Van Gogh Museum


13.10.04 - 29.05.05
Schilderijen verwelken als bloemen

Detail van rode verf, gebruikt in 'Flesje met pioenrozen en blauwe ridderspoor', zomer 1886 (Vincent van Gogh Stichting)

Van 13 oktober 2004 tot en met 29 mei 2005 is in de wisselvitrine op de tweede verdieping in het Rietveldgebouw een presentatie te zien over de verkleuring van schilderijen en tekeningen van Van Gogh.

'Schilderijen verwelken als bloemen', schreef Vincent aan zijn broer Theo, en 'Alle kleuren die door het Impressionisme in de mode zijn gebracht, veranderen, reden te meer om ze botweg te fel te gebruiken, mettertijd zullen ze toch alleen maar verbleken'. Dit zijn slechts twee passages uit de brieven waaruit blijkt dat Van Gogh zich, net als de andere schilders van zijn tijd, maar al te zeer bewust was van de vergankelijkheid van bepaalde kleuren die hij gebruikte.

Een van de meest vergankelijke kleuren is rode lak, een organisch pigment dat sterk kan verbleken als het aan licht wordt blootgesteld. De mate van achteruitgang is afhankelijk van het soort rode-lakpigment dat is gebruikt, met de manier waarop het werd verwerkt tot verf en met de wijze waarop de kunstenaar de verf heeft opgebracht.

In de presentatie wordt dit fenomeen toegelicht met vier Parijse werken van Van Gogh. Voor elk schilderij gebruikte hij een andere soort rode lak, zoals bleek uit natuurwetenschappelijke analyses.

Er is een breed, interdisciplinair onderzoek ingesteld naar het hoe en waarom van de achteruitgang van de door Van Gogh en zijn tijdgenoten gebruikte rode-lakverven. Het onderzoek is tot stand gekomen door wetenschappelijke samenwerking van het Instituut Collectie Nederland, het De Mayerne onderzoeksproject en Shell. De presentatie is mede mogelijk gemaakt door Shell.


---