Er zijn goede redenen voor een serieuze heroverweging van veel
subsidies en de wijze waarop de gemeente de subsidieverlening heeft
georganiseerd. Hoewel de kwaliteit van de Rotterdamse subsidies
redelijk is, worden te veel subsidies onkritisch ingezet. Dat
concludeert de externe commissie van deskundigen die in opdracht van
het gemeente¬bestuur de gemeentelijke subsidies en het subsidiebeleid
heeft doorgelicht.
De commissie, onder voorzitterschap van Eerste-Kamerlid Eimert van
Middelkoop, presenteerde vandaag haar advies "Kant'lend in het
tegenlicht: Rotterdamse subsidies onder de loep". De uitkomsten van de
toetsing moeten het college van b en w in staat stellen keuzes te
maken over het al dan niet continueren of wijzigen van de
subsidierelatie. De doorlichting van subsidies door de externe
commissie is onderdeel van de operatie ROTS (Rotterdamse Organisatie,
Taken en Subsidies), waarin het College zich ten doel heeft gesteld de
gemeentelijke overheid slagvaardiger, efficiënter en klantgerichter te
maken.
Meten efficiency
De externe commissie van deskundigen heeft 437 subsidies en
subsidieregelingen beoordeeld die direct door het gemeentebestuur
beïnvloedbaar zijn. De subsidies hebben een totale waarde van 109
miljoen euro. Voor de beoordeling ontwikkelde zij een
beoordelingskader waarmee de kwaliteit van de subsidie gemeten wordt.
Centraal daarin staan effectiviteit, efficiency en formele eisen die
aan de subsidie worden gesteld. De formele eisen zijn vastgelegd in de
Verordening Algemene Subsidievoorwaarden 2001 (VAS). Effectiviteit is
de mate waarin een gesubsidieerde activiteit een bijdrage levert aan
het realiseren van de doelstelling van het betreffende subsidiebudget.
Een subsidie is efficiënt als met minimale kosten het gewenste
resultaat wordt bereikt. Verder wordt in het beoordelingskader ook
rekening gehouden met de prioriteit die de politiek tot dusverre heeft
gegeven aan een subsidie.
Resultaten
De uitkomst van de beoordeling van de commissie geeft een wisselend
beeld. Zo blijkt dat 75 procent van de subsidies niet geheel voldoet
aan de formele eisen van de VAS. Het gaat daarbij meestal niet om
ernstige afwijkingen. Veel voorkomende afwijkingen zijn het te laat
indienen van de jaarrekening, het ontbreken van een meerjarenbegroting
of het niet op elkaar aansluiten van vorm en indeling van de
jaarrekening.
Als geen rekening wordt gehouden met politieke prioriteiten voldoet 21
procent van de subsidies aan de hoogste kwaliteitseisen. 63 procent
van de subsidies is van redelijke kwaliteit, maar komt wel in
aanmerking voor verbetering van effectiviteit of efficiency. Bij 17
procent van de subsidies is de kwaliteit matig tot onvoldoende.
Als de politieke prioriteit wel wordt betrokken dan blijkt 23 procent
van de subsidies besteed aan politiek prioritaire doelen voor
verbetering vatbaar.
Hoewel er goede redenen kunnen zijn waarom een instelling
verschillende subsidies krijgt, is verbetering mogelijk in de sturing
door de gemeente. In Rotterdam krijgen 41 instellingen meer dan één
subsidie. Gezamenlijk ontvangen zij 152 subsidies van in totaal 44
miljoen euro.
Conclusies
Conclusies van de commissie over het totale subsidieproces zijn:
- Van de maatschappelijke effectiviteit van de subsidies heeft de
gemeente geen duidelijk beeld. Subsidiebudgetten kennen brede
doelomschrijvingen waar veel binnen past.
- De flexibiliteit van subsidieverstrekking als beleidsinstrument is
voor verbetering vatbaar. Veel geld ligt min of meer vast in
structurele subsidies.
- De sturing op subsidies is meestal uitbesteed aan gemeentelijke
diensten, die daar zeer verschillend mee omgaan. Dit leidt tot grote
verschillen in kwaliteitsbeheersing.
- De organisatie van het subsidieproces in sectoren heeft als risico
dat diensten zich gaan vereenzelvigen met het veld en de instellingen.
De diensten zijn dan onvoldoende kritisch. Gemeentelijke diensten
zouden veel meer werk moeten maken van systematische
informatieverzameling om de effectiviteit en efficiency aan te tonen.
Dan kunnen ook derden beter beoordelen of een gesubsidieerde
activiteit voldoet.
Aanbevelingen
Samenvattend adviseert de commissie het gemeentebestuur zijn
vervolgacties als volgt op te bouwen:
- Herzie de Verordening Algemene Subsidievoorwaarden 2001 en pas deze
onverkort toe.
- Scherp de doelstellingen van subsidiebudgetten aan.
- Bepaal subsidietoekenning voortaan met het door de commissie
ontwikkelde beoordelingskader.
- Gebruik het beoordelingskader ook voor politieke verantwoording
achteraf.
Verder adviseert de commissie bij besluitvorming over individuele
subsidies de politieke prioriteit waar gewenst te verfijnen.
[sitestat.gif?name=Commissie Van Middelkoop: Rotterdams subsidiebeleid
toe aan heroverweging&nr=2044650]
Gemeente Rotterdam