Den Haag, 12 november 2004
Vragen van de leden Verdaas en Samsom (PvdA) aan de minister van Verkeer en Waterstaat
over de tarieven van de luchthaven Schiphol
* Bent u bekend met de klachten van BARIN, de verenigde luchtvaartmaatschappijen, over de tariefstelling op Schiphol, zoals verschenen in het Financieel Dagblad en de Telegraaf ?
* Hoe beoordeelt u een (te) hoge tariefzetting van Schiphol in het licht van de mainportdoelstelling? Heeft u hierin een stem als eigenaar van Schiphol? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom heeft u als eigenaar van Schiphol niet eerder ingegrepen op de eenzijdige tariefsverhogingen?
* Is er in uw ogen sprake van het ten laste van de luchtvaartmaatschappijen zichzelf verrijken van Schiphol, daar uit de berichten van BARIN blijkt dat de winsten van Schiphol de afgelopen jaren zijn gestegen, terwijl de tarieven ook sterk stegen? Zo nee, wat dan?
* Welke gevolgen heeft het niet verhogen of zelfs verlagen van de tarieven op Schiphol voor de winst van NVLS, bijvoorbeeld als gevolg van juridische procedures die de luchtvaartmaatschappijen zijn gestart? Als hiermee de winst (sterk) afneemt, welk gevolg heeft dit op de waarde van Schiphol en daarmee op het al dan niet opportuun zijn van de verkoop van aandelen Schiphol, zoals voorgenomen?
* Wat zou de rentabiliteit van Schiphol zijn, indien concurrerende tarieven zouden worden gehanteerd?
* Deelt u de mening dat Schiphol kennelijk inderdaad eenzijdig tariefsverhogingen kan opleggen en dus een economische machtspositie heeft in de zin van art. 24 Mededingingswet? Zo nee, hoe verhoudt zich dit dan tot het onderzoeksrapport van de NMa van 10 april 2001 over de economische machtspositie van Schiphol?
* Deelt u de mening dat de Schiphol-directie zich kennelijk als een monopolist gedraagt, onder andere omdat zij volgens Barin "op geen enkele wijze gehoor wil geven aan het voorstel van haar klanten"? Zo nee, waarom deelt u deze mening niet?
* Deelt u de mening dat via de tariefstelling Schiphol grote invloed heeft op het economische klimaat op de luchthaven en daarin kan sturen en de overheid nu dus ook nog via het aandeelhouderschap ook kan sturen op de mainportfunctie? Zo nee, waarom deelt u deze mening niet?
* Deelt u de mening dat Schiphol de afgelopen 4 jaar inderdaad vooruit lijkt te zijn gelopen op een beursgang, omdat de beurswaarde rechtstreeks gerelateerd is aan de winstontwikkeling (en dus de tarieven)? Zo nee, waarom niet?
* Deelt u de mening dat na beursgang de winst van Schiphol waarschijnlijk verder omhoog zal moeten naar een beursconform rendement, terwijl de luchtvaartmaatschappijen stellen nu al "miljarden euro's verlies te maken"? Zal dit verlies dan nog groter worden? Zo nee, waarom niet?
* Kunt u uitsluiten dat het gevolg zou kunnen zijn dat verbindingen geschrapt worden en het aanbod verschraalt? Of dat deze kosten worden afgewenteld op de consument.? Zo nee, waarom niet?
* Acht u het juist, uit concurrentieoverwegingen en daarmee het belang van de mainport, dat de beveiliging op Schiphol als een commerciële activiteit wordt georganiseerd, wat extra lasten voor de vliegmaatschappijen oplevert, terwijl de veiligheidsmaatregelen in andere landen door de overheid worden betaald?
Bijlage persbericht BARIN:
Luchtvaart is tariefverhogingen Schiphol nu echt beu !
Schiphol, 5 november 2004. De luchtvaartmaatschappijen zijn de al jaren achtereen sterk verhoogde tarieven van Luchthaven Schiphol nu echt beu. Dat hebben de gezamenlijke luchtvaartmaatschappijen, vertegenwoordigd in de Board of Airline Representatives in the Netherlands (BARIN), Luchthaven Schiphol laten weten.
De door monopolist Schiphol opgelegde luchthavengelden komen niet tot stand in een vrije markt.
De BARIN heeft voorgesteld de Schiphol tarieven voor het komende jaar te bevriezen en de luchthavendirectie gemaand tot het nemen van de noodzakelijke kostenverlagende maatregelen en efficiency verbeteringen toe te passen, zodat een meer reële tariefstelling voor daarop volgende jaren kan worden gerealiseerd.
Een door Schiphol geplande kostenstijging van 16 % en de hieruit resulterende verhoging van de tarieven voor 2005, acht de BARIN volstrekt onaanvaardbaar en onverantwoord.
Een BARIN delegatie, ondersteund door IATA (International Air Transport Association), heeft middels een serie gesprekken met de Luchthavendirectie dit pleidooi uitgebreid en onderbouwd aan de orde gesteld. Ook in het laatste gesprek met de BARIN op 4 november, de zogenaamde Schiphol Consultatie, heeft Schiphol op geen enkele wijze gehoor willen geven aan het voorstel van haar klanten, door de stelling in te nemen niet tot bevriezing van haar tarieven voor 2005 over te willen gaan.
Binnenkort zal Schiphol wederom de door hen eenzijdig vastgestelde tarieven voorleggen aan het Ministerie van Verkeer & Waterstaat. De Nederlandse staat, als grootaandeelhouder, heeft belang bij hoge winsten van de luchthaven, zeker nu de staat een privatisering van Luchthaven Schiphol in gang wil zetten en daarbij een maximale opbrengst van haar aandeel zal nastreven.
Het Ministerie van Verkeer & Waterstaat heeft de laatste jaren, ondanks de bezwaren van de luchtvaartmaatschappijen, steeds weer de door Luchthaven Schiphol voorgestelde verhogingen goedgekeurd. In dat kader lopen er nog formele bezwaarprocedures met betrekking tot verhogingen van de luchthaventarieven in de jaren 2002, 2003 en 2004.
In recente brieven heeft de BARIN bij het Ministerie van Verkeer & Waterstaat op interventie aangedrongen met het verzoek dit onverantwoorde tariefstellingbeleid van de Luchthaven Schiphol een halt toe te roepen.
De gebruikers van Schiphol hebben het gevoel te moeten betalen voor de kunstmatig te behalen hoge winsten*. Bij doorberekening zouden uiteindelijk ook de passagiers van de luchtvaartmaatschappijen betalen voor de onterecht hoge tarieven, maar de luchtvaartmaatschappijen zijn door de huidige economische omstandigheden en marktwerking gedwongen hun tarieven steeds meer te verlagen en kostenbeheersende maatregelen te nemen.
De situatie van luchtvaartmaatschappijen is wereldwijd zorgwekkend. Al jaren lijdt de gezamenlijke burgerluchtvaart op jaarbasis miljarden euro's verlies. In schril contrast hiermee stijgen desondanks de tarieven van Schiphol wederom voor het zoveelste jaar, om bij te dragen aan nog meer winst. Uit onderzoek van Verkeer & Waterstaat is gebleken dat in vergelijking met andere luchthavens, Schiphol in de laatste vier jaar de hoogste tariefstijgingen heeft doorgevoerd. Luchthaven Schiphol draagt hiermee in ieder geval niet bij aan een herstel van hun klanten; een gezond bedrijfsklimaat van de luchtvaartmaatschappijen is tevens in het belang van de luchthaven.
In BARIN zijn de Nederlandse en buitenlandse luchtvaartmaatschappijen vertegenwoordigd die gebruik maken van Luchthaven Schiphol.
* Resultaat (EBITDA) Luchthaven Schiphol 2003:+ ¤ 468 mio,
2002: + ¤ 353 mio,
2001: + ¤ 397 mio,
Bijlage: persbericht
Partij van de Arbeid