Mensenrechtenorganisaties: start onderhandelingen met Turkije
26 oktober 2004
Mensenrechtenorganisaties hebben de EU opgeroepen om de
toetredingsonderhandelingen met Turkije te beginnen. Op vragen van
GroenLinks europarlementariër Joost Lagendijk tijdens een hoorzitting in het
Europees Parlement zeiden de NGO's nog veel kritiek te hebben, maar
overtuigd te zijn dat onderhandelingen de beste garantie zijn voor het
doorzetten van het hervormingsproces.
Hoorzitting
De Mensenrechtencommissie van het Europees Parlement organiseerde
maandag 25 oktober een hoorzitting over de mensenrechtensituatie in
Turkije. Uitgenodigd waren o.a. de Turkije specialist van Human Rights
Watch, Jonathan Sugden, de voorzitter van de pro-Koerdische DEHAP
partij Tuncer Bakirhan en Selhattin Demirtas, een vertegenwoordiger
van de Turkse Human Right Association.
Onomwonden 'ja'
De bijeenkomst stond in het teken van het rapport dat het Europees
Parlement de komende maand zal opstellen over de voortgang van de
hervormingen in Turkije en het begin van toetredingsonderhandelingen.
De NGO's, die begonnen met het prijzen van voltooide hervormingen in
Turkije, namen geen blad voor de mond met betrekking tot misstanden
die in Turkije blijven bestaan. Desondanks beantwoordden ze
Lagendijk's vraag naar de wenselijkheid van onderhandelingen met de EU
met een onomwonden 'ja'.
Implementatie problematisch
Het veruit grootste probleem blijven mishandeling en zelfs marteling
in politiebewaring. Demirtas en Bakirhan meldden dat deze praktijken
vooral in Zuid-Oost Turkije, het gebied waar het Turkse leger en de
Koerdische PKK jarenlang oorlog voerden, nog altijd met regelmaat
voorkomen. Ondanks de in 1997 ingezette hervormingskoers die een
aantal wetswijzigingen mogelijk maakte om mishandeling en marteling te
verbieden en de daders ervan streng te straffen. De implementatie van
deze hervormingen blijkt duidelijk nog een probleem.
Human Rights Watch
Jonathan Sugden van Human Rights Watch kwam met een concreet plan voor
de Turkse regering om haar belofte van 'zero tolerance' ten opzichte
van mishandelend en martelend overheidspersoneel waar te maken. De
regering zou een intern monitoring-systeem op moeten zetten waarbij
alle drie maanden een rapport gepresenteerd wordt op basis van
bevindingen van controles in alle Turkse provincies. Verder zou de
regering verdenkingen van mishandeling geuit door
mensenrechtenorganisaties in de toekomst systematisch moeten
onderzoeken.
Terugkeerprogramma's
Een ander probleem dat aangekaart werd is de terugkeer van
vluchtelingen naar hun streek van herkomst. De regering zou volgens de
NGO's meer werk moeten maken van het opzetten van een geloofwaardig
terugkeerprogramma voor de 380 000 Koerden die in de jaren negentig
door regeringstroepen uit hun dorpen verjaagd zijn.
Beslissend moment
"Maar," vroeg Lagendijk, voorzitter van de Turkije-delegatie in het
Europees Parlement, "vinden jullie dat er in Turkije zoveel veranderd
is dat het starten van onderhandelingen gerechtvaardigd is?" Daarop
antwoordden de deelnemers eenstemmig dat de EU de mogelijkheid die
zich nu aandient met beide handen aan moet nemen. Turkije staat voor
een van de meest beslissende momenten in haar geschiedenis: doorgaan
op de ingeslagen weg van hervormingen, of terugvallen naar de tijd dat
het leger boven de democratie stond en de mensenrechten met voeten
trad. Nú met Turkije aan tafel gaan zitten is de beste garantie om
deze tweede optie voor altijd uit te schakelen.
«
GroenLinks