Openbare Bibliotheek Oss

Persbericht, maart 2005

BIBLIOTHEEK OSS:

TENTOONSTELLING VAN OUDE PORSELEINEN ELEKTRA VOORWERPEN

VERZAMELD DOOR FRANS VAN DER VLEUTEN

Van zaterdag 5 maart tot en met vrijdag 1 april is er in de Bibliotheek Oss een tentoonstelling van oude porseleinen elektra voorwerpen te zien, een unieke verzameling van Frans van der Vleuten uit Asten. Het zijn hoofdzakelijk onderdelen uit de periode rond 1920 tot 1940 zoals (licht)schakelaars en fittingen. Deze expositie sluit aan bij het thema van de Landelijke Boekenweek 2005: Spiegel van de Lage Landen: boeken over onze geschiedenis.

Als verlengstuk van zijn verzameling oude gereedschappen is Frans van der Vleuten een aantal jaren geleden begonnen met het verzamelen van oude keramische elektra onderdelen. Momenteel is hij in het bezit van zon driehonderd voorwerpen, met name uit de periode 1920 tot 1940. Eén van de meest fascinerende zaken aan zijn verzameling is voor hem het feit dat er maar heel weinig bekend is over dit soort elektra voorwerpen. Op zich vreemd want in en aan vrijwel elk huis, kerk of ander gebouw waren er op een gegeven moment wel porseleinen schakelaars, isolatoren, lasdopjes en fittingen te vinden.

En toch worden zelfs op verzamelbeurzen en rommelmarkten deze voorwerpen maar zelden aangeboden.

Zoals bij zovele andere verzamelingen, valt ook uit deze verzameling het een en ander te leren, vooral over de ontstaansgeschiedenis van de elektrische installatie in woonhuizen.

Een mooi voorbeeld hiervan is de stroomsterkte van een groep. Zo waren er smeltveiligheden voor in een groepenkast van bijvoorbeeld 4 Ampère! Momenteel is de standaard maar liefst 25 Ampère per groep. Ook het aantal groepen in de meterkast per huishouden is opvallend: men begon waarschijnlijk gewoon met 1 groep! Tegenwoordig beschikken de meeste huizen over 4, soms 5 groepen. De verzameling van Frans van der Vleuten roept ook vragen op. Hoe werden dit soort producten vervaardigd? Waar stonden de fabrieken die dit soort voorwerpen produceerden? Hierover is (nog) niet veel bekend. Het is verbazingwekkend hoeveel verschillende uitvoeringen van dit soort voorwerpen zijn gemaakt, terwijl de verzameling volgens Frans van der Vleuten nog lang niet compleet is. Ook fascineert het hem dat van sommige voorwerpen de functie niet meer helemaal duidelijk is. Door de introductie van de materialen bakeliet en glas in de elektra-industrie, verdwenen de keramische onderdelen vrijwel geheel uit deze industrietak.

Bakeliet en glas werden op hun beurt weer vervangen door hoogwaardige kunststoffen.

Heel af en toe komt men bij oude gebouwen, vooral in dorpen, nog kleine monumenten tegen die voorzien zijn van originele keramische elektra voorwerpen. Enkele voorbeelden zijn tijdens de tentoonstelling op fotos te zien, genomen in Lierop (Someren), Heusden (Asten) en de Vendée in Frankrijk.

De tentoonstelling van oude porseleinen elektra voorwerpen, verzameld door Frans van der Vleuten, is de hele maand maart te bekijken op de begane grond in de Bibliotheek Oss.

Einde persbericht.