GroenLinks

Europees asielbeleid: meer solidariteit, democratie en openheid geboden

4 november 2004

De Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders stelt morgen een meerjarenprogramma voor de Europese justitiesamenwerking vast. GroenLinks en de Europese Groenen bepleiten een humaan asiel- en migratiebeleid, waarbij `opvang in de regio' niet als een substituut dient voor zorgvuldige asielprocedures in de Europese Unie. Het Europees Parlement moet de beloofde medewetgevende rol krijgen op dit terrein en de Raad van Ministers dient een einde te maken aan besluitvorming achter gesloten deuren.

Het meest opvallende onderdeel van het zogenaamde `Haagse programma' is de aandacht voor de externe dimensie van het asiel- en migratiebeleid. Opvang van vluchtelingen in de regio neemt hierin een belangrijke plaats in. GroenLinks vindt het essentieel dat de EU bij het opstellen van zogenaamde `regionale beschermingsplannen' een zware stem toekent aan de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, de UNHCR. Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks, zegt hierover: "Veruit de meeste vluchtelingen bevinden zich niet in Europa, maar in de nabijheid van hun land van herkomst. Het ontbreekt de UNHCR aan voldoende middelen om deze mensen een fatsoenlijke opvang te bieden. Er is dus alle reden om hierin meer te investeren. Maar verbetering van `opvang in de regio' mag geen excuus vormen om toegang tot de asielprocedure nog verder te bemoeilijken voor asielzoekers die zich melden aan de Europese grenzen. Laat staan om hen terug te sturen naar kampen in Verweggistan nog voordat hun asielverzoek is getoetst. Als concreet bewijs dat het de Europese regeringen niet om de ontduiking maar om de naleving van internationale verdragen gaat, zouden zij het aanbod moeten doen om meer personen uit vluchtelingenkampen die door de UNHCR als vluchtelingen in de zin van het VN-Vluchtelingenverdrag zijn aangemerkt, op te nemen in de EU. Daarvoor moet politieke ruimte zijn nu het aantal asielzoekers in de EU gedaald is tot onder de 350 duizend."

Libië en Oekraïne
"Het concept van het Haagse programma bevat ook een passage over samenwerking met de landen aan de zuid- en oostgrenzen van de EU, zoals Libië en Oekraïne. Die passage maakt gelukkig geen melding van het opsluiten van onderschepte (boot)vluchtelingen in kampen in deze landen, zoals wel bepleit is door de Britse premier Blair, Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Otty Schily, en de Oostenrijkse regering. Maar om te voorkomen dat dergelijke onzalige plannen weer de kop opsteken zou de UNHCR ook hier een belangrijke stem in het kapittel moeten krijgen. Tevens past het de Europese Raad om de Italiaanse premier Berlusconi terecht te wijzen voor de manier waarop onlangs boat people vanaf het Italiaanse eiland Lampedusa zijn teruggestuurd naar Libië nog voordat zij een asielverzoek konden indienen. Dat is een flagrante schending van het Vluchtelingenverdrag."

Einde aan achterkamertjespolitiek
De ministers van Europese zaken van de lidstaten hebben zich de afgelopen maanden gebogen over de kloof tussen Europa en de burgers. Het meest tastbare resultaat van die discussies is het voorstel aan de Europese Raad om voorafgaand aan eurotoppen openbare debatten te voeren die op televisie worden uitgezonden. Buitenweg is daarmee niet tevreden: "Die debatten kunnen best interessant zijn, maar ze maken geen einde aan de achterkamertjespolitiek die de nationale regeringen in Brussel bedrijven. De Europese Grondwet verplicht de Raad van Ministers om voortaan in het openbaar over wetgeving te vergaderen en besluiten. Er is geen enkel beletsel om die openbaarheid nu al in te voeren, nog voordat de Grondwet is goedgekeurd. Dat zou een wezenlijke bijdrage vormen aan meer transparantie. Het open debat over de ontwerp-Grondwet in de Europese Conventie heeft laten zien dat openbaarheid politici dwingt om minder vanuit het nationale belang, meer vanuit het algemene Europese belang te argumenteren. Dat zou met name voor het Europese asiel- en migratiebeleid een zegen zijn."

Europarlement als medewetgever
GroenLinks steunt de pogingen van het Nederlands EU-voorzitterschap om voor alle besluitvorming over asiel en migratie meerderheidsbesluiten in de Raad van Ministers en medebeslissingsrecht voor het Europees Parlement in te voeren. Buitenweg: "Die belofte, vastgelegd in een verklaring bij het Verdrag van Nice in 2000, dienen de regeringsleiders gestand te doen. De Duitse bondskanselier Schröder moet dan ook door zijn collega's onder druk worden gezet om het door zijn minister Schily aangevoerde verzet tegen
meerderheidsbesluitvorming en parlementaire betrokkenheid bij besluiten over legale migratie te laten varen. Anders komt een gemeenschappelijk Europees beleid niet van de grond."

«