Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Stemmen in stemlokaal naar keuze wordt voortgezet

15 november 2004

Het experiment met het stemmen in elk willekeurig stemlokaal in een gemeente wordt voortgezet. De volgende experimenten zullen plaatsvinden in 2006 tijdens de gemeenteraadsverkiezingen onder enkele tientallen gemeenten. Dit schrijft minister De Graaf vandaag in een brief aan de Tweede Kamer over de voortgang van het project Kiezen op Afstand (KOA).
---

Onlangs is ook het verzoek van de gemeenten Deventer en Bathmen gehonoreerd om tijdens de herindelingsverkiezing op 17 november 2004 wederom te mogen experimenteren met het stemmen in elk willekeurig stemlokaal.

Bij de verkiezing van de leden van het Europees Parlement in juni 2004 zijn in het kader van dit project twee experimenten gehouden. In vier gemeenten is geëxperimenteerd met het stemmen in een stemlokaal naar keuze. Nederlanders in het buitenland konden daarnaast stemmen via internet en per telefoon. Beide experimenten zijn goed verlopen.

Op 5 september 2003 heeft minister De Graaf uit 40 aangemelde gemeenten vier gekozen: Assen, Deventer, Heerlen en Nieuwegein. Bij de Europees Parlementsverkiezingen hebben zij geëxperimenteerd met het stemmen in elk willekeurig stemlokaal binnen de eigen gemeente. Uit de evaluatie blijkt dat het experiment in de vier gemeenten succesvol is verlopen. De tevredenheid bij de gemeenten, de stembureauleden en de kiezers is groot. De kiezers zijn van mening dat het stemmen hierdoor toegankelijker wordt. Het nadeel dat zonder stempas niet gestemd kan worden, weegt volgens de kiezers op tegen het gemak van de keuzevrijheid. Het stemmen in elke willekeurig gemeente is technisch nog niet mogelijk. Het ministerie van BZK heeft dit jaar diverse bedrijven gevraagd om na te gaan of stemapparaten zijn die dit wel ondersteunen.

Bij de verkiezing van de leden van het Europees Parlement hebben de kiezers die vanuit het buitenland voor deze verkiezing een stem konden uitbrengen dat ook kunnen doen via internet en per telefoon. Veel kiezers in het buitenland vinden dat vooral het stemmen per internet een toegevoegde waarde heeft en het stemmen toegankelijker maakt. Deze kiezers hebben in het evaluatieonderzoek aangegeven ook in de toekomst via het internet te willen stemmen. Tijdens de verkiezingsperiode viel al op dat de kiezers verwachtten dat de stembescheiden per internet aangeboden zouden worden. Minister De Graaf wil daarom, in samenwerking met de gemeente Den Haag die verantwoordelijk is voor de registratie van de kiezers in het buitenland nagaan of het mogelijk is de registratieprocedure en de verzending van de stembescheiden op een veilige manier te digitaliseren. Of bij de verkiezing van de Tweede Kamer in 2007 een nieuw experiment wordt gehouden voor de kiezers in het buitenland hangt af van verder onderzoek. In het najaar van 2005 wordt hierover beslist.

In de brief naar de Tweede kamer wordt ook het internationale perspectief belicht. Het ministerie van BZK heeft actief meegewerkt aan de ontwikkeling van een Europese aanbeveling van de Raad van Europa over internetstemmen en stemmen met elektronische stemmachines. Op 30 september 2004 heeft het Comité van ministers van de Raad van Europa de aanbeveling vastgesteld.