Zoeken: ____________
CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 46
Datum: 26 oktober 2004
Inlichtingen bij: Paul Tang (tel: 070-3383338) of Jacqueline
Timmerhuis (tel: 070-3383477)
Actief arbeidsmarktbeleid kan positief bijdragen aan werkgelegenheid en
inkomensverdeling
De gemiddelde Amerikaan heeft een 30% hoger inkomen dan de gemiddelde
inwoner van de Europese Unie. Dit is vooral toe te schijven aan een
groot verschil in het aantal gewerkte uren. In termen van
productiviteit per gewerkt uur scoort daarentegen een aantal EU-landen
zelfs beter dan de Verenigde Staten. Ook de werkgelegenheid in
personen is in enkele EU-landen, zoals Nederland en Denemarken,
vergelijkbaar met die in de Verenigde Staten. Die landen bereiken dit
met een veel gelijkmatigere inkomensverdeling. Inkomensherverdeling
gaat dus niet altijd gepaard met lagere arbeidsparticipatie en hogere
werkloosheid.
Vergelijking van landenprestaties toont aan dat uitgaven aan actief
arbeidsmarktbeleid (waarbij gedacht kan worden aan ondersteuning bij
sollicitatie, gesubsidieerde banen, herscholing, etc.) een belangrijke
bijdrage hebben geleverd: ze hebben zowel de werkgelegenheid als de
inkomensgelijkheid bevorderd. Uitgaven aan arbeidsbemiddeling,
loopbaanbegeleiding en hulp bij sollicitatie zijn het meest effectief
geweest.
Dit zijn de belangrijkste conclusies die onderzoekers van het Centraal
Planbureau (CPB) trekken in het vandaag verschenen CPB Discussion
Paper 'Is the American Model Miss World? Choosing between the
Anglo-Saxon model and a European-style alternative'. Dit rapport is
geschreven door Henri de Groot, Richard Nahuis en Paul Tang.
Met het vaststellen van de Lissabon-agenda hebben de landen van de
Europese Unie zichzelf ten doel gesteld binnen tien jaar de meest
competitieve economie ter wereld te zijn zonder de sociale samenhang
te schaden. Op dit moment bedraagt de achterstand in inkomen per hoofd
gemiddeld 30% ten opzichte van dat van de Verenigde Staten. Wordt er
in de Verenigde Staten vooral méér of vooral efficiënter gewerkt? Het
eerste blijkt het geval. De achterstand kan grotendeels verklaard
worden uit het feit dat in veel Europese landen werknemers minder uren
werken dan in de Verenigde Staten.
In termen van productiviteit per gewerkt uur en ook werkgelegenheid
per inwoner scoort menig Europees land vergelijkbaar met of zelfs
beter dan de Verenigde Staten. Dit geldt ondermeer voor Denemarken,
Nederland en Noorwegen. Bovendien weten die landen ruime
werkgelegenheid en hoge productiviteit te combineren met een veel
gelijkmatigere inkomensverdeling dan de Verenigde Staten. De Verenigde
Staten zijn dus niet het enige rolmodel. Er is ook veel te leren (van
de verschillen) binnen Europa.
Voor een aantal landen lijkt er een duidelijke afruil te zijn tussen
inkomensongelijkheid en economische efficiëntie, in het bijzonder
arbeidsparticipatie; deze landen moeten hogere participatie bekopen
met meer ongelijkheid. Er zijn echter ook landen die in staat blijken
te zijn een relatief hoge participatie en lage ongelijkheid met elkaar
te combineren.
Om meer inzicht te verkrijgen in het economische succes van sommige
landen, hebben de auteurs paneldata voor de OESO-landen geanalyseerd.
Ze hebben onderzoek verricht naar verschillende institutionele
determinanten van werkloosheid, arbeidsparticipatie en
inkomensongelijkheid, zoals de hoogte en duur van uitkeringen,
ontslagbescherming en actief arbeidsmarktbeleid. Daarnaast zijn ook de
rol van vakbonden en de belastingwig bekeken. De analyse laat zien dat
inkomensherverdeling via het sociale-zekerheidsstelsel niet
noodzakelijkerwijs gepaard gaat met lagere participatie en hogere
werkloosheid. Met name die landen die relatief veel uitgegeven hebben
aan actief arbeidsmarktbeleid, hebben inkomensgelijkheid en hoge
arbeidsparticipatie met elkaar weten te combineren. Vooral uitgaven
aan loopbaanbegeleiding, hulp bij sollicitatie en arbeidsbemiddeling
zijn effectief geweest.
Verder komt uit de resultaten naar voren dat keuzes voor relatief hoge
uitkeringen met een relatief korte duur hebben bijgedragen aan het
bevorderen van werkgelegenheid, zonder dat daarmee de
inkomensongelijkheid is toegenomen.
CPB Discussion Paper 40, 'Is the American Model Miss World? Choosing
between the Anglo-Saxon model and a European-style alternative', ISBN
90-5833-196-2, is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9 euro
De volledige publicatie is tevens (gratis) beschikbaar als
PDF-bestand.
Centraal Planbureau