsraad, het UNDP, de politieke en vredesbewarende afdelingen van het Secretariaat en de gespecialiseerde organisaties. De MRC en het Kantoor van de HCRM moeten daarbij een initiërende en participerende rol vervullen en verdienen de volle politieke en financiële steun van Nederland.

Dit advies over de Verenigde Naties en de rechten van de mens is voorbereid in een commissie van de AIV onder voorzitterschap van Prof. dr. P.R. Baehr. Het is vastgesteld op 10 september 2004 in de AIV, die onder de leiding staat van mr. F. Korthals Altes.

///