Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
13/10/2004
---
Vleesvervangers als redders van de wereld?
Wanneer mensen meer plantaardig in plaats van dierlijk eiwit eten,
levert dat ongekende voordelen op. Zo"n "eiwitomslag" komt zowel de
duurzame energievoorziening, het duurzaam watergebruik, de
biodiversiteit als de volks- en diergezondheid ten goede. Een zeldzaam
geval van win-win-win-win-win!
Met deze boodschap wordt op 29 oktober het NWO- en
STW-onderzoekprogramma PROFETAS (Protein Foods, Environment,
Technology And Society) afgesloten in Wageningen. Van 1999 tot en met
2004 hebben negen aio"s en negen gepromoveerde onderzoekers van de
Vrije Universiteit Amsterdam, het Wageningen Universiteit &
Researchcentrum en de Universiteit Twente samengewerkt aan de
verduurzaming van de eiwitproductie. Dat gebeurde in teams van
economen, sociologen, politicologen, psychologen,
consumentenonderzoekers, voedseltechnologen, ecologen en chemici. De
resultaten worden tijdens het eindcongres Transition towards
sustainable protein supply chains bekend gemaakt.
Enkele feiten op een rij:
* 75% van het beschikbare zoetwater, 35% van het beschikbare land en
20% van alle energie wordt op dit moment ingezet voor
voedselproductie
* om tot 1 kilo vleeseiwit te komen is 6 kilo plantaardig eiwit
nodig
* een kilo rundvlees kost 15 m3 water, een kilo lamsvlees 10 m3,
terwijl voor een kilo graan 0,4 tot 3 m3 water volstaat
* van 1950 naar 2000 verdubbelde de wereldbevolking van 2,7 naar 6
miljard mensen, maar nam de vleesproductie ruim vijfvoudig toe,
van 45 naar 233 miljard kilo
* in 2050 bewonen 9 miljard mensen de planeet en bedraagt de
vleesproductie 450 miljard kilo
Als we voedsel blijven produceren zoals we dat nu doen, zullen de
negatieve effecten op het milieu toenemen: verlies van biodiversiteit,
klimaatverandering, eutrofiëring, verdroging en zoetwaterschaarste. De
PROFETAS-onderzoekers bepleiten dan ook een ´eiwitomslag´: we moeten
minder vlees gaan eten en onze eiwitbehoefte deels gaan vervullen met
zogeheten Novel Protein Foods (NPF"s). Deze NPF´s zijn gebaseerd op
plantaardige eiwitten uit bijvoorbeeld erwten of soja. Het betekent
niet dat we allemaal vegetarisch moeten gaan leven. Wel is een zekere
productieverandering nodig, en vooral een mentaliteitsverandering.
Weliswaar zijn in de Westerse landen vleesvervangers in opkomst, maar
de vleesconsumptie blijft onveranderd hoog. En in industrialiserende
landen als China en Brazilië was de vleesconsumptie laag, maar neemt
hij sterk toe. Om een omslag te bereiken zijn dus trendbreuken op
wereldschaal noodzakelijk.
De eiwitomslag heeft talloze nevenvoordelen. Een voorzichtige
schatting uitgevoerd binnen PROFETAS leert dat er zoveel land zou
vrijkomen voor aanplant van biomassa, dat daarmee een kwart van de
huidige wereldenergieproductie op duurzame wijze gedekt kan worden. En
dat zonder aantasting van weidegronden (met extensief geproduceerd
vlees) en natuurgebieden (zoals tropische regenwouden)! Het
plantaardige mes snijdt zo aan twee kanten: de eiwitten als
voedingsbron (voor de mens en wat minder voor het dier) en de
koolhydraten en oliën als duurzame energiebron. De eiwitomslag kan ook
helpen om de door dierziekten en crises geplaagde vleeseconomie weer
op de rails te krijgen. Ongeveer eenderde van de wereldhandel in vee
en vlees wordt op dit moment op de een of andere manier getroffen door
uitbraken van ziekten, met miljarden euro"s schade tot gevolg. Ten
slotte zal de omslag een positieve invloed hebben op de
volksgezondheid, door de afname van zowel overgewicht als
vleesgerelateerde ziekten.
Vrije Universiteit Amsterdam