18-04-2005 Positief resultaat jaarstukken 2004
Uit de jaarstukken 2004, waarmee het college van burgemeester en
wethouders verantwoording aflegt aan de raad over het gerealiseerde
beleid, blijkt dat de gemeente Lisse het jaar 2004 afsluit met een
positief resultaat, te weten 175.000,-.
Het jaar 2004 was voor de gemeente Lisse een turbulent jaar. De
gemeente kwam onder preventief begrotingstoezicht te staan van
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland nadat de programmabegroting 2004
onverwacht niet goedgekeurd werd. Reden voor de gemeenteraad om een
onderzoek in te stellen naar de oorzaken. Het ministerie van
Binnenlandse Zaken en de provincie hebben daarnaast een begrotingsscan
uitgevoerd, waarbij de organisatie en de producten zowel intern als
extern nader bestudeerd werden en vergeleken met andere gemeenten.
Tevens heeft een bezuinigingsoperatie plaatsgevonden, onder de naam:
Lisse in balans. Dit alles leidde toen uiteindelijk tot een sluitende
(meerjaren) begroting met nu zelfs bij de jaarstukken een positief
resultaat over 2004. Wat er met de 175.000,- gaat gebeuren moet de
raad besluiten bij de integrale afweging die plaatsvindt op juni.
Hoewel de accountant, die de jaarrekening controleert in opdracht van
de raad, tevreden is over de cijfers, ontbreekt nog een (nieuwe)
goedkeurende verklaring voor de financiële rechtmatigheid, ofwel voor
bepaalde handelingen met betrekking tot financiële transacties die in
de jaarrekening worden verantwoord. Een voorbeeld daarvan is dat B&W
een subsidiebesluit afgeven nadat de datum van indiening is
verstreken. Hierdoor wordt niet voldaan aan de wettelijke regelgeving.
Hierbij moet worden opgemerkt dat de lat voor deze nieuwe goedkeurende
accountantsverklaring hoog gelegd is. Omdat veel zaken hieromtrent nog
onduidelijk zijn en de gemeenten nog niet zijn ingespeeld op de nieuwe
wetgeving, zullen veel gemeenten de goedkeurende verklaring niet
ontvangen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft eerder
tevergeefs geprobeerd de invoering van de nieuwe accountantsverklaring
te vertragen. Het ontbreken van de goedkeurende verklaring betekent
dus niet dat er iets mis is. Wel moet actie worden ondernomen om de
komende jaren wèl de goedkeurende verklaring te verkrijgen.
Hieronder meer uitleg over wat rechtmatigheid inhoudt
De jaarrekening 2004 van de gemeente Lisse krijgt geen goedkeurende
accountantsverklaring voor rechtmatigheid. Op het punt van
rechtmatigheid onthoudt de accountant zich van een oordeel. Wat
betekent dit en hoe ernstig is dat? Hieronder volgt een nadere uitleg.
De accountant geeft al jarenlang een verklaring af bij de
gemeentelijke jaarrekening. In Lisse was dit altijd een goedkeurende
verklaring. De betekenis van deze verklaring was altijd gelijk aan die
in het bedrijfsleven. Het betekende dat de jaarrekening een getrouw
(goed) beeld gaf van de gemeentelijke financiële situatie van het
afgelopen jaar.
Met ingang van 2004 is er op dit punt veel veranderd. De rijksoverheid
heeft strengere eisen gesteld aan de accountantsverklaring bij de
gemeentelijke jaarrekening. De accountant moet nu ook een oordeel
geven over de rechtmatigheid. Rechtmatig betekent hier het voldoen aan
de wettelijke kaders en regelgeving. Voor gemeenten zijn dat de wet-
en regelgeving van hogere overheden (o.a. Europese
Aanbestedingsregels) en die van de gemeente zelf.
Enkele voorbeelden van onrechtmatig handelen.
1. Stel dat een welzijnsorganisatie een subsidie aanvraagt bij de
gemeente. Volgens de subsidieregels zou dat bijvoorbeeld voor 1 maart
hebben moeten gebeuren. Door omstandigheden is de aanvraag pas 15
maart ingeleverd. Als de gemeente toch besluit tot het in behandeling
nemen van deze aanvraag handelt zij daarmee in feite niet rechtmatig.
2. Als een gemeente een nieuw wijkgebouw neer laat zetten dan kan het
wel eens voorkomen dat niet aan vijf (volgens de eigen regels) maar
slechts aan vier aannemers een offerte wordt gevraagd. Dat is dan niet
rechtmatig.
3. De verordening op de afvalstoffenheffing geeft aan dat deze heffing
volledig kostendekkend dient te zijn. Praktijk is echter dat een
gemeente niet alle kosten in de heffing verwerkt omdat hier
onvoldoende zicht op bestaat. In feite is dat niet rechtmatig.
Het zijn allemaal zaken waar de inwoners van de gemeente weinig van
merken en ook geen direct nadeel van ondervinden. De belastingen gaan
er niet door omhoog en in bepaalde gevallen verhoogt een flexibele
houding van de gemeente zelfs de tevredenheid van de burger. Het zijn
zaken die in het bedrijfsleven ook voorkomen, maar die daar niet
doortikken in het oordeel van de accountant. Bij gemeenten is dit met
ingang van de accountantscontrole op de jaarrekening 2004 echter wel
het geval. Onrechtmatig in het kader van de nieuwe accountantscontrole
is dus heel iets anders dan frauduleus of wanbeheer.
Met een accountantscontrole op de rechtmatigheid is op zichzelf niks
mee mis. Maar als pas in een zeer laat stadium duidelijk wordt wat dat
volgens de regels allemaal moet inhouden, is de tijd van handelen te
kort. Het moet dan ook niet verbazingwekkend zijn als veel gemeenten
wat betreft de rechtmatigheid geen goedkeuring krijgen over 2004. Dat
is natuurlijk voor geen enkele gemeente een leuk bericht om de wereld
in te sturen.
Een ramp is het niet, want de minister ziet 2004, na alle commentaar,
als een proefjaar. Het zal nog wel een paar jaar duren voordat in alle
gemeenten de organisatie zo ver is dat er ook voor rechtmatigheid
goedkeurende verklaringen worden verkregen.
Gemeente Lisse