Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Kamerstuk, 10-12-2004

Verplicht ziekenfondsverzekeren zelfstandigen

De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG

DBO-CB-U-2533975

10 december 2004

Op 11 november jl. ontving ik uw brief inzake het schrijven van mevrouw V. van der Plas te Vught met betrekking tot de ziekenfondsverzekering voor zelfstandigen. In antwoord op hierop deel ik u het volgende mede.

Betrokkene geeft aan bezwaar te hebben tegen het verplichte karakter van de Ziekenfondswet.

Tot 1 januari 2000 waren zelfstandig ondernemers in het algemeen op een particuliere ziektekostenverzekering aangewezen. De premie die zij hiervoor betaalden stond los van de hoogte van hun inkomen. Hierdoor was een groot aantal zelfstandigen met een laag inkomen een relatief groot deel van dit inkomen kwijt aan de premie voor hun ziektekostenverzekering. De regering vond dit ongewenst. Zelfstandige ondernemers zijn vervolgens, wat betreft hun premie, in een zelfde financiële situatie gebracht als werknemers. Bezien wordt of hun belastbaar inkomen onder een bepaalde grens blijft. Onder die grens zijn zij verplicht ziekenfondsverzekerd.

Het verplichte karakter van de Ziekenfondswet vloeit voort uit de solidariteitsgedachte die in het stelsel van sociale verzekeringen is ingebouwd. Wanneer er een keuzemogelijkheid zou zijn, dan zou de kans groot zijn dat enkel die mensen die zich vanwege een hoog risico niet dan wel tegen een hoog premiebedrag particulier kunnen verzekeren tot de sociale ziektekostenverzekering toetreden. Daarmee zou het financiële draagvlak voor de ziekenfondsverzekering te zeer worden aangetast.

Het verplichte karakter van de ziekenfondsverzekering voor zelfstandigen is met de maatschappelijke organisaties, de Land- en Tuinbouworganisatie LTO Nederland en MKB Nederland, besproken. Uit dit overleg is niet gebleken dat het van rechtswege onderbrengen van zelfstandigen onder de ziekenfondsverzekering voldoende maatschappelijk draagvlak mist.

Ook het parlement heeft er na uitgebreide discussie voor gekozen de ziekenfondsverzekering voor zelfstandigen, evenals dat voor andere ziekenfondsverzekerden geldt, een verplichte verzekering te laten zijn. De wet waarmee zelfstandigen in de ziekenfondsverzekering zijn opgenomen, is door het parlement met een ruime meerderheid aangenomen.

De Hoge Raad heeft in enkele arresten overwogen dat de wetgever bepaalde keuzes heeft gemaakt en dat hij daar niet in kan treden. De Hoge Raad heeft daarbij geoordeeld dat de wetgever in redelijkheid tot deze keuzes heeft kunnen komen en dat daarbij niet is gehandeld in strijd met het gelijkheidsbeginsel, het zorgvuldigheidsbeginsel, het evenredigheidsbeginsel of enig ander algemeen rechtsbeginsel (HR, 21 februari 2003, nr. 36.558 en HR, 7 maart 2003, nr. 36.642).

Ik bereid thans een wetsvoorstel voor, betreffende een ziektekostenverzekering voor de gehele Nederlandse bevolking (ZVW). Bij totstandkoming van zo een basisverzekering voor ziektekosten voor de gehele bevolking van Nederland zal het verschil tussen ziekenfonds- en particuliere ziektekostenverzekering zijn verdwenen. Ik heb niet het voornemen in de tussenliggende periode in de Ziekenfondswet nog grote wijzigingen aan te brengen.

Ten slotte merk ik op dat uit de verstrekte gegevens van betrokkene niet blijkt of zij gebruik maakt van de keuzevrijheid, als bedoeld in artikel 2 lid 2 van de Regeling tijdvak en inkomen zelfstandige. Wellicht dat deze regeling voor het komende jaar kan worden toegepast. Betrokkene kan zich hiertoe wenden tot de Belastingdienst.

De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,

H. Hoogervorst