http://www.justitie.nl
Betere afhandeling schadeclaims mogelijk
Victor Holtus
070 370 6858
4547
26.10.04
Er zijn veel manieren om de procedures van het verhalen van schade te
verbeteren. Nu duurt verhaal - bijvoorbeeld door slachtoffers van
verkeersongevallen - nog vaak erg lang en zijn deze procedures duur,
doordat veel onderhandelingen nodig zijn en allerlei deskundigen de
schade, het causale verband en de aansprakelijkheid van de veroorzaker
beoordelen. Ook degenen die aangesproken worden, krijgen met hoge
kosten te maken, getuige de klachten over een claimcultuur.
Dat blijkt uit een verkennende studie die de Universiteit van Tilburg
(UvT) in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en
Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie verrichtte,
naar de mogelijke opties om de zogenaamde transactiekosten bij het
verhalen van schade te verlagen. In de studie inventariseren de
onderzoekers, Barendrecht, Van Zeeland, Kamminga en Tzankova, aan de
hand van buitenlandse ervaringen en theoretische beschouwingen
verschillende opties om de procedures beter te laten verlopen. Zoals
procedurele normering (het vooraf afspreken hoe de schade-afwikkeling
zal verlopen), normering van schadevergoedingen of
risicoaansprakelijkheid, bijvoorbeeld in het verkeer.
Buitenland
De onderzoekers vonden in het buitenland enkele voorbeelden van
afhandeling van schade die we in Nederland niet kennen. Zo konden in
de VS slachtoffers van het Dalkonshield (een voorbehoedmiddel dat
schade toebracht aan de gebruikers ervan) zelf kiezen of ze een lage
schadevergoeding accepteerden zonder juridische procedure, óf dat ze
voor een langdurige procedure kozen met de kans op een hogere
schadevergoeding. Een tussenweg was ook mogelijk. In Duitsland zijn
slachtoffers soms verplicht eerst naar een geschillencommissie te
stappen, voordat ze naar de rechter kunnen. En in Frankrijk en België
zijn al vormen bekend van het vooraf normeren van schade. In Zweden en
Nieuw Zeeland, ten slotte, zijn no-fault maatregelen ingevoerd waarbij
een verzekering is opgezet ten behoeve van slachtoffers, bijvoorbeeld
als compensatiemechanisme bij medische fouten. Er zijn
echter weinig studies verricht naar de effectiviteit van deze
buitenlandse maatregelen.
Invoeren
Deze opties zijn ook twee maal aan experts voorgelegd uit de kring van
advocaten, rechters, verzekeraars en slachtoffers. Zo werd voorkomen
dat de ideeën niet aansluiten bij de praktijk. Uiteindelijk bleef een
tiental mogelijke opties over. Het is nog te vroeg om te zeggen of
deze ook in Nederland kunnen worden ingevoerd, daarvoor is nog nader
onderzoek en overleg met alle betrokkenen nodig.
Bij gebrek aan effectiviteitmetingen beredeneren de onderzoekers op
grond van vier theorieën welke effecten de diverse opties van
schadeafhandeling hebben op de verschillende fasen van de procedure.
Na gesprekken met personen uit de praktijk lijken vijf opties het
meest kansrijk: procedurele normering, materiele normering van
schadevergoedingen, verbeterde geschiloplossing,
risicoaansprakelijkheid en normering van de schuldaansprakelijkheid.
Deze opties verdienen, aldus de onderzoekers, nadere bestudering.
Noot voor de redactie (
Ministerie van Justitie