OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND
http://www.ou.nl
Subtiele ingreep leidt tot betere samenwerking
Laat studenten die online moeten samenwerken vooraf kiezen welke rol
ze gaan vervullen binnen de groep. Deze simpele en goedkope ingreep is
voldoende om de kwaliteit van de samenwerking, de tevredenheid over de
samenwerking en de houding ten opzichte van samenwerken te verbeteren.
Bovendien voorkom je profiteurs in de groep. Dit is een greep uit de
resultaten van het promotieonderzoek 'The effect of roles on CSCL'
waarop Jan-Willem Strijbos op 12 november hoopt te promoveren aan de
Open Universiteit Nederland.
Subtiel beïnvloeden
Jan-Willem Strijbos heeft een heel subtiele manier gevonden om de
online samenwerking te verbeteren. In zijn onderzoek legde hij de
deelnemers aan het begin van de samenwerking een aantal functionele
rollen voor: projectplanner, communicator, rapporteur en
dataverzamelaar. Hij vroeg hun om voor zichzelf te bepalen welke rol
ze wilden vervullen en dat aan hem door te geven. Hij legde hen dus
geen rol op én hij rekende ze achteraf ook niet op af op de manier
waarop ze de gekozen rol vervulden.
Analyse van e-mail
Strijbos onderzocht het gevolg van deze subtiele ingreep, onder andere
door het onderlinge e-mailverkeer te analyseren. Hij stelde vast dat
binnen de groepen de participatie verbeterde, dat de groepsleden hun
activiteiten beter coördineerden en bewuster bezig waren met het
samenwerken, dat er minder irritatie was en dat de tevredenheid over
het proces en de samenwerking duidelijk toenam.
Minder profiteurs
Een ander aspect betreft de aanwezigheid van een profiteur in de
groep. Zo'n 'free rider' laat anderen het werk doen, draagt zelf
weinig bij, maar profiteert wel mee van het groepsresultaat. Online
samenwerken maakt profiteren nog makkelijker: de groepsleden zien
elkaar niet en kunnen elkaar niet onmiddellijk corrigeren.
Profiteursgedrag leidt bijna altijd tot irritaties binnen de groep,
maar het kan ook leiden tot een aversie tegen groepswerk in het
algemeen. De inzet van rollen leidde tot beduidend minder
profiteursgedrags, mede doordat ieder groepslid nu een duidelijk
herkenbare taak heeft waarop anderen hem/haar kunnen aanspreken.
Leerresultaat
Deze simpele en goedkope ingreep betekende dus een grote verbetering
in het samenwerken via de computer. Dat staat los van het
leerresultaat: er was namelijk geen significant verschil in
leerresultaat tussen groepen mét functionele rollen en groepen zónder
functionele rollen. Desalniettemin kan deze positievere ervaring van
efficient en effectief samenwerken bijdragen aan de inbedding en
acceptatie van online samenwerken in zowel het onderwijs als de latere
beroepspraktijk.
Jan-Willem Strijbos (Millingen aan de Rijn, 1974) verdedigt zijn
dissertatie getiteld 'The effect of roles on CSCL' op vrijdag 12
november om 16.00 uur aan de Open Universiteit Nederland te Heerlen.