Promotie jurist François Kristen
Waarom een verbod op misbruik van voorwetenschap?
Misbruik van voorwetenschap trekt niet alleen in Nederland maar ook in
de rest van Europa en de Verenigde Staten veel belangstelling.
Ondernemers en anderen kunnen door gebruik te maken van bepaalde,
niet-openbare informatie betrekkelijk eenvoudig veel geld verdienen
met het handelen in aandelen en andere effecten. De Europese
Gemeenschap heeft haar lidstaten, waaronder Nederland, opgedragen dit
gebruik van voorwetenschap op zoveel mogelijk gelijke wijze te
verbieden. Maar wat moet nu precies worden verboden? En waarom wil de
Europese Gemeenschap dat de lidstaten dit verbieden? Dat onderzocht
François Kristen in zijn proefschrift.
De EG heeft een verbod van misbruik van voorwetenschap geformuleerd in
richtlijn 2003/6/EG inzake handel met voorwetenschap en
marktmanipulatie (marktmisbruik). Om te kunnen vaststellen welk gedrag
in Nederland moet worden verboden en waarom, heeft François Kristen de
betekenis, de inhoud en de grondslag van het Europese verbod van
misbruik van voorwetenschap onderzocht.
Een van de onderwerpen die is onderzocht betreft de vraag wanneer
informatie koersgevoelig is. Daarvan is sprake indien de
niet-openbare, concrete informatie over een bepaald object
(bijvoorbeeld een beursgenoteerde onderneming) beantwoordt aan een
zekere hypothetische test. Deze test houdt in dat de informatie,
wanneer zij openbaar zou zijn gemaakt, potentieel invloed zou hebben
op de koers van een of meer effecten. Het moet dan gaan om effecten
die behoren bij het object, zoals de aandelen van een beursgenoteerde
onderneming waarop de informatie betrekking heeft. Het maakt niet uit
wat de potentiële invloed is. Dat kan zijn een koersstijging, een
koersdaling of een stabilisatie van de koers. Wel moet de invloed erop
aanzienlijk zijn. Deze uitleg van koersgevoeligheid brengt met zich
mee dat een ingewijde niet op grond van zijn voorwetenschap inzicht in
de bewegingsrichting van de koers hoeft te hebben. Daarmee is de in
Nederland verkondigde opvatting dat wel inzicht in de
bewegingsrichting van de koers moet bestaan, niet langer houdbaar.
Waarom moet misbruik van voorwetenschap in Europa worden verboden?
Kristen vindt dat personen die door hun hoedanigheid of positie over
relevante, koersgevoelige informatie beschikken, het in hen gestelde
vertrouwen schenden wanneer zij op grond van deze informatie voor
eigen gewin transacties in effecten aangaan. Een goed voorbeeld is de
accountant. Om zijn werk te doen, krijgt hij inzage in de prestaties
van de onderneming en weet hij dus eerder dan andere beleggers of die
onderneming winst heeft gemaakt. Deze kennis mag hij gebruiken voor
het opstellen of controleren van de jaarcijfers. Gebruikt de
accountant deze informatie puur om voor zichzelf voordeel te behalen
door aandelen te verhandelen, dan maakt hij misbruik van
voorwetenschap. Dat is verboden. Dit gedrag lijkt naar zijn aard op
verduistering. Die persoon schendt daarmee het vertrouwen van degene
van wie de informatie afkomstig is. Deze vergelijking biedt een
verklaring waarom beleggers misbruik van voorwetenschap als oneerlijk
ervaren.
In zijn proefschrift geeft Kristen ook aan wat de gevolgen zijn
wanneer een Nederlands verbod van misbruik van voorwetenschap afwijkt
van het Europese verbod. Onder bepaalde voorwaarden kan een beroep op
de Europese verbodsbepaling ertoe leiden dat een persoon die wordt
verdacht van overtreding van de Nederlandse verbodsbepaling vrijuit
gaat. Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor wanneer iemand ten
tijde van zijn transactie in effecten beschikte over voorwetenschap,
maar voor zijn transactie geen gebruik heeft gemaakt van die
voorwetenschap. Volgens de huidige Nederlandse strafbaarstelling
overtreedt deze persoon de strafwet, terwijl hij niet de Europese
verbodsbepaling schendt. Omdat de Europese wetgever dit gedrag niet
heeft willen verbieden bij de richtlijn marktmisbruik, behoort de
Nederlandse strafbaarstelling niet te worden toegepast.
Mr. François Kristen (Breda, 1972) studeerde Nederlandse recht aan de
Universiteit van Tilburg. In 1996 studeerde hij cum laude af met als
afstudeerrichtingen strafrecht en privaatrecht. Het promotieonderzoek
is ingebed in het onderzoeksprogramma Nederlandse strafrechtspleging
in Europa van het Centrum voor Procesrecht van de UvT. Tussen augustus
1999 en januari 2003 was Kristen redactiesecretaris van het
belanghebbende losbladige commentaar op het Wetboek van
Strafvordering, de uitgave A.L. Melai & M.S. Groenhuijsen e.a., Het
wetboek van strafvordering. Sedert 1 januari 2003 maakt hij deel uit
van de redactie van dit werk. Momenteel is François Kristen als
postdoc verbonden aan het departement Strafrechtswetenschappen van de
UvT.
Noot voor de pers
De promotieplechtigheid vindt plaats op woensdag
17 november 2004 om 16.15 uur (om 16.00 uur voorafgegaan door een
lekenpraatje) in de aula van de Universiteit van Tilburg. Promotor is
prof.mr. M.S. Groenhuijsen.
Het proefschrift is getiteld Misbruik van voorwetenschap naar Europees
recht (ISBN 90-5850-096-9). Wolf Legal Publishers geeft de
handelseditie van het proefschrift uit (59 euro).
Journalisten kunnen een samenvatting van het proefschrift opvragen bij
de Afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel.: 013
466 2000, e-mail: voorlichting@uvt.nl. Het boek kan worden aangevraagd
bij de promovendus. François Kristen is bereikbaar op tel.: 013 466
8374, e-mail: f.g.h.kristen@uvt.nl
Persberichten van de UvT staan ook op internet:
www.uvt.nl/persberichten/. Informatie over UvT-wetenschappers vindt u
op www.uvt.nl/webwijs/.
Laatst gewijzigd: donderdag 11 november 2004
bullet Meer zoekmogelijkheden
bullet Experts en expertise
Zie ook
Contact
E-mail: P.H.C.Siebers
Universiteit van Tilburg