D66

D66 wil een actieplan voor de jeugdzorg. Volgens kamerlid Fatma Koser Kaya is dat noodzakelijk om de bureaucratie te doorbreken. Keer op keer blijkt dat effectieve behandeling van ontspoorde jongeren onmogelijk is door bureaucratische rompslomp en langs elkaar heen werkende instanties. Wij vragen de bewindslieden van VWS daarom met een concreet actieplan te komen. De jeugdzorg verdient het om de operatie JONG te laten slagen.

Volgens Koser Kaya moet operatie JONG het schoolvoorbeeld worden hoe de overheid zichzelf durft aan te pakken door de verkokering te doorbreken. Er zal op alle fronten werk van gemaakt moeten worden: in de hele kolom, horizontaal en verticaal, moet de boel worden opgeschud. Op departementen, maar ook bij onszelf in de Kamer moeten we over de grenzen van de verschillende portefeuilles en ministeries heen kijken.

Fatma Koser Kaya stelt ook voor om jongerendossiers (politiedossier, jeugdzorgdossier, schooldossier) te koppelen via een burgerservicenummer. Op die manier kan het niet meer voorkomen dat jongeren niet behandeld worden omdat de juiste gegevens ontbreken.
---

Lees hieronder de volledige bijdrage van Fatma Koser Kaya aan het debat over de VWS-begroting:

De begroting van VWS was voor mij toen ik eraan begon nieuw terrein. Ik heb mij als nieuwkomer door talloze instanties, afkortingen, en regels moeten worstelen. Als je dat allemaal hebt gedaan, snap je nog steeds niet waarom het zo ingewikkeld moet. En dat is nog daaraan toe, maar de ervaring leert dat veel patiënten het óók niet snappen. Zij weten niet waar ze aan toe zijn, waar ze naar toe moeten, waarom het gaat zoals het gaat. En ze weten nog minder waarom het uitgerekend de voorgenomen herziening van het stelsel van ziektekosten is (organisatie, financiering, verzekering) dat daarin drastisch verandering moet gaan brengen. Ook om deze redenen juicht D66 een stelselherziening toe, maar .niet alles gaat de goede kant op.

WMO

Het kabinet heeft aangekondigd belangrijke voorzieningen uit de AWBZ te willen overhevelen naar de gemeenten, waar deze samen met de welzijnsvoorzieningen, met de WVG en met het lokaal jeugdbeleid worden ondergebracht in de WMO.

D66 heeft grote aarzelingen bij deze voornemens. Natuurlijk is er nu vaak gebrek aan samenhang tussen verschillende voorzieningen. Maar overheveling naar de gemeenten is geen garantie voor een betere samenhang, terwijl er wel grote risicos mee worden gelopen. Immers, verzekerde aanspraken veranderen in mogelijke aanspraken bij de gemeente, maar het is afhankelijk van in welke gemeente je woont, hoe goed of hoe slecht die gemeente het voor mekaar heeft, of je ook inderdaad binnen een redelijke termijn verzekerd bent van zorg.

De ervaringen met de overheveling van de WVG, 10 jaar geleden, doen ons niet direct verlangen naar meer. Natuurlijk, een aantal gemeenten deed dat goed, en legde er vaak zelfs geld bij. Anderen hielden zelfs nog over aan het overgehevelde geld en de noodkreten van gehandicapten en ouderen over het juist niet toegankelijk zijn van de voorzieningen uit de WVG waren niet van de lucht waarna jaren later de aanspraken weer meer centraal werden geformuleerd. En of het nu gaat om het jeugdbeleid, om de RIOs of om andere elementen van gemeentelijke zorg, er zijn geweldig grote verschillen: in de ene gemeente loopt het soepel en zonder problemen, elders is sprake van een eindeloze bureaucratie, van een kleilaag van loketten, bureaucraten en papieren waar je als hulpbehoevende amper nog doorheen komt. En het gaat, althans behoort te gaan, om die patiënt, de gehandicapte, de oudere in onze samenleving.

En dus willen wij de WMO zoals voorgenomen niet. Dat er wordt geëxperimenteerd met het op lokaal niveau beter aansluiten van voorzieningen uit de AWBZ op het aanbod is gemeenten is akkoord, evenals een overheveling van huishoudelijke hulp als iets waarmee op gemeentelijk niveau een betere aansluiting kan worden gevonden met andere vormen van ondersteuning. Maar verder moet het wat ons betreft in deze kabinetsperiode niet gaan.

Levensduur hulpmiddelen

Het is toch onbegrijpelijk dat hulpmiddelen als bijvoorbeeld rolstoelen, verplaatsingsmiddelen al na een relatief korte tijd economisch worden afgeschreven. Dit is zowel verspilling als ondoelmatig. Ook gaat de ene gemeente of instantie hier anders mee om dan de andere. Er zou een algemene lijst met criteria moeten komen, waarbij helder wordt wat beschikbaar is, waar men recht op heeft en voor hoe lang de voorzieningen in gebruik kunnen zijn, alvorens vervanging nodig is. Periodieke technische keuring van hulpmiddelen kan dan in plaats komen van het klakkeloos bepalen van een economisch levensduur. Ook verdient het aanbeveling om meer dan tot nu toe met individuele budgetten en maximering te werken, zoals sommige gemeenten en instanties al doen bij de verstrekking van hulpmiddelen. Gebruikers worden dan geprikkeld om een dergelijk budget zo doelmatig mogelijk te besteden: hierdoor kan ook hergebruik van nog bruikbare middelen worden bevorderd. Er kan zelfs een markt ontstaan voor gebruikte middelen en mensen kunnen als zij nieuwe hulpmiddelen willen, de prijzen ervan bij verschillende leveranciers vergelijken en dan pas tot aankoop overgaan. Een gereedschapskist is bij de Kijkshop misschien wel goedkoper dan bij bijvoorbeeld de Gamma. Waarom zou dat met een rolstoel niet kunnen. Nu zijn uitsluitend de belangen van leveranciers gebaat bij economische afschrijving binnen relatief korte termijn. En ik vind dat het in de zorg om de belangen van de patiënt hoort te draaien.

Ziekenhuizen

De privé-kliniek is in opmars. Menig patiënt is er blij mee en artsen willen er aan de slag. Maar kritiek is er ook. De kliniek haalt alleen de lucratieve krenten uit de papen zouden in de verleiding kunnen komen om vooral winstgevende zorg (vooral eenvoudige ingrepen als staaroperaties, heupen en knieën) aan te bieden en dure patiënten door te schuiven naar gewone ziekenhuizen. Ik vind het een overheidstaak om er op toe te zien dat zorgverzekeraars in de contracten afdwingen dat zulke ziekenhuizen ook noodzakelijke, maar minder rendabele taken op zich neemt.

Hoe veilig is een privé-kliniek eigenlijk? Mijn fractie heeft teveel signalen gekregen, dat private ziekenhuizen bijvoorbeeld in het geval van complicaties bij operatie een patiënt doorverwijzen naar een collectief betaalde ziekenhuis. Op die manier drukken de privé-klinieken hun kosten. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Als we willen dat private zorg een positieve bijdrage levert aan de gezondheidszorg in Nederland, dan vraagt dan om een adequaat stelsel van regels en bijvoorbeeld een keurmerk dat patiënten helpt een instelling te beoordelen. Dit wordt helemaal belangrijk als de voorspelling van het Sociaal Cultureel Planbureau uitkomt, dat de prive-zorg een groot deel van de toekomstige groei van de AWBZ-vraag op gaat vangen. Volgens het SCP zal het gebruik van particuliere zorg heel fors stijgen: van ruim 550.000 in 2000 tot ruim 1 miljoen in 2020. Die stijging (van 77%) vraagt om een keurmerk. Hoe kijkt de minister daar tegenaan?

Jeugd

Onlangs werd mijn fractie benaderd door de vader van het meisje Romy. Romy heeft een hersentrauma waardoor haar sociale vaardigheden zijn verdwenen, haar persoonlijkheidsstructuur is veranderd en haar emoties zonder rem naar buiten komen. Romy is moeilijk te handhaven en heeft gespecialiseerde zorg nodig. Die zorg bestaat in Nederland. Maar vanwege de wachtlijsten werd Romy voorlopig in een jeugdgevangenis geplaatst. Daar wordt ze gestraft voor gedrag dat behandeld zou moeten worden. Wat voor een effect heeft dat op dit kind? Wat zijn de gevolgen voor nog 800 andere jongeren die, bij gebrek aan beter, in de gevangenis zijn geplaatst?

Als er in de jeugdgevangenissen al behandeld wordt, duurt het, door alle verkokering, máánden voordat er een behandelprogramma ligt. Een psychiater is eens in de drie weken voor twee uur beschikbaar.

Vraag: Waarom wordt niet direct begonnen met besloten plaatsing van jeugdigen in de reguliere jeugdzorg in plaats van in gevangenissen? Hoeveel geld is precies beschikbaar voor crisisplaatsingen? Op welke begroting of begrotingen is dat geld te vinden?

Het kabinet zou 100 miljoen investeren in de jeugdzorg. Hoe is het dan mogelijk dat er toch 57 miljoen op de jeugdgevangenissen wordt bezuinigd? Hier wordt een grens overschreden. Kunt u uitleggen hoe het nou precies zit?

Ik vind het van groot belang dat de jeugdzorg in Nederland ontdaan wordt van haar verstikkende bureaucratische deken. De operatie Jong is in het leven geroepen om alles rondom de jeugd in kaart te brengen en oplossingen te bedenken voor de stelselmatige verkokering. Dat steunen wij van harte. Graag zou ik willen weten waarom het toch zo lastig is om instanties die zich met jeugd bezighouden ertoe te bewegen samen te werken. Een jongere die in de problemen komt, mag rekenen op warme bureaucratische aandacht. Maar echte hulp strandt vaak in het licht van de haven, omdat het goede dossier er niet is of omdat de privacy in het geding zou zijn. De jongere heeft weliswaar een schooldossier, een politiedossier, een jeugdzorgdossier. In de praktijk wordt zon jongere van de dossierkast naar de klaagmuur geslingerd. Effectieve behandeling kan alleen als die dossiers nou eens eindelijk gekoppeld worden. Wij willen die dossiers gekoppeld hebben, bijvoorbeeld via het burger service nummer. Ieder die met de te behandelen jongere te maken heeft, kan dat dossier inzien. Volgens mij doet dat helemaal niets af aan het recht op privacy. Graag uw reactie.

Dit kan zo toch niet langer. Operatie Jong is heel mooi, maar ook hier zijn al signalen dat het project vastloopt in bureaucratie. Mislukken kan wel, maar het mag gewoon niet. Geef dit project extra veel aandacht. D66 wil een concreet actieplan waarin aangegeven wordt wat de ministeries van Justitie en VWS zowel beleidsmatig als financieel doen op het gebied van de jeugdzorg.

Huisartsen

Over vier jaar zitten rond 1 miljoen mensen zonder huisarts. Verwacht wordt dat er in 2012 een tekort zal zijn van 2400 huisartsen. Hiervoor moet een oplossing komen.

Wat D66 betreft worden de nieuwe mogelijkheden van ICT in de zorg voor de patiënt onderschat. Wij kregen een prachtig idee binnen van een Virtueel Zorg Centrum. Het Virtuele Zorg Centrum (VZC) is een nieuwe zorgaanbieder waar denormale patiënt snel en veilig professionele, medische adviezen kan krijgen zonder daarvoor naar de huisarts te hoeven gaan. Het contact verloopt via (breedband) internet of via de telefoon. Zo is visueel en live contact met de medewerkers mogelijk. Uiteraard worden voor deze contacten verpleegkundigen, nurse practioners en/of andere medische beroepsgroepen ingezet..

D66 pleit voor een vergroting van de toegankelijkheid van de zorg door voorzieningen te creëren waar patiënten 24 uur per dag, zeven dagen in de week, telefonisch terecht kunnen. Voor een eerste screening en een eventueel advies. Uit vooronderzoek blijkt dat een groot aantal patiënten zegt door gebruik te maken van het internet minder vaak naar de dokter te hoeven.

Donderdagochtend 21 oktober zei de voorzitter van de Landelijke Huisartsenvereniging de heer Vos op Radio 1 echter dat het huidige tekort aan huisartsen over een aantal jaren wel weer zou zijn omgebogen naar een overschot omdat conjuncturele bewegingen nu eenmaal dergelijke patronen volgen. Verbazingwekkend lijkt me, want ons bereiken andere signalen. Kunt u hier helderheid over verschaffen en kunt u dan tegelijkertijd ingaan op de opleidingscapaciteit? Is dit toereikend voor de toekomst?

Ik heb mijn maidenspeech gehouden. Op school heb ik altijd geleerd dat als je iets niet weet je het op moet zoeken. Nou, dat heb ik geweten bij het doorspitten van deze begroting. Ik kan u verklappen dat de Dikke Van Dale minder dan 1 pagina besteed aan woorden die met zorg beginnen. Het begint, dat zal u niet verbazen, met zorg en het eindigt met zorgzaamheid. Maar woorden als zorgverlener, zorgorgaan, zorgindicatie of zorgbemiddelaar komen er niet in voor. De wereld van de gezondheidszorg blijft dus voor veel mensen een abracadabra:ondoorgrondelijk, ondoorzichtig, bureaucratisch. Dat draagt niet bij aan vertouwen. Dat is frustrerend en in tegenspraak met de missie van dit kabinet. Ik hoop de beide bewindslieden de missie van hun eigen kabinet serieus nemen. Wat dat betreft zie ik nu al uit naar de begroting van volgend jaar.

26-10-2004 18:51