GroenLinks

Groenen blij met wapenexportcode en handhaving embargo China

Wapenembargo 17 november 2004

Helaas werkt de uit '98 stammende wapenexportcode niet optimaal. Herziening van de code is volgens het europarlement hét moment voor een aantal belangrijke verbeteringen, tot vreugde van de groenen. Daarnaast roept het Europees Parlement de EU-lidstaten op het wapenembargo tegen China te handhaven.

"De invoering van de Europese gedragscode in 1998 was een revolutionaire stap en een goed voorbeeld voor de rest van de wereld. Er is echter veel ruimte voor verbetering. De code is op veel plaatsen vaag en wordt daardoor soms heel strikt en soms heel ruim geïnterpreteerd. Diverse criteria moeten dan ook opnieuw worden geformuleerd. Helaas lijken de lidstaten de code vooral bij te willen schaven, in plaats van serieuze stappen voorwaarts te zetten", aldus Roy Isbister, specialist inzake EU-wapenexport bij de non-gouvernementele organisatie Saferworld. Hij nam dinsdagmiddag 16 november deel aan een bijeenkomst over de gedragscode, georganiseerd door de groene fractie.

Vage criteria
Ondanks de code blijken diverse Europese lidstaten nog steeds wapens of onderdelen voor wapens te leveren aan instabiele landen of landen die de mensenrechten schenden. Soms zijn de criteria in de code te vaag. Zo voorkwam het controlesysteem van de Duitse overheid niet dat dieselmotoren van Deutz AG in pantserwagens werden ingebouwd van landen die onder EU-embargo staan (zoals China). Bovendien voerde China de motoren diverse malen door naar andere landen die onder embargo staan (bijvoorbeeld Birma).

Verplaatsing
Ook zijn er verschilllende manieren om de code te omzeilen. Zo verplaatste de Oostenrijkse vuurwapenproducent Steyr-Mannlincher de productie van kleine wapens gedeeltelijk naar Maleisië. Het tekende een overeenkomst met de Maleisische regering om de kleine wapens van dat land te produceren. Maleisië is echter van plan om deze wapens op grote schaal te exporteren naar diverse landen die door de EU geboycot worden.

Striktere code
"We roepen de lidstaten dan ook op om de code strikter en wettelijk bindend te maken. Bovendien moet de transparantie groter en informatie over hun beslissing om exportvergunningen goed te keuren of te weigeren breder verstrekt worden. Daarnaast zou de EU een van de initiatiefnemers moeten zijn voor een internationaal wapenverdrag", aldus Joost Lagendijk, GroenLinks-europarlementariër en lid van de buitenlandcommissie. Het Europees Parlement stemde woensdag 17 november in meerderheid voor het rapport van de groene europarlementariër Raul Romeva i Rueda waarin deze voorstellen worden gedaan.

China
Net als de groene fractie is de rest van het Europees Parlement van mening dat het wapenembargo tegen China gehandhaafd moet blijven. Enkele lidstaten met een aanzienlijke militaire industrie, zoals Duitsland en Frankrijk, hebben het plan gelanceerd om dit embargo op te heffen. Volgens hen is er in China voldoende veranderd om wapenverkopen weer toe te staan. Het embargo werd ingesteld na de bloedige onderdrukking van de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede, vijftien jaar geleden.

Niet opheffen
"Helaas is de mensenrechtensituatie in China nog zodanig dat opheffing van het embargo niet aan de orde is. Daarnaast is China wereldwijd nu al de grootste importeur van conventionele wapens. Uitbreiding van het Chinese wapenarsenaal zal de wapenwedloop in de regio ongetwijfeld verder versnellen. Bovendien stelt China zich nog steeds hard op in de onopgeloste conflicten met Taiwan en Tibet. Ook in het licht hiervan lijkt het me onverstandig China verder te bewapenen", aldus Lagendijk.

Goede voorbeeld
De groene fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, is van mening dat de EU niet kan preken over het kwaad van armoede, oorlog en mensenrechtenschendingen, terwijl het wel de wapens levert om diverse conflicten uit te vechten. Lagendijk: "Wij zetten ons in om tegenstrijdigheden in het EU-beleid te bestrijden en dit lijkt me daar een goed voorbeeld van."

«