Persberichten
Den Haag / Parket-Generaal, 23 december 2004
Slachtoffer kan schriftelijk en mondeling van zich laten horen
Nieuwe aanwijzing spreekrecht en schriftelijke slachtoffer verklaring
Vanaf 1 januari kunnen slachtoffers van ernstige delicten en
nabestaanden zowel schriftelijk als mondeling tijdens de zitting laten
weten wat de impact is geweest van het delict op hun leven. Gelijk met
de Wet spreekrecht treedt de Aanwijzing Spreekrecht en schriftelijke
slachtofferverklaring van het College van procureurs-generaal in
werking. Daarin is het beleid opgenomen van het Openbaar Ministerie
rond het uitoefenen van het spreekrecht en het aanbieden en opstellen
van een schriftelijke slachtofferverklaring.
Zowel het spreekrecht als de slachtofferverklaring bieden slachtoffers
en nabestaanden de mogelijkheid een grotere rol te spelen in het
strafproces. Dit kan bijdragen aan het herstel van de emotionele
schade die het delict teweeg heeft gebracht. Uitgangspunt is dat de
uitoefening van het spreekrecht voor het slachtoffer niet extra
belastend moet zijn. Daarom is het van belang dat het slachtoffer zich
goed voorbereidt, daarbij ondersteund door het OM en Slachtofferhulp
Nederland. Ook minderjarige slachtoffers kunnen een verklaring
afleggen, zowel schriftelijk als mondeling ter zitting.
Schriftelijke slachtofferverklaring
In de nieuwe aanwijzing van het OM zijn regels opgenomen over het
aanbieden en opstellen van een schriftelijke slachtofferverklaring aan
slachtoffers en nabestaanden. De schriftelijke slachtofferverklaring
biedt veel voordelen voor het slachtoffer en kan fungeren als
volwaardig alternatief voor het spreekrecht. De meeste slachtoffers
vinden het moeilijk tijdens de zitting over de emotionele gevolgen van
het delict te praten. De tevoren samen met een medewerker van
Slachtofferhulp Nederland opgestelde verklaring ondervangt dit
bezwaar. Ook worden de officier van justitie, de rechter en de
verdachte op deze manier vollediger ingelicht over de gevolgen voor
het slachtoffer.
De schriftelijke slachtofferverklaring kan verder dienen als
voorbereiding op het spreekrecht. Het spreekrecht fungeert dan als
mondelinge toelichting op de schriftelijke slachtofferverklaring. De
schriftelijke slachtofferverklaring wordt na verwijzing van het
Openbaar Ministerie opgesteld door een medewerker van Slachtofferhulp
Nederland. Vervolgens wordt de verklaring aan het strafdossier
toegevoegd. Het opstellen van een schriftelijke slachtofferverklaring
leidt in geen geval tot een plicht om de verklaring mondeling toe te
lichten.
Het spreekrecht
Vanaf 1 januari informeert het Openbaar Ministerie het slachtoffer
over het feit dat hij ter zitting een mondelinge verklaring kan
afleggen. Slachtoffers van ernstige misdrijven en specifiek in de wet
genoemde andere misdrijven of hun nabestaanden mogen ter
terechtzitting een verklaring afleggen over de gevolgen die het delict
voor hen heeft gehad.
Behalve dat de mondelinge verklaring ter zitting een bijdrage kan
leveren aan het herstel van de emotionele schade die het delict teweeg
heeft gebracht, kan de rechter datgene wat het slachtoffer zelf
verklaart, bij zijn beslissing betrekken. Ook kan er een preventieve
werking uitgaan van het spreekrecht. Beoogd wordt de verdachte te
weerhouden van het plegen van verdere delicten, omdat de verdachte op
de zitting met de gevolgen wordt geconfronteerd. Omdat de
zichtbaarheid van de slachtoffers en nabestaanden wordt vergroot, kan
er van het spreekrecht een algemeen preventieve werking uitgaan.
Openbaar Ministerie