Time : 3:24:24 PM
Date : Wednesday, October 20, 2004
Sender Name: Fedichem

London Economics analyseert de Belgische electriciteitsmarkt

Op vraag van de Algemene Raad van de Creg heeft het studiebureau London Economics een "stand van zaken" opgemaakt van de huidige werking van de Belgische elektriciteitsmarkt. Febeliec verwelkomt deze eerste grondige analyse door neutrale economen. Het is een diepgaande en vrij volledige studie waarop de politieke overheid en de regulatoren zich kunnen baseren voor het bijsturen van de scheefgelopen situatie.

De studie geeft een oplijsting van fundamentele tekortkomingen in de huidige structuren en werking van de vrijgemaakte elektriciteitsmarkt in België:


- Ze geeft aan hoe ongeloofwaardig de huidige marktorganisatie is en hoe eenvoudig de dominante speler de prijszetting naar zijn hand zou kunnen zetten. Zelfs wanneer de dominante speler van die mogelijkheid geen misbruik maakt, is deze situatie nefast want zij schrikt potentiële nieuwe investeerders af.


- De studie bevestigt dat voor grotere verbruikers er momenteel geen echt alternatief is voor de lokale dominante producent. Voor ondernemingen met een verbruik hoger dan 10 GWh bestaan er geen echte keuzemogelijkheden; elektriciteit aankopen in het buitenland is geen optie want de interconnectiecapaciteit is fysiek beperkt, congestie is onvoorspelbaar en risicomanagement voor energie en balancing is onhaalbaar. Daarenboven is investeren in productiecapaciteit niet gemakkelijk omdat er geen sites ter beschikking staan van nieuwe spelers.


- Ze bevestigt de vroegere analyses van de Algemene Raad van de Creg, die aantonen dat de concurrentiekracht inzake elektriciteitsprijzen er voor de industrie in België sinds de vrijmaking sterk is op achteruitgegaan,


- De studie toont ook aan hoe weinig efficiënt de verschillende maatregelen en acties zijn die tot nu toe door de verschillende instanties zijn ondernomen:

- het huidige systeem van VPP-veilingen (Virtual Power Plants) doet amper iets aan de afbouw van de dominante positie;
- de manier waarop de importcapaciteit aan de Zuidgrens wordt toegewezen, stimuleert geenszins de mededinging;

- het regime van standaardleverancier uitgewerkt door de gewesten heeft de verticale integratie en de positie van de historische leveranciers versterkt;

- de herhaaldelijke herzieningen van de tarieven voor netgebruik verhogen de onzekerheid;

- ....


- De studie doorprikt ook de idee dat meerdere spelers niet nodig zijn omdat alleen al de mogelijkheid dat er nieuwkomers kunnen komen de bewegingsvrijheid van de lokale dominante speler zou reduceren. De Belgische elektriciteitsmarkt is, met andere woorden, niet "contestable", onder andere door de vele toetredingsdrempels waarvan de studie het overzicht geeft.

De studie bevat een reeks aanbevelingen om te komen tot een goedwerkende markt. Het is een lijst van remedies die er moeten voor zorgen dat misbruik van marktmacht niet meer mogelijk is. Deze voorstellen zijn bestemd voor de Belgische overheid. De auteurs gaan er immers vanuit dat het op zijn minst nog 5 à 7 jaar duurt vooraleer een echte Europese markt tot stand kan komen.

De voorstellen van London Economics liggen volledig in de lijn van de opdracht van de studie, nl, "marktwerking onderzoeken en bevorderen". Het uitgangspunt zélf, de vrije mededinging, wordt in de studie niet in vraag gesteld. Van alle mogelijke maatregelen worden de voor- en nadelen opgesomd en wordt het effect op de mededinging geanalyseerd. Het is aan de bevoegde overheden om hieruit een weloverwogen keuze te maken en begeleidende overgangsmaatregelen uit te werken.

London Economics vraagt onder meer speciale aandacht voor de problematiek van de verticale integratie, het aandeelhouderschap van Electrabel in Elia en in sommige distributienetbeheerders (Distribution System Operators of DSO's), het overgewicht van Electrabel in zowel de productie als de levering, waarbij de trading room de beide zijden (zowel vraag als aanbod) bedient.

Febeliec vindt in het rapport verscheidene van haar bedenkingen uit het verleden terug en wenst deze dan ook opnieuw onder de aandacht te brengen. Zoals de Europese richtlijnen terzake reeds stelden, moet de hervorming van de elektriciteitsmarkt de versterking van de concurrentiekracht van de industriële energiegebruikers als doelstelling hebben. Met deze doelstelling moet de overheid rekening houden bij haar keuze uit de verschillende door Londen Economics voorgestelde maatregelen. Ook mag de overheid zich niet beperken tot pure markt-maatregelen maar zo nodig ook bewarende maatregelen nemen in afwachting van een Europese markt met competitieve prijzen die de industrie toelaten te concurreren op wereldschaal.

Daarom zijn we voorstander van


- "full ownership unbundling" tussen Electrabel en Elia en tussen Electrabel en sommige distributienetbeheerders;


- voldoende garanties voor een transparante en niet-discriminerende bevoorrading in aardgas voor alle elektriciteitsproducenten;


- regulerende maatregelen voor publicatie van noodzakelijke informatie ter bevordering van de transparantie op elk vlak;


- het bestuderen van "Capacity Release" onder een verder te definieren vorm, zij het PPA's (Power Purchase Agreements), one-to-one power swaps,enz...., bij voorkeur in een Europees kader;


- wanneer de productie-installatie niet optimaal gebruikt wordt, "site release" om investeringen in nieuwe productie-eenheden te stimuleren;


- optimaal gebruik maken van de bestaande grensoverschrijdende verbindingen en versnelde uitvoering van de beloofde investeringen in bijkomende netwerkverbindingen zodat ze niet beperkend zijn voor de energiestromen;


- het uitwerken van adequate bewarende maatregelen op het vlak van de commodityprijs, de transport- en distributiekosten en alle andere kosten zoals heffingen die hetzij rechtstreeks of onrechtstreeks op de grootverbruiker worden verhaald, en dit zolang het beoogde doel niet is bereikt;


- het promoten, vergemakkelijken en begeleiden van het investeren in nieuwe productiecapaciteit.

Informatie: Luc Braet, Voorzitter Febeliec (tel. 02 509 14 10, GSM: 0477 63 87 74, luc.braet@steelbel.be)
Peter Claes, Ondervoorzitter Febeliec (tel. 02 238 97 62, GSM: 0496 59 36 20, pclaes@fedichem.be)
Frank Vandermarliere, verantwoordelijke energie Agoria (tel. 02 706 79 16, fax: 02 706 79 24, e-mail: frank.vandermarliere@agoria.be)