1red15579
29-04-2005, NOS, Gesprek met de minister-president, N.2, 18.45 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER HET 25-JARIG REGERINGSJUBILEUM VAN KONINGIN BEATRIX
MINGELEN:
U begint over korte tijd het feest in verband met het jubileum van de
Koningin, het cadeau van de gemeente Amsterdam. Heeft u zelf eigenlijk een
cadeau voor de Koningin?
BALKENENDE:
Niet persoonlijk.
MINGELEN:
Of als ministerraad?
BALKENENDE:
We krijgen nog een ander moment. Aan het eind van het jaar zal er in de
regering een diner zijn. Dat is erg leuk denk ik voor de Koningin, dat al
diegenen die bewindspersoon zijn geweest, die minister zijn geweest sinds
1980, die worden dan uitgenodigd. Dat is het moment wanneer het kabinet in
beeld komt. Het is zo dat we morgen de vergadering hebben van het
parlement, de Verenigde Vergadering in de Ridderzaal. En vanavond het mooie
concert in Amsterdam. Een belangrijke dag morgen natuurlijk. Dan is het 25
jaar geleden dat de Koningin is gestart. Vanavond al het begin. Erg mooi.
MINGELEN:
De Koningin, de ministerraad, jullie zien elkaar heel vaak. Ik had me
kunnen voorstellen, maar kennelijk niet, dat de ministerraad of uzelf zou
zeggen: ik koop een mooie cd voor haar.
BALKENENDE:
Als mensen geïnteresseerd zijn moeten ze morgen maar eens naar de
uitzending kijken in de Ridderzaal.
MINGELEN:
Daar komt een cadeau aan?
BALKENENDE:
Kijk maar morgen.
MINGELEN:
Krijgt ze misschien een lintje?
BALKENENDE:
Dat is denk ik niet nodig. U weet dat de leden van het Koninklijk Huis
allemaal de hoogste onderscheiding hebben, het Grootkruis van de
Nederlandse Leeuw.
MINGELEN:
Ik dacht: omdat er geen persoonlijk cadeau is, zegt dat misschien iets over
de verhouding tussen u en het staatshoofd? Is die zakelijk of warm? Hoe zou
u die zelf willen omschrijven?
BALKENENDE:
Het is een hele hartelijke relatie en een zakelijke relatie. Ik heb altijd
gezegd dat wij een koningsschap hebben dat zeer maatschappelijk betrokken
is. Ik vind het ook een intelligent koningsschap. Ik vind dat de Koningin
ongelooflijk goed is voorbereid op alles wat ze doet. Tegelijkertijd is ook
altijd de menselijke maat aanwezig. Mag ik u een voorbeeld noemen? Toen ik
bijvoorbeeld in het ziekenhuis lag, het eerste boeket wat werd bezorgd was
van de Koningin. Dat zegt ook iets over de onderlinge verhoudingen. Als je
elkaar week in week uit ziet - en we doen dat met het grootste genoegen -
dan wordt er natuurlijk ook een band opgebouwd. Dat betekent goede
onderlinge betrekkingen in de menselijke sfeer, maar tegelijkertijd als
professionals met elkaar optreden.
MINGELEN:
In de NOS-documentaire van gisteren zei oud-premier Lubbers: 'Het is een
heel warm iemand.' Zou u het hem zo nazeggen?
BALKENENDE:
Ja. De combinatie van de Koningin. Een professional. Ze kan zeer zakelijk
zijn, want ze weet heel goed wat het koningsschap betekent. Tegelijkertijd
is de koningin ook een mens van vlees en bloed. Iemand die altijd betrokken
is wanneer er sprake is van verdriet. We weten allemaal wat er gebeurd is
in de Bijlmermeer, in Enschede of bij de tsunami. Dat is een diep
menselijke belangstelling.
MINGELEN:
Hij zei ook: 'Ze kan af en toe ontzettend nijdig en kribbig zijn.' Dan zegt
ze: 'Dat is mijn Russische bloed.' Heeft u daar ook onder mogen leiden?
BALKENENDE:
U weet, ik ga niet spreken over de contacten met de Koningin. Het is iemand
die rechtstreeks reageert. Dat vind ik ook heel goed. Het is iemand die
weet waar ze voor staat, die direct kan zijn. Dat is de charme van deze
Koningin.
MINGELEN:
Je ziet in alle uitzendingen heel veel lof over haar optreden. Dat is
waarschijnlijk ook zeer verdiend. Soms zou je zeggen: iemand die je
respecteert, daar mag je ook wel van zegen wat er niet deugt.
BALKENENDE:
En wat verwacht u?
MINGELEN:
Dat weet ik niet. Is er iets waarvan u zegt: 'Dat zou ze wel eens anders
mogen doen'? Dat zou u nooit kunnen zeggen?
BALKENENDE:
Dat ga je sowieso niet zeggen. Maar ik wil wel gewoon gezegd hebben dat de
Koningin wel iemand is die zo betrokken is. Het mooie van de Koningin vind
ik, laat ik er dat aan toevoegen, dat het ook iemand is die internationaal
is georiënteerd. Ik heb vaak meegemaakt als je met collega's van andere
landen spreekt, de waardering die voor de Nederlandse koningin, het
Nederlandse vorstenhuis bestaat. Iemand die altijd oog heeft voor de
belangen van ontwikkelingslanden. Ik merk ook in de gesprekken dat de
Koningin daar regelmatig naar vraagt.
MINGELEN:
Dat zijn geen nadelen.
BALKENENDE:
Ik waardeer en respecteer de Koningin zeer. Dat is geen opmerking omdat het
nu jubileum is. Je leert elkaar ook waarderen in de tijd dat je zelf
premier bent met die intensieve contacten, wetende wat er allemaal
gebeurde. Dan is het een tijd dat er ook voor de Koningin zelf veel is
gebeurd met ontwikkelingen ook in de Nederlandse samenleving. Wat dat
betreft heb ik heel veel respect gekregen voor de manier waarop ze
invulling geeft aan het koningsschap.
MINGELEN:
Nog één citaat uit de uitzending van gisteren. Van Agt zei: 'Het is een
buizerd die hoog boven het land zweeft en zelfs het kleinste muisje ontgaat
haar niet.' Ze houdt alles in de gaten. Heeft u daar wel eens last van?
BALKENENDE:
Nee, niet last. Maar je merkt wel wanneer de Koningin het land in gaat,
wanneer ze werkbezoeken aflegt, dan is het wel iemand die de zaak
ongelooflijk goed voorbereidt. De Koningin is ook iemand, dat wanneer ze
ergens is geweest, de dingen oppakt en natuurlijk daar mij dan ook vragen
over stelt.
MINGELEN:
Is er wel eens een moment dat u zegt: 'Daar hebben we het over gehad in de
ministerraad. Dat punt hebben we toch mooi over het hoofd gezien'?
BALKENENDE:
Daarvoor ontmoet je elkaar te vaak. Bovendien, als het gaat om de
voorstellen die worden voorbereid, dan ga je natuurlijk met alles rekening
houden. Maar het valt mij juist op dat degene die misschien wel op grotere
afstand staat van de Nederlandse politiek, als ze wel eens een keer met de
Koningin te maken hebben, dan zeggen ze: 'Ze is altijd enorm goed
ingevoerd. Ze stelt precies de goede vragen.' Zo is het wel. De koningin
ontgaat niets, maar ook de ministers hebben de taak om te zorgen dat hen
niets ontgaat.
MINGELEN:
U mag eigenlijk niets zeggen van de contacten met haar en wat zij vindt.
Toch viel mij in de uitzending op dat u op een vraag van Pim van Galen of
ze voor of tegen de Europese Grondwet zou zijn, zei u: 'Het zou me verbazen
als de Grondwet tegen de gevoelens van de Koningin in zou gaan.' Was dat op
het randje?
BALKENENDE:
Ik vond het zelf niet, want de vraag is: 'Zou de Koningin ja of nee stemmen
bij een referendum?' Toen heb ik gezegd: 'Ik heb natuurlijk wel gelet op de
manier waarop de Koningin Europese ontwikkelingen beoordeelt.'
MINGELEN:
Het gaat er natuurlijk om dat u haar een bepaalde mening toedicht, terwijl
u geacht wordt het altijd in het verborgene te houden.
BALKENENDE:
Het blijft mijn mening: 'Ik zou me niet kunnen voorstellen dat.' Dan praten
we niet over de contacten die ik zelf met de Koningin heb of over onze
gesprekken over het referendum of over de campagne. Dat baseer ik op
uitlatingen die de Koningin heeft gedaan over de Europese ontwikkelingen. U
weet dat de Koningin vorig jaar een hele goede toespraak heeft gehouden in
het Europese Parlement. Dan proef je haar betrokkenheid bij Europese
ontwikkelingen. De Koningin is trouwens al een hele tijd, al decennia lang
bezig, toen al in de jaren 50 en 60, om stil te staan bij het Europese
perspectief. Ze heeft ook altijd perspectief voor Nederland in Europa
gezien. Dan vind ik op basis van al die uitlatingen en alles wat de
Koningin heeft gezegd over Europa, dat ik zo'n opmerking wel kan maken.
MINGELEN:
Zou u op basis van al die uitlatingen ook kunnen bevestigen dat de Koningin
wat minder positief staat tegenover het referendum wat nu over deze
Grondwet wordt gehouden?
BALKENENDE:
Het referendum, dat is goed om nog eens te onderlijnen, is een initiatief
geweest van de Tweede Kamer. Er was een meerderheid om dat referendum te
organiseren. Het is een advies op de Tweede Kamer of men ja of nee zal
zeggen tegen het Grondwettelijk Verdrag. U weet dat het niet de keuze was
van het kabinet. We hebben gezegd: we respecteren deze keus van het
parlement.
MINGELEN:
Maar nu de opinie van het staatshoofd daarover?
BALKENENDE:
Daar krijgt u uiteraard geen antwoord op, want ik ga niet spreken over hoe
de Koningin aankijkt tegen dit soort ontwikkelingen. Dat is niet op mijn
weg.
MINGELEN:
Op basis van alle eerdere uitspraken over het belang van Europa zou je net
zo goed kunnen denken dat dit referendum misschien wel ingaat tegen haar
gevoelens. Want het is natuurlijk wel een risico.
BALKENENDE:
Een risico. Ik denk dat er heel veel goeds is te zeggen over het
Grondwettelijk Verdrag. Als we vooruit willen, als we iets willen doen aan
zaken die de burgers bezighoudt, dan heb je dit verdrag nodig. Ik vind ook
trouwens als ik zie hoe het debat op dit moment loopt... Gesteld dat je nu
zou zeggen: 'Nee, we gaan opnieuw onderhandelen.' Wordt Nederland daar
beter van? Ik ben er vast van overtuigd dat Nederland daar niet beter van
wordt. Al;s je hebt over die superstaat Brussel, dat is echt onzin, want
nationale parlementen en burgers krijgen meer te zeggen.
MINGELEN:
Juist omdat u dat vindt - en waarschijnlijk de Koningin - is het referendum
wel een risico.
BALKENENDE:
U stelt dezelfde vraag nog een keer, maar daar ga ik uiteraard niet op in.
Laten we het erop houden dat de Koningin iemand is die Nederland altijd
gezien heeft in Europees perspectief. Dat heeft ze altijd gedaan en ook dat
hoort bij het mooie regeringsjubileum.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)
Ministerie van Algemene Zaken