Den Haag, 16 november 2004
Bijdrage van Harm Evert Waalkens (PvdA) aan de begrotingsbehandeling Landbouw, Natuurbeheer en Visserij
Het platteland is in verandering. Oude en nieuwe functies staan onder druk van schaalvergroting, intensivering en verbreding van taken. De transitie naar duurzame landbouw vraagt actieve inzet van partijen omdat milieu en dierwelzijn nog steeds kind van de rekening zijn.
Deze veranderingen staan niet los van de internationale context. Het GLB is terecht drastisch hervormd en het zal niet eenvoudig zijn onze landbouw daar op in te richten.
De PvdA heeft al vele voorstellen gedaan om onze voorlopersrol in de wereld op dit gebied te behouden, initiatieven te belonen en te voorzien in de groeiende maatschappelijke vraag naar betere omgang met milieu, dieren en natuur. Maar het kabinet probeert zich er onderuit te wurmen.
De LNV-begroting lijdt aan beleidsarmoede. Eigen verantwoordelijkheid is essentieel, maar de regering mag háár verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor publieke waarden niet ontlopen of afschuiven. De minister lijkt niet alleen illusieloos, maar ook ambitieloos. Hij moet uitdagen, regisseren, kaders stellen en begeleiden. Hij moet niet alleen zijn preek houden, maar ook de wortel en de stok gebruiken omdat een actieve overheid nodig is om burger en consument te beschermen en aan te sporen.
Ik wil daarom vandaag twee thema s centraal stellen: financieringsinstrumenten en dierwelzijn.
Allereerst de financiering
Nederland krijgt grote problemen met financiering van de landbouwuitgaven, bijvoorbeeld als gevolg van ons gefaalde mestbeleid. De veranderingen in de landbouw eisen een enorme kapitaalinjectie in sectoren en bedrijven. De PvdA wil de land- en tuinbouw niet verliezen omdat ze een belangrijke en diverse rol op het platteland vervult. De landbouw moet af van structurele afhankelijk-heid van subsidies, moet mondiaal toonaangevend zijn in kwaliteits-productie en voorop lopen op milieu, dierwelzijn en voedselkwaliteit.
De huidige financiële regelingen voldoen niet. Zaken als bedrijfsopvolging, de pachtproblematiek, schaalvergroting en nieuwe concepten eisen nieuwe vormen van financiering en fiscale stimuli. Zowel vanuit Europese als nationale gelden. Ook banken moeten zich sterk maken om nieuwe participatie en samenwerking aan te gaan.
* Geef ondernemers nieuwe kansen door de keuze voor kwaliteitsverbetering of agrarisch en particulier natuurbeheer fiscaal aantrekkelijk te maken.
* Meer ruimte voor economisch en duurzaam ondernemerschap en stimulans van voortrekkers.
* Geef financiële stimulans om in te springen op marktmogelijkheden voor innovatieve landbouw.
* Kom met een offensief wetsvoorstel om de Pachtwet aan te passen.
* Ik spreek de minister erop aan dat hij een veel te ingewikkeld en bureaucratisch proceduresysteem hanteert dat iedereen frustreert.
* Wij willen hectaresteun voor de biologische landbouw. Het is een efficiënte en relatief goedkope manier om biologische productie aantrekkelijker te maken en het prijsverschil tussen biologisch en gangbaar voor de consument op positieve wijze te verminderen. Zo halen we meer uit de nationale enveloppe. Kijk eens naar Denemarken dat via deze weg vooruitstrevend gebruik maakt van de mogelijkheden van het nieuwe GLB door niet te blijven hangen in historische rechten.
Er is te weinig ruimte voor experimenten met innovatie en transitie. Geef regionale innovatie een kans en trek hier een deel van de onderzoeksgelden voor uit. Hiertoe dienen wij het volgende amendement in.
Dan dierwelzijn
Het kabinet heeft de mond vol van dierwelzijn, maar in praktijk komt er bitter weinig van terecht. De petitie van vanmiddag heeft gelijk: we gaan terug naar de Middeleeuwen, maar met dít verschil dat de dieren toen nog ruimte en stro hadden! Kijk naar de verrijkte legbatterij, het continueren van (onverdoofde) biggencastratie, het knippen van schapenstaarten, het nog steeds ontbreken van ook maar enige regel voor de konijnenhouderij, de positieflijst die maar niet van de grond komt. Maar ook de weigering om import en handel in honden-, katten- en zeehondenbont te verbieden is onbegrijpelijk en opportunistisch.
Onder het mom van een Europees speelveld stelt het kabinet economische belangen vóór onze verantwoordelijkheid op het gebied van dierwelzijn. Dat is onaanvaardbaar. Wij zeggen: geen woorden maar daden. Ga niet achteraan de rij staan terwijl andere landen wél doorpakken. Sluit weer voortrekkerscoalities. De minister wil best, daar ligt het vaak niet aan. Maar hij wordt in vele opzichten door zijn eigen coalitie gekooid.
Het gaat in veel opzichten allemaal veel te traag. De breed gedragen aanbevelingen van de Commissie Wijffels zijn onder in een lade beland. We slepen ons van crisis naar ramp en het kabinet heeft nog steeds niet door dat de markt geen geheugen en geweten heeft. Het gesleep met dieren gaat door, de veemarkten weer open. Het is wachten op de volgende crisis.
De PvdA wil hier ook een lans breken voor ongezien klein leed en dient een initiatief in tot de oprichting van schutstallen voor verwaarloosde of gedumpte landbouwhuisdieren. Niet alleen honden en katten worden verwaarloosd of gedumpt. Zwijntjes, ezels en pony s ook, maar voor hen bestaan totaal geen opvangmogelijkheden. Door de strenge regelgeving met betrekking tot dierziektebestrijding moet elk ongeïdentificeerd, registratieplichtig dier nu onnodig worden afgemaakt om dierziekten te voorkomen, zonder onderscheid tussen bedrijfsmatig en hobbymatig gehouden dieren. Hierdoor vindt veel vervoer en opvang op illegale wijze plaats, hetgeen zeer onwenselijk en vooral ook gevaarlijk is.
Daarom stellen wij voor om verspreid in Nederland drie schutstallen op te zetten die zorgdragen voor gecontroleerde tijdelijke opvang. Waar dieren geregistreerd, onderzocht en eventueel behandeld worden om risico s uit te sluiten en het illegale circuit te stoppen. Van daaruit wordt net als bij een gewoon asiel een nieuw onderkomen voor de dieren gezocht. De overheid geeft de aanzet voor de infrastructuur, andere betrokkenen haken aan. Hiertoe dienen wij het volgende amendement in.
Dan nog enkele korte vragen
- Waarom weten we nog steeds niet hoe de verantwoordelijk-heidsverdeling van RVV/KvW en VWA eruit gaat zien? Wij willen dat nu echt eens horen.
- Wanneer komt het kabinet met voorstellen om VWA inspectie rapporten openbaar te maken?
- Wanneer stelt de minister bestialiteit nu eindelijk echt strafbaar door aanpassing van art. 36 lid 2 GWWD?
- Gaat de minister nog steeds uit van zijn eerder geformuleerde uitgangspunten om het Diergezondheidsfonds te continueren, nu de verschillende sectoren het hier niet mee eens zijn?
- Wat gaat de minister doen met de aanbevelingen van het Netwerk Groene Ruimte op het terrein van het ontwikkelen agroproductieparken?
Partij van de Arbeid