Thema
C2000
Financieel Meerjarenbeleid 2005-2007
Inleiding
De afgelopen acht jaar heeft de NVJ met een gepland tekort gewerkt. De
contributieverlaging vanaf 1997 resulteerde jaarlijks in een negatief
saldo. Het daartoe ingestelde vereffeningfonds van ongeveer 5 ton is
aan het einde van het boekjaar 2004 uitgeput. Daar zou mee te leven
zijn geweest als de NVJ niet ook vanaf 2001 was meegetrokken in de
economische malaise. Een economische teruggang die een golf
reorganisaties, aanzienlijk minder banen, wegvallen van
freelance-opdrachten en uiteindelijk voor het eerste sinds 1980 netto
ledenverlies bij de NVJ tot gevolg heeft. Voor sommige dagbladen lijkt
er zelfs sprake van een structureel in plaats van conjunctureel
verlies aan lezers.
Een tweede tegenvaller voor de vereniging blijft het uitblijven van
een positieve uitkomst van de joint venture met Veen Magazines voor
het vakblad De Journalist. De positieve resultaten van de eigen
website Villamedia.nl zijn nog niet van een dusdanige omvang dat de
kosten van het vakblad worden gecompenseerd.
Een derde aspect is het toegenomen aantal persvrijheidincidenten met
overheden, justitie en politie en incidenten betreffende
auteursrechten en secundaire rechten van freelancers. De bijna vijf
maanden durende onderhandelingen met de Eredivisie cv over de positie
van journalisten in de voetbalstadions is een ander voorbeeld.
Dergelijke affaires kosten steeds meer tijd en geld. Wel wordt
geprobeerd met het Genootschap van Hoofdredacteuren, en waar opportuun
in persvrijheidzaken met uitgevers en of omroepen gezamenlijk op te
trekken en kosten te delen. Tevens wordt met de uitgevers,
hoofdredacteuren en omroepen ingezet op én een versterking van de
zelfregulering én een verbetering van de relatie met het mediapubliek.
De versterking van de Raad voor de Journalistiek, de introductie van
de Nieuwsmonitor per maart jl. en het Media-debatbureau zijn
voorbeelden van de toenemende zorgvuldigheid van de sector, waaronder
de NVJ, richting kijker en lezer.
Een vierde taakverzwaring voor de vereniging is gelegen in de complexe
pensioen- en prepensioenproblematiek. Zowel op bedrijfsniveau als in
de gehele sector zijn er voortdurend bewegingen die meer dan voorheen
van de NVJ kostbare externe expertise vergen.
De vereniging staat nu voor de uitdaging het exploitatietekort de
komende drie jaar te beheersen en tegelijkertijd het niveau en de
omvang van de dienstverlening voor de leden alsmede de inzet voor de
persvrijheid verder uit te bouwen. Dit alles met de wetenschap dat de
stagnatie in ledengroei nog kan voorduren. Het bestuur en secretariaat
doen tevens onderzoek naar mogelijke partners in de media en de
informatiesector, om in de toekomst overhead als huisvesting en andere
overheadkosten te kunnen verminderen.
Ledenontwikkeling
De groei van de NVJ door netto ledenaanwas is sinds 2001 omgeslagen.
Het ledental is in de periode 2001 tot heden teruggelopen met 0,9
procent. Hoopgevend is dat grote secties als dagblad, landelijke
omroep en freelance zich redelijk weten te handhaven.
De afkalving in de sectie dagblad bedraagt 126 leden in de periode
2002 tot heden terwijl er meer dan 600 banen zijn geschrapt. De enige
sectie die groeit is de NVF, de sectie fotojournalisten. De sectie
publiekstijdschriften en de sectie regionale omroep zijn stabiel.
Maatregelen tot nu toe
Secretariaat
Tijdig heeft de vereniging met bezuinigingen en een vacaturestop de
zwaarste effecten van de inkomstenstagnatie weten op te vangen.
Daarmee is de verenigingsexploitatie 2004 sluitend afgesloten. De
vacaturestop is niet toegepast bij de advocaten en juristen van de
NVJ. De inkrimping van de formatiekosten van de secretarissen is
uitgesmeerd over de periode 2004-2006. Deze maanden wordt toekomstig
algemeen secretaris Thomas Bruning verder ingewerkt op de
verenigingszaken etc.. Zijn takenpakket bij de omroep wordt
overgenomen door de nieuwe omroepsecretaris Marc Visch. Deze
formatieplaats is tijdelijk boven de sterkte en kan na het vertrek van
de huidige algemeen secretaris per 1 september 2005, in de formatie
dalen. Bij de secretaris dagblad Bianca Rootsaert liggen veel taken.
Om haar enigszins te ontlasten nemen Hans Verploeg en in toenemende
mate zijn opvolger Thomas Bruning incidentele dagbladreorganisaties
over.
De formatie van de secretaresses is teruggebracht met 2 fte. De
effecten daarvan zijn opgevangen door de aanwezigheid op het kantoor
Hilversum te minimaliseren (ook de omvang van het kantoor is
teruggebracht en ondergebracht bij Free Voice). De overgebleven
secretaresses zijn in een takenpool en in één werkruimte
ondergebracht.
De NVJ leden en financiële administratie heeft ruim 1 fte ingeleverd.
Totaal zal de inkrimping van de formatie van het secretariaat over de
periode 2004-2006 4,8 fte bedragen.
De medewerkster van Migranten & Media is van een externe locatie
teruggekomen naar het NVJ-kantoor. De betaalde activiteiten van M&M en
daarmee ook de aanhoudende verliesfinanciering door de NVJ zijn per 1
juli 2004 beëindigd. De NVJ zal in het kader van de eigen activiteiten
en via het Media-debatbureau waar nodig aandacht blijven schenken aan
de doelstellingen van M&M, een NVJ-werkgroep die twintig jaar lang een
markante plaats innam te midden van de verenigingsactiviteiten.
De komende drie jaar
Secretariaat
Als gezegd zal het secretariaat bij gelijkblijvend of dalend ledental
in de periode 2004 tot en met 2006 dalen van 26,44 fte naar 21,4 fte
(exclusief de uitleen van personeel aan de Stichting Raad voor de
Journalistiek en de stichting Politieperskaart en het
Media-debatbureau). Gezien de omvang van de post personeel op de
totale uitgaven, ongeveer 45 %, is het beperkt houden van de formatie
een essentieel gegeven om de exploitatietekorten niet te laten
oplopen.
De Journalist
De onderhandelingen met Veen Magazines over de afbouw van de joint
venture zijn gestart.
In hoeverre nog enkele separate taken al of niet tijdelijk bij Veen
achterblijven, bijvoorbeeld drukken en distributie, valt nog niet te
zeggen. De exploitatie van het blad wordt weer in eigen hand genomen
zoals tot 2001 ruim 100 jaar al het geval was. Wel is ook door het
NVJ-bestuur geconstateerd dat met krimpende ledengroei of zelfs
afkalving, de brutokosten van het blad (35 euro per lid per jaar,
prijspeil 2004) begrotelijk worden versus de andere taken van de
vereniging. Met de hoofdredacteur zal naar oplossingen worden gezocht
waarbij samenwerking tussen Villamedia.nl, Internetjournalist.nl en De
Journalist.nl voor de hand liggen. Een en ander zonder de specifieke
functie alsmede verantwoordelijkheid van de drie onderscheidende
NVJ-uitgaven uit het oog te verliezen. Dit zal niet leiden tot grote
inkomstenstijging maar wellicht wel tot betere beheersing van de
kostenontwikkeling.
Tevens kan de communicatie met de leden hierdoor wellicht verder
worden verbeterd en waar gewenst verfijnd.
Participaties de komende drie jaar/ Bijdragen aan derden
Internationaal
De afdracht aan de IFJ en de EFJ is sinds 2002 tot 50% gehalveerd. Het
is de bedoeling deze afspraak te handhaven tot er redelijk herstel van
de inkomstenontwikkeling van de vereniging valt te melden. De NVJ is
er desondanks in geslaagd de internationale solidariteit te
versterken. De ontwikkeling van Free Voice (voorheen SCO) is daarbij
bemoedigend. Vanuit het separate fonds Reporters Respond is in
schrijnende gevallen van collega's in moeilijke landen financieel
bijstand verleend. Een recent voorbeeld is de directe hulp aan
nabestaanden van de ongeveer tweehonderd op Banda Atjeh verdronken
journalisten. Reporters Respond is zelfbedruipend mede dankzij de
giften van particulieren, redacties en mediabedrijven.
Nationaal
Samen met partners als NDP, Persmuseum, RNTC en Free Voice is een
geslaagde 3 mei persvrijheidmanifestatie georganiseerd. Dit initiatief
zal worden voortgezet waarbij de financiële / organisatorische fakkel
per jaar bij toerbeurt wordt doorgegeven. Alleen op die wijze kunnen
de kosten voor de NVJ van een dergelijke manifestatie binnen de marges
blijven.
De discussie in het kabinet over zelfregulering versus
overheidsmaatregelen met betrekking tot de pers is mede door inbreng
van de bedrijfstak uiteindelijk uitgemond in een versterking van de
zelfregulering. De overheid heeft bevorderd dat met name de publieke
omroep meer middelen ter beschikking van de Raad voor de Journalistiek
stelt. Tevens wordt aanvankelijk via de NVJ en vervolgens in een
stichting met alle partners uit de mediasector een Media-debatbureau
opgezet. De overheid draagt daaraan de komende drie jaar financieel
bij met een bedrag van ruim vijftigduizend euro per jaar. Van de
Stichting Democratie en Media ontvangt het debatbureau een bijdrage
van 15 000 per jaar, drie jaar lang. De NVJ staat genoteerd voor een
bedrag van tienduizend euro en levert management. Vooralsnog wordt het
bureau gehuisvest in het NVJ-pand en zal de oud-coördinator van de
werkgroep M&M, Monique Doppert, als coördinator voor het bureau
functioneren. Het is de bedoeling om het Media-debatbureau met name
ook in de regio een stevige rol te laten spelen in de relatie tussen
de regionale media en hun publiek.
Een derde schakel in de versterking van de zelfregulering wordt de
Nieuwsmonitor. Aan de hand van al jaren geleden door de NVJ
geaccordeerde plannen is er nu eindelijk zicht op de start van een
experiment met de Nieuwsmonitor. Wetenschappelijk onderzoek naar het
ontstaan en de effecten van trends en hypes in het nieuws zal de
komende drie jaar plaatsvinden. De monitor is een initiatief van het
Persinstituut van NDP en NVJ en wordt financieel met name gedragen
door het Bedrijfsfonds voor de Pers voor een bedrag van 160.000 per
jaar. De NVJ heeft hierin een financiële verplichting voor de komende
drie jaar van in totaal 34 000 euro. Resultaten van de Nieuwsmonitor
zullen deels ook door het Media-debatbureau worden opgepakt en
gepopulariseerd.
Conform het sinds de nota 2001-2003 staande financieel beleid worden
giften of subsidies aan derden, kosten die geen participaties zijn,
onder de post bijdragen aan derden ondergebracht. Daartoe is een fonds
ingericht dat voor een deel uit de beleggingen wordt gevoed. Een
recent voorbeeld is een bijdrage van de NVJ aan de Vereniging van
Onderzoeksjournalisten (VVOJ).
Kaasschaaf
Het bovenstaande overziend zal het niet verbazingwekkend zijn dat het
bestuur de kaasschaafoperatie wenst te handhaven. Deze aanpak tot
bezuinigen door de gehele NVJ inclusief de geledingen is indertijd
aanvaard door de VR met het financiële beleid 1999-2001 en vervolgens
verlengd met de nota 2001-2003. De indruk is dat de meeste geledingen
langzamerhand gewend zijn geraakt aan deze korting van drie procent.
Het bestuur stelt de VR voor deze korting te handhaven in de periode
2005-2007. Tevens vraagt het bestuur de VR het in deze nota
neergelegde beleid te aanvaarden voor de periode 2005-2007.
Veerkracht
Beseft wordt dat een kaasschaafbeleid weinig sprankelend overkomt.
Gezien de onmogelijkheid de contributie te verhogen en de
arbeidsintensieve doelstellingen van de vereniging los te laten ziet
het bestuur geen andere mogelijkheden dan dit strakke financiële
beleid. Daar komt nog bij dat het structureel verlies aan banen in de
dagbladsector onvoldoende wordt gecompenseerd door groei elders. Het
effect daarvan voor de vereniging, die in de jaren tachtig en negentig
een verdubbeling van het ledenaantal kende, mag ondanks al het
optimisme over herstel van de economie hier niet worden
weggeredeneerd. Het bestuur vertrouwt er op dat met het nu
voorliggende beleid de vereniging voldoende veerkracht houdt om de
komende jaren een verdere afkalving van leden op te vangen zonder af
te doen aan de kwaliteit van de belangenbehartiging.
Nederlandse Vereniging van journalisten