Socialistische Partij

Praten met Turkije is nog geen `ja' tegen toetreding

22-12-2004 * SP-Kamerlid Harry van Bommel vindt dat de regering met betrekking tot Turkije correct heeft gehandeld tijdens de Eurotop van 16 en 17 december in Brussel. "Mijn tevredenheid geldt vooral voor het open houden van de zogenaamde `noodremprocedure'. Het openen van toelatingsbesprekingen geen automatisch toegangskaartje tot de EU in mag houden."

De SP-fractie verwelkomt de verklaring van de Turkse regering dat zij het douaneprotocol van de Ankara Overeenkomst, waarmee Cyprus de facto wordt erkend, zal ondertekenen alvorens de toetredingsonderhandelingen van start gaan. Van Bommel heeft echter ook nog een hoop vragen, bijvoorbeeld over het belang van de positie van de Koerden in de gesprekken tussen Europa en Turkije.

Hieronder de volledige bijdrage van Harry van Bommel aan het Kamerdebat over de Europese Top.

---

De SP-fractie verwelkomt de verklaring van de Turkse regering dat zij het douaneprotocol van de Ankara Overeenkomst, waarmee Cyprus de facto wordt erkend, zal ondertekenen alvorens de toetredingsonderhandelingen van start gaan. Minister Bot stelde afgelopen zondag in Buitenhof dat dit "een stap is op weg naar de volledige erkenning van Cyprus." Maar na afloop van de Europese Top verklaarde de Turkse premier Erdogan dat die belofte geen erkenning inhield van de Cypriotische regering.

Op dit punt kreeg hij bijval van premier Balkenende en andere Europese leiders.

Aangezien de ondertekening van het douaneprotocol een de facto erkenning van Cyprus inhoudt, zou de SP-fractie graag van de minister vernemen of deze stap in de ogen van de Nederlandse regering voorlopig volstaat of dat de Turkse regering geacht wordt tot een formele erkenning van Cyprus over te gaan voordat de
toetredingsonderhandelingen van Turkije met de EU kunnen beginnen?

Met betrekking tot de relatie met de buurlanden van Turkije valt in de conclusie te lezen dat Turkije klaar is "om verder te werken met de betreffende lidstaten richting een oplossing van bestaande grensconflicten conform het principe van het vreedzaam oplossen van conflicten in overeenstemming met het handvest van de Verenigde Naties."

Tevens wordt gesteld dat onopgeloste conflicten die van invloed zijn op het toetredingsproces indien nodig voor het Internationale Gerechtshof gebracht moeten worden. Wordt hier gerefereerd aan de kwestie Cyprus of is deze tekst ook van toepassing op de relatie tussen Turkije en Griekenland en mogelijk andere landen?

Is de regering van mening dat de situatie met de Koerden in Turkije ook van invloed is op het toetredingsproces? Op welke wijze wil de EU het Koerdische vraagstuk behandelen? Zijn de Koerden gesprekspartner? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke dan?

Zodra Turkije is opgenomen als een volwaardig lid van de Europese familie zal de grens met Armenië een Europese buitengrens zijn. Het is niet alleen in het belang van de nabestaanden van de Armeense genocide, maar ook in het belang van de Europese stabiliteit, dat dit duistere hoofdstuk afgesloten kan worden. In een resolutie die is aangenomen op 15 december jl in het Europees Parlement wordt Turkije verzocht "het verzoeningsproces met het Armeense volk te bevorderen door de genocide tegen de Armenen te erkennen."

Tijdens het Algemeen Overleg over Europa van vorige week gaf minister Bot aan dat hij vond dat Turkije vóór toetreding tot de EU met zichzelf `in het reine' moet komen op dit vlak. Doelt de minister hier op de expliciete Turkse erkenning van de genocide tegen de Armenen? Ziet de minister voor de EU een taak weggelegd om stappen te nemen om tot een verzoening tussen Armenen en Turken te komen? Zo ja, is er een tijdschema bepaald voor dit proces? Is de minister met ons van mening dat er vóór 3 oktober 2005 vooruitgang geboekt moet zijn op dit dossier?

Tijdens dat zelfde Algemene Overleg pleitte velen met mij expliciet voor aandacht voor de Armeense genocide. Ik constateer dat na twee jaar discussie over de Syrische en Armeense kwestie er zich nu een meerderheid aftekent in de Tweede Kamer die spreekt van een genocide in 1915. Dit is een stap in de goede richting. Het van belang dat de aftekenende meerderheid de druk op Turkije en de EU in stand houdt. In de Raadsconclusies wordt helaas geen aandacht geschonken aan deze kwestie. De SP-fractie zou willen weten welke afspraken de EU hierover heeft gemaakt met Turkije. Graag een reactie van de minister.