Nivel


François Schellevis, Gert Westert
Onnodig gebruik van huisartsenzorg eerder af- dan toegenomen Huisarts en Wetenschap, nr. 12, 2004
Mensen gaan niet meer zo vaak onnodig naar de huisarts als vroeger

15 november 2004

Nu de gezondheidszorg onbetaalbaar wordt suggereert het Ministerie van VWS dat er sprake zou zijn van onnodig gebruik van huisartsenzorg. Dat onnodige gebruik is de laatste 17 jaar echter eerder afgenomen dan toegenomen.
Dit concluderen NIVEL/RIVM-onderzoekers in een artikel in het tijdschrift Huisarts & Wetenschap. De aanwijzingen hiervoor komen uit de Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de Huisartspraktijk; een omvangrijk onderzoek dat in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is uitgevoerd door het NIVEL in samenwerking met het RIVM. Voor het onderzoek zijn ruim 12.500 Nederlanders ondervraagd en gegevens verzameld in 104 huisartspraktijken die deel uitmaken van het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH.)

Uit de Tweede Nationale Studie - en de in 1987 uitgevoerde eerste Nationale Studie - blijkt dat de gemiddelde Nederlander meer lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten heeft dan 17 jaar geleden, maar steeds minder verwacht dat de huisarts daar iets aan kan doen.
Ook voor psychische klachten wordt minder vaak een beroep op de huisarts gedaan. In het totaal van de aandoeningen waarmee de huisarts te maken heeft is het aandeel psychische problemen sinds 1987 gedaald van 9,6% naar 5,1%.

Het zelf dokteren is toegenomen: in 1987 zei 24% van de volwassen Nederlandse bevolking de afgelopen veertien dagen een zelfzorgmiddel (dat zonder recept verkrijgbaar is) te hebben gebruikt, in 2001 was dat gestegen tot 37%.
De cijfers zijn weliswaar een indirect bewijs van het feit dat mensen hun huisarts steeds selectiever inschakelen, maar een hardere onderbouwing is volgens de onderzoekers op dit moment niet mogelijk. Schellevis: We hebben in Nederland namelijk nog helemaal niet met elkaar afgesproken wat wij onnodig huisartsenbezoek vinden. De een vindt een consult uit ongerustheid onnodig, de ander juist niet. Hetzelfde geldt voor een consult van een gezond iemand die door de huisarts over gezondheidsrisicos geïnformeerd wil worden.

Opdrachtgever en samenwerkingspartners
Bovengenoemd onderzoek is uitgevoerd door het NIVEL en het RIVM in opdracht van het ministerie van VWS.

Zie ook


* bovengenoemd artikel zoals verschenen in Huisarts en Wetenschap (
1 pag. 108 kB PDF)

* de website van de Tweede Nationale Studie
* NIVEL rapporten bestellen

Laatste update door: Thea Visser, op 15 november 2004

NIVEL, Postbus 1568, 3500BN Utrecht, Tel. 030 2729700, Fax. 030 2729 729, email: nivel@nivel.nl

[s?Home NIVEL.Kortjes.Mensen gaan niet meer zo vaak onnodig naar de huis]