ChristenUnie
Bijdrage debat Begroting Verkeer en Waterstaat 2005 en
Infrastructuurfonds Dinsdag 23 November 2004 - 22:53
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Arie Slob: Voorzitter, de begroting van verkeer en waterstaat voor
2005 bevat weinig (liever gezegd: geen) spectaculair nieuws en kan met
recht beleidsarm worden genoemd. Evenals vorig jaar wordt benadrukt
dat voorrang wordt gegeven aan beheer en onderhoud. Houwen voor bouwen
blijft het devies. Jammer dat het nu niet meer is gekoppeld aan het
rentmeesterschap, waar de minister vorig jaar nog onbekommerd over
sprak in de toelichting op haar begroting. Ook in relatie tot een
innovatieve en duurzame aanpak van de leefbaarheidsproblemen. Ik ga er
maar van uit dat de minister ernaar blijft streven het
rentmeesterschap concreet te vertalen in haar mobiliteitsbeleid. Wij
zullen haar daar zeker aan herinneren.
Vorig jaar hebben we al geconcludeerd dat er de komende tijd weinig
nieuw beleid in gang wordt gezet. De voorliggende begroting staat in
het teken van uitvoering op de korte termijn. Je kunt niet elk jaar
een hele nieuwe richting inslaan, want dan gaat er nooit meer een
schop de grond in, stelde de minister bij de presentatie van haar
begroting. Daar is geen speld tussen te krijgen, al hoor ik hier wel
een licht verwijt in de richting van haar voorgangers. Wat ons betreft
is het probleem niet alleen dat er weinig schoppen in de grond zijn
gegaan, maar ook dat er geen consequent, integraal mobiliteitsbeleid
is ontwikkeld. Er is veel kostbare tijd verloren gegaan door jarenlang
pappen en nathouden. (bijv. Structuurschema Verkeer en Vervoer deel II
geldt nog steeds, maar wordt niet meer serieus genomen, geen
beprijzing, geen serieuze inspanningen om het OV een volwaardige
concurrent te laten zijn van de auto)
Dat er grootschalig onderhoud plaatsvindt, ondervindt de automobilist
dagelijks op diverse rijkswegen aan den lijve. Is er een link tussen
het opvallend grote aantal dodelijke (jonge) slachtoffers van de
laatste maanden en de staat van onderhoud van de wegen? (A12, A 16,
A27, A44) Het is goed dat voortaan bij de kostenraming van nieuwe
projecten ook de kosten van beheer en onderhoud zullen worden begroot.
Als het gaat om de aanleg van nieuwe wegen wil de minister in
specifieke gevallen geld dat bestemd is voor het rijkswegennet
besteden aan het onderliggend wegennet. Dat is een duidelijke omslag
in denken. Toen wij twee jaar geleden bij de Spoedwet Wegverbreding
aandacht vroegen voor bottlenecks op het onderliggend wegennet keek de
voorganger van deze minister nog de andere kant op. Dit nieuwe
gezichtspunt zal ongetwijfeld ingrijpende gevolgen hebben voor de
omvang van de Brede Doeluitkering (BDU). Wil de minister daarop
ingaan?
Voorzitter, in het kader van de Nota Mobiliteit zullen we uitgebreider
kunnen stilstaan bij het mobiliteitsbeleid voor de middellange en
lange termijn. We zullen dan ook graag ingaan op het beprijzen van
mobiliteit. Het doet me goed dat nu ook uit de hoek van de werkgevers,
VNO/NCW en Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) zonder gêne wordt
gesproken over de noodzaak van kilometerheffing. De voorzitter van
KNV, de heer Testa, heeft het denk ik wel heel goed begrepen: die
heffing moet variabel zijn naar tijd en plaats (BNR-radio, 17 november
jl).
Voor dit moment moet de conclusie zijn dat in het personenvervoer het
openbaar vervoer een steeds zwakkere concurrentiepositie krijgt ten
opzichte van de auto. Mijn fractie vindt dat een ronduit slechte zaak.
Er is al veel gezegd over de bezuinigingen op de exploitatie van het
stads- en streekvervoer. Wij zijn in afwachting van een notitie van de
minister waarin op een rijtje wordt gezet welke verschraling de
nieuwste concessies bevatten ten opzichte van eerdere. Wanneer kunnen
we die tegemoet zien? Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) vindt als ik
de krant mag geloven - dat het bedrijfsleven moet investeren in het
regionale OV, om zo de congestie tegen te gaan en het beroepsmatig
vervoer de ruimte te geven (Rotterdams Dagblad, 18-11-2004). Een
interessante gedachte, die echter de publieke verantwoordelijkheid
voor het OV miskent. Wij zouden liever zien dat de overheid zelf deze
publieke verantwoordelijkheid goed oppakt, in plaats van haar af te
wentelen op het bedrijfsleven.
Voor wat betreft de trein wordt prioriteit gegeven aan veiligheid,
betrouwbaarheid en capaciteit van het bestaande spoor. NS en ProRail
wijzen erop dat de beoogde punctualiteit van 89% in 2008 wel erg
ambitieus is, omdat de 2^e fase van het Herstelplan Spoor dan nog niet
is afgerond. Deelt de minister die opvatting? Kan zij in dit verband
melden hoe het staat met de gesprekken met NS en ProRail over de
aanpassingen van de vervoer- en beheerconcessies, waarop de Kamer
heeft aangedrongen? De ChristenUnie-fractie heeft er al vaker voor
gepleit de potenties van het spoor aanzienlijk te vergroten, onder
andere door de snelheid op het hoofdrailnet te verhogen richting 200
km/uur. Eén van de mogelijkheden daartoe is overschakelen op 25 KV. Ik
weet dat dat ambitieus en kostbaar is, maar het verbaasde me wel dat
de laatste studie hierover dateert uit 1996 (zie antw. 72). Het is
toch niet zo dat de regering het plan om over te schakelen op 25
Kilovolt (KV) definitief in de ijskast heeft gezet? (evt. motie)
De 80 miljoen euro die de minister in de introductie van de chipkaart
wil steken, zal via de BDU-gelden aan de decentrale overheden worden
overgemaakt. Waarom wordt bijna dogmatisch voor deze omweg gekozen?
Kan dit geld niet rechtstreeks worden uitbetaald aan de ondernemingen
die in de introductie van de chipkaart investeren?
Voorzitter, de nadruk ligt tijdens deze kabinetsperiode op beheer en
onderhoud, maar er wordt wel degelijk gebouwd. Dat bouwen kan
integraler, doelmatiger en beter. Het onderhouden trouwens ook. De
minister heeft de Kamer op 7 juli een brief gestuurd over PPS en
innovatief aanbesteden. We horen daar echter weinig meer van. Hoe
wordt daaraan nu concreet een gevolg gegeven? Ik neem aan dat het
rijk, net zoals de decentrale overheden, kan constateren dat een
aantal aanbestedingen van infrastructurele werken aanzienlijk lager
uitvalt dan begroot. Kan de minister daarover m.b.t. het lopende
begrotingsjaar én 2005 meer zeggen? Ik ben erg benieuwd naar het
antwoord, zeker met het oog op de komende MIT-behandeling. (zie antw.
17 bij Infrastructuurfonds)
Voorzitter, dan de binnenvaart. Er zijn nauwelijks plannen voor aanleg
van nieuwe infrastructuur, al las ik tot mijn verrassing dat tijdens
het binnenvaartcongres dat vorige week in Scheveningen plaatsvond het
Twenthe-Mittellandkanaal weer op de agenda werd gezet, ditmaal door
EVO. Hoe realistisch is dat? In haar begroting voor 2005 stelt de
minister een inhaalslag voor het vaarwegonderhoud in het vooruitzicht.
Dat lijkt een goede zaak, al is de sector zelf niet helemaal tevreden.
Het Centraal Overleg Vaarwegen stelt in reactie op de begroting dat in
2005 nauwelijks iets substantieels gebeurt en dat de inhaalslag
eigenlijk pas in 2006 goed op gang komt. Graag een reactie.
Wij zijn trouwens verheugd over het feit dat Nederland
Distributieland, waarover mijn fractie zich in het verleden wel eens
kritisch heeft uitgelaten (en terecht!), de binnenvaart wil promoten
als innovatieve modaliteit. Ik zie daarin de intentie van de motie
Stellingwerf/Van den Berg duidelijk terugkomen, waarin uitgangspunt
was dat duurzaamheid en innovatie voorop dienen te staan bij het
promoten van Nederland als distributieland.
---