Ingezonden persbericht


Persbericht Amsterdam, november 2004

(not) open ateliers

rijksakademie

zaterdag 27 en zondag 28 november 2004

dagelijks van 11 tot 19 uur

Veelbelovend internationaal talent presenteert zich tijdens de (not) open ateliers van de rijksakademie

Zo'n 60 kunstenaars uit de hele wereld tonen tijdens de (not) Open Ateliers hun werk. De voorbereiding hiervoor ging dit jaar met veel discussie gepaard. Onderwerpen van debat waren de heftige bezuinigingen in de culturele sector en de consequenties daarvan voor plekken als de Rijksakademie. De noodzaak van een omgeving waar, zonder regels en prestatietoetsen, op hoog artistiek niveau gewerkt kan worden aan onderzoek, projecten en productie is benadrukt. Een internationaal werk- en onderzoeksplatform voor kunstenaars is van onschatbare waarde voor kunst nu en in de toekomst. Ook is de vraag gesteld of in de huidige situatie de Open Ateliers wel zouden moeten plaatsvinden. De toevoeging (not) aan de Open Ateliers geeft aan dat het niet meer zo vanzelfsprekend is om een veelheid aan leefwerelden, opvattingen, culturen, werk en werkprocessen te kunnen laten zien. De tijd en de politiek zullen leren of deze vrijplaats waar kunstenaars zich kunnen concentreren op werk, reflectie en discussie haar internationale positie en reputatie kan blijven behouden.

Alle resident artists die op de Rijksakademie werken presenteren zichzelf en hun werk. Naast disciplines als schilderen, tekenen, fotografie, grafiek, beeldhouwen en film/video komt ook de relatie van beeldende kunst met andere disciplines aan bod: architectuur en openbare ruimte, theater, nieuwe media, muziek, dans en literatuur. Werkprocessen en ontwikkelingen die individuele kunstenaars doormaken tijdens een residency worden zichtbaar.

Sinds begin 2004 biedt de Rijksakademie korte residencies aan kunstenaars op het gebied van Nieuwe Mediatechnologie. Brody Condon en Sonia Cillari zijn de eerste twee gasten die tijdens de (not) Open Ateliers werk laten zien dat zij in samenwerking met de Rijksakademie ontwikkelen.

De Open Ateliers zijn laagdrempelig en trekken - naast een internationaal kunstpubliek - ook bezoekers die normaal nauwelijks galeries of musea bezoeken. Dit zorgt ervoor dat steeds meer mensen de weg naar de Rijksakademie weten te vinden; vorig jaar bezochten zo'n 7.000 mensen de Open Ateliers.

In 2004 zijn de Open Ateliers van de Rijksakademie op zaterdag 27 en zondag 28 november; gratis toegankelijk van 11.00 tot 19.00 uur. Deelnemende kunstenaars 2004: In 2004 zijn ruim twintig nationaliteiten vertegenwoordigd tijdens de Open Ateliers.

Eylem Aladogan (NL)
Narda Fabiola Alvarado (BO)
Eef Augustinus (NL)
Rosa Barba (IT/DE)
Tjebbe Beekman (NL)
Sonia Cillari (IT)
Brody Condon (US)
Michael Dans (BE)
Jeremiah Day (US)
Armen Eloyan (AM/NL)
Mimi Fadmi (ID)
Jean-Baptiste Ganne (FR)
Heidi Ganshaw (US)
Sofia Garcia Vieyra (AR)
Jasper Hagenaar (NL),
Claire Harvey (GB)
Arjan van Helmond (NL)
Shunji Hori (NL)
Goh Ideta (JP)
Judith van IJken (NL)
Bernhard Kahrmann (DE)
Brenda Kamphuis (NL)
Jasmijn Karhof (NL)
Wenda Kieskamp (NL)
Nesrine Khodr (LB)
Sung Hwan Kim (KR)
Kristof Kintera (CZ)
Susanne Kriemann (DE/NL)
Judit Kurtág (FR/HU)
Dustin Larson (US)
Alexandra Leykauf (DE/NL)
Turiya Nolothando Magadlela (ZA)
Patrick Makumbe (ZW)
David Maljkovic (HR)
Armando Mariño (CU)
Sanja Mediç (YU/NL)
Tine Brigitte Melzer (DE/NL)
Lisa Oppenheim (US)
Ryan Parteka (US)
Esteban Pastorino Díaz (AR)
Amalia Pica (AR)
Barry Poetiray (NL)
Sudsiri Pui-Ock (TH)
Sara Rajaei (IR/NL)
Lala Rascic (HR)
Jewyo Rhii (KR)
Jimmy Robert (GB/FR)
Marjolein Rothman (NL)
Sandro Setola (NL)
Igor Sevcuk (BA/NL)
Naro Snackey (NL)
Iwan van 't Spijker (NL)
Daan Spruijt (NL)
Noraset Vaisayakul (TH)
Mieke van de Voort (NL)
Danielle van Vree (NL)
Roman Wolgin (RU/NL)
Pablo Ziccarello (AR)
RIJKSAKADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN AMSTERDAM - FEITEN 2004

Sarphatistraat 470, 1018 GW Amsterdam / +31(0)20 5270300 / www.rijksakademie.nl

De Rijksakademie is een internationaal platform waar dromen van talentvolle kunstenaars uit de hele wereld werkelijkheid kunnen worden. Elke kunstenaar beschikt over een eigen atelier, een stipendium en de mogelijkheid tot dialoog met hiervoor uitgenodigde kunstenaars (visiting artists), kunstcritici, tentoonstellingsmakers en andere adviseurs. Naast uitgebreide technische faciliteiten en ondersteuning zijn er ook een bibliotheek, kunstenaarsdocumentatie en kunstcollecties. De Rijksakademie verbindt zo op unieke wijze de bijzondere kwaliteiten van artists' residencies en onderzoekscentra op het hoogste internationale niveau.

Visiting Artists - Advisors:
Hans Aarsman, Dennis Adams, Ansuya Blom, Marie-José Burki, Alain Cueff, Richard Deacon, Charles Esche, Michel François, Bernard Frize, Sigurdur Gudmundsson, Hou Hanru, Kees Hin, Joan Jonas, Mani Kaul, Anne-Mie van Kerckhoven, Jaroslaw Kozlowski, Nalini Malani, Aernout Mik, Lisa Milroy, Gerardo Mosquera, Matt Mullican, Avis Newman, Els van Odijk, Paul Perry, Philippe Pirotte, Michelangelo Pistoletto, Hermann Pitz, Jan Roeland, Janwillem Schrofer, Anna Tilroe, Narcisse Tordoir, Luc Tuymans, Roy Villevoye, Marijke van Warmerdam, Denys Zacharopoulos

Technisch begeleiders

Beeld en geluid Nicole Bergmans (assistent), Dik Groot, Kees Reedijk, Roy Taylor, Michiel de Wit Grafiek Robbert Jan Blekemolen (senior), Gertjan Forrer, Willem Moeselaar Chemie Pieter Kemink, Arend Nijkamp
Constructie Isaac Carlos (assistent), Wim Janssen, Stephan Kuderna

Faciliteiten

Atelierfaciliteiten 60 ateliers, 5 projectruimtes
Theoriefaciliteiten bibliotheek, kunstenaarsdocumentatie, collecties (33.000 boeken, meer dan 6.000 prenten en tekeningen, circa 1.000 beelden en gipsen, enkele honderden videobanden en tientallen hedendaagse kunstwerken) Werkplaatsen audio, computertechnologie/elektronica, film, fotografie, grafische technieken, hout, keramiek, kunststoffen, metaal, nieuwe media, verf, video Diensten stipendia, huisvesting, restaurant, verzekeringen, reizen, visa

Financiers & Sponsors

Overheden Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Ministerie van Buitenlandse Zaken (DCO/IC), Communauté Française de Belgique (BE), DAAD (DE), Arts Council England (GB), Ministère des Affaires Étrangères (AFAA) et de la Communication (DAP), Royal Netherlands Embassy in Harare (ZW), UNESCO-Aschberg IFPC Bedrijven en fondsen Koninklijke Ahrend N.V., Stichting Allebé, Fundación Antorchas (AR), Van Bijleveltstichting, Stichting Doen (RAIN), Hivos, Interpolis N.V. , Korean Culture and Arts Foundation (KR), MAB Art Fund (Prix de Rome architectuur), The Nomura Cultural Foundation (JP), Océ N.V., PRC B.V., Rabobank Nederland, Fundatie van de Sandheuvel Sobbe, SNS REAAL (Prix de Rome beeldende kunst), Thuiskopiefonds, Unilever N.V., Fundatie van de Vrijvrouwe van Renswoude

Bestuursorganen

Raad van Toezicht drs. R. den Dunnen (voorzitter), drs. J. Debbaut, mevrouw L. in 't Hout, Jhr. G.E. Loudon, mevrouw prof.dr. H. Maassen van den Brink, prof.drs. A.J. van der Staay Raad van Advies (Stichting Trustfonds Rijksakademie) Jhr. G.E. Loudon (voorzitter), Tiong Ang, drs. C.J. de Bruin RA (penningmeester), mevrouw I.C. de Bruin-Heijn, dr.mr. J.J. Kamp, drs. A.H.J. Risseeuw, prof.drs. Jw. Schrofer (secretaris), R. Stilcken, mevrouw drs. S.J. Stuiveling, Sylvie J.R.J. Zijlmans

-----------------------

Sarphatistraat 470 - 1018 GW Amsterdam
Tel.: 020 - 5270.300 / Fax: 020 - 5270.301
www.rijksakademie.nl / info@rijksakademie.nl
www.openateliers.info


---- --
PERSOONLIJK / URGENT

Aan de leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal

Amsterdam, 10 november 2004
Referentie: JWS/dk - 2004 - 128

Geachte heer/mevrouw,

Zoals u ongetwijfeld weet, is de toekomst van de Rijksakademie van beeldende kunsten uiterst onzeker. Hoewel de reputatie van de Rijksakademie zowel binnen als buiten de kunst uitstekend is, staan bestuurlijke, politieke en financiële continuïteit onder grote druk. Onverteerbaar is dat de afspraken, die in het verleden zijn gemaakt met de politiek, nu worden geschonden. Immers, de Tweede Kamer stemde destijds in met de externe verzelfstandiging en de intrekking van de Wet van 1870 op de Rijksakademie op twee voorwaarden, namelijk 'dat de Rijksakademie van beeldende kunsten kan blijven functioneren op gelijk niveau en dat de verschillende functies die van oudsher met de Rijksakademie verbonden zijn, worden gehandhaafd' (Advies Cultuurnota 1997-2000, Raad voor Cultuur).

VOORTBESTAAN RIJKSAKADEMIE BEDREIGD
Aan beide voorwaarden wordt nu getornd. Ons verzoek om toereikende middelen waarmee we kunnen blijven functioneren op gelijk niveau is afgewezen. Sterker nog, er is een ingrijpende bezuiniging opgelegd! Bovendien stellen de Raad voor Cultuur en OCW twee aan de Rijksakademie verbonden functies ter discussie, namelijk het beheer van de collecties en de organisatie van de Prix de Rome. Dit is woordbreuk tegenover de Tweede Kamer.

Met het oog op politieke continuïteit vragen wij de Tweede Kamer het 'beheer van de collecties' en de 'organisatie van de Prix de Rome' te herbevestigen als kernfuncties van de Rijksakademie.

-2-

Rijksakademie: praktijkvoorziening voor kunstenaars, geen kunstonderwijs Na een aantal turbulente jaren en een periode waarin de Rijksakademie speelbal was van steeds veranderende beleidsopties van de overheid (Cultuur), is midden jaren tachtig gekozen, in overleg met de Tweede Kamer, voor een positie van de Rijksakademie als 'praktijkvoorziening voor kunstenaars, en geen (vervolg)onderwijs'. Deze positie bood inderdaad houvast en heeft geleid tot de huidige 'research residency', die hoog gewaardeerd wordt in de internationale kunstpraktijk. Maar de indeling van de Rijksakademie in de, overigens nooit geformaliseerde categorie 'werkplaatsen', was arbitrair. Het verbinden van de toekomst van de Rijksakademie en andere instellingen aan een nog uit te voeren onderzoek naar 'werkplaatsen en hun plaats in het kunstonderwijs' vormt dan ook een tweede woordbreuk.

Met het oog op politieke continuïteit vragen wij de Tweede Kamer de vastgestelde positie als 'praktijkvoorziening voor kunstenaars (in de kunstpraktijk)' te herbevestigen.

Geen drie maar negen euroton bezuiniging
Volgens menig overzicht van de Raad voor Cultuur en OCW moet de Rijksakademie 3 euroton bezuinigen op een huidig budget van 4,5 miljoen euro of meer. Dit is pertinent onjuist. De Rijksakademie krijgt namelijk in totaal 9 euroton minder subsidie dan benodigd voor continuering op gelijkblijvend niveau, maar liefst 22,5 procent van het totale exploitatiebudget. De Rijksakademie en het Trustfonds Rijksakademie ontvingen samen 3,7 miljoen euro subsidie OCW. Voor handhaving van het kwaliteits- en personeelsniveau werd 3 euroton bijgevraagd. Die gevraagde aanvulling werd niet toegekend, de stipendia voor talenten uit het buitenland werden gehalveerd met 3 euroton, en de lopende Rijksakademie-exploitatie werd met 3 euroton gekort. Negen ton dus. Wie bedriegt hier wie?

Met het oog op financiële continuïteit vragen wij de Tweede Kamer ten minste 3 euroton minder te laten bezuinigen op de Rijksakademie / Trustfonds Rijksakademie, waarbij we ons bewust zijn van de beperkt beschikbare 'vrije' middelen. De bij OCW ingediende - afgedwongen - bezuinigingsbegroting 2005-2008 laat zien dat het anders niet gaat lukken.

-3-

Overleven of omvallen
Nog troebeler wordt de financiële positie door de gebruiksvergoeding voor het rijksgebouw, die in 2002, buiten de wil en invloed van de Rijksakademie, werd vastgesteld tussen de ministeries van VROM, OCW en Financiën op ongeveer 1,4 miljoen euro. Dit bedrag wordt bovenop het exploitatiebudget van de Rijksakademie gekwakt en meegewogen, anders dan bij het Rijksmuseum en andere verzelfstandigde instellingen. Willekeur? Zeker. Bedrog? In elk geval onkunde of demagogie. Het gebouwarrangement vormt een ongezond groot deel van de exploitatie, die daardoor onevenwichtig wordt en een transparante beoordeling verhindert. Het is een molensteen. Zeker omdat na de verzelfstandiging in 2000 werd gestart met een negatieve bruidsschat en een Sociaal Statuut met zware personele verplichtingen op ambtelijk niveau. Met grote inspanning zijn koers en vlieghoogte van de Rijksakademie volgehouden, daarbij gesteund door bijdragen van bedrijven, fondsen, overheden en sinds kort ook particulieren. Maar ook bij minder draconische bezuinigingen zal inklinken van de organisatie onafwendbaar zijn, met gedwongen ontslagen. Het afscheid van - deels ex-ambtelijke - medewerkers vraagt echter toereikende afvloeiingsmaatregelen.

Met het oog op bestuurlijke continuïteit vragen wij de Tweede Kamer het slotstuk van de verzelfstandiging uit de rijksdienst met bijzondere aandacht te volgen en zorgvuldig te toetsen voor wat betreft vermogen, sociale (afvloeiings)kosten en aanpassing gebouwarrangement.

Steunbetuiging
De Rijksakademie van beeldende kunsten wordt hoog gewaardeerd in de kunstwereld (musea, galerieën, kunstenaars, architecten, overheden, verzamelaars, bedrijven en dergelijke) en daarbuiten (kenniseconomie, wetenschap, ontwikkelingssamenwerking, creative industry et cetera). Tussen april en oktober 2004 zijn aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor Cultuur en aan de staatssecretaris vele brieven, e-mails en andere vormen van steunbetuiging verzonden (zie bijgevoegde namenlijst). Vertegenwoordigers uit de nationale en internationale kunstpraktijk wezen daarin op de bijzondere waarde van de Rijksakademie voor binnen- en buitenlandse, talentvolle kunstenaars, voor de kunst en het kunstklimaat in Nederland. Bovendien wezen ze in dit verband op de positie van Nederland in de internationale kunstwereld, waarbij de betekenis van Nederlandse musea wellicht verminderd was, wat volgens velen ruimschoots werd gecompenseerd door de Rijksakademie. Het pakket gebundelde steunbetuigingen is op te vragen bij de Rijksakademie via telefoon (020-5270 300) of e-mail: directie@rijksakademie.nl.

-4-

OPROEP
Het voortbestaan van de Rijksakademie op het huidige niveau is alleen mogelijk met een gezamenlijke inzet van de Tweede Kamer, het Ministerie van OCW en de Rijksakademie: kunstenaars, sponsors en allen die de Rijksakademie ter harte gaat. Nu eerst speelt de Tweede Kamer de doorslaggevende rol. U dus!

Tot nadere toelichting bereid, met vriendelijke groet, mede namens de Raad van Toezicht Rijksakademie,

prof. drs. Janwillem Schrofer drs. Els M.W.A. van Odijk algemeen directeur directeur

Cc.: Staatssecretaris van OCW, mevrouw mr. M.C. van der Laan

Bijlage: namenlijst steunbetuigingen


---- --

---- --