Wageningen Universiteit

Opbrengst van bak-bananen groot probleem in traditioneel landgebruiksysteem:

Groenbemesters geaccepteerd in Tanzaniaanse bananenteelt

Bak-bananen vormen een belangrijk voedselgewas in Tanzania en hebben vruchtbare grond nodig om goede opbrengst te geven. Sinds ongeveer 400 jaar wordt de grond waarop bananen groeien extra verrijkt via mest van vee dat op nabijgelegen graslanden graast. De sterk toegenomen bevolkingsdruk in de laatste decennia heeft geleid tot minder graslanden en mest waardoor de opbrengst van bananen daalt. Toepassing van groenbemesters zoals kruidachtige vlinderbloemigen zijn een door de locale boeren geaccepteerde oplossing, aldus Frederick P. Baijukya in zijn proefschrift: 'Adapting to change in banana-based farming systems of northwest Tanzania', waarop hij op maandag 8 oktober promoveert bij Wageningen Universiteit.

Baijukya heeft in zijn promotieonderzoek gekeken naar agronomische en sociaal-economische aspecten van de integratie van vlinderbloemigen in het landgebruiksysteem en heeft positieve resultaten bereikt. Zijn onderzoek bestond uit het inventariseren van veranderingen in landgebruik via geografische informatie systemen, mondelinge overbrenging van lokale boeren en historische documentatie Daarna zijn, samen met boeren, veldproeven gedaan met diverse vlinderbloemigen om te onderzoeken welke soorten het meest geschikt zijn.

Locale boeren hebben verschillende redenen om vlinderbloemigen te willen toepassen. Redenen zijn bijvoorbeeld onkruidonderdrukking, verhoogde productie van voedselgewassen of verbeterde voerbeschikbaarheid voor het vee. Met behulp van computermodellen die optimale bedrijfsystemen generen afhankelijk van de doelstellingen van de boer draagt Baijukya in zijn proefschrift totaaloplossingen aan.

Ook de rol van vee verandert als een gevolg van wijzigingen in het landgebruikssysteem. Het traditionele loslopende vee dat graast op de graslanden wordt meer en meer vervangen door melkvee (kruisingen met Nederlands melkvee) dat jaarrond op stal staat. Dit vee wordt met name gevoerd met restmateriaal van voedselgewassen. De mest wordt gebruikt voor bodemverbetering.

Een vergelijking van het landgebruikssysteem in Tanzania is te trekken met het Drentse Eslandschap. Ook deze Hollandse, van nature arme, gronden, werden door mensenhand verrijkt om geschikt te maken voor landbouw.

Volgens Baijukya staan locale boeren welwillend tegenover de toepassing van groenbemesters en is er al een grote vraag naar het zaad van de vlinderbloemigen. Dankzij zijn onderzoek zijn nieuwe practische inzichten verkregen waarmee het traditionele bananenteelt systeem in Tanzania op een verantwoorde manier kan worden voortgezet.

Onderzoek naar de rol van vlinderbloemigen in de landbouw van Afrika wordt uitgebreid in het kader van het EU-project AfricaNUANCES. Baijukya's onderzoeksproject wordt uitgebreid naar 8 Afrikaanse landen.


---