NOS EU-Referendum onderzoek nr. 2, 30 april 2005
Optreden voorstanders vergroot kloof
tussen voor- en tegenstanders
In opdracht van de NOS voert Maurice de Hond, met behulp van het onderzoeksinstrument www.peil.nl, vanaf nu
wekelijks onderzoek uit naar het aanstaande Referendum over de Europese Grondwet.
In de afgelopen dagen zijn ongeveer 1500 mensen uitvoerig ondervraagd over dit onderwerp.
Nu in Nederland het debat begint los te branden en informatie over de Grondwet landelijk wordt
verspreid valt vooral op dat de kloof tussen voor- en tegenstanders aan het vergroten is. Weinig mensen
zijn de afgelopen week van het ene naar het andere kamp overgelopen. Wel zijn de mensen, die al
aangaven tegen te stemmen, versterkt in hun opvattingen. Dat lijkt vooral te komen door het optreden
van de leden van het kabinet, die campagne voeren om voor te stemmen. Ook velen die zeggen voor te
zullen stemmen geven aan dat dit optreden een negatieve uitwerking heeft. Per saldo leidt dit tot een wat
hogere opkomstverwachting (van 32% naar 34%). Omdat die verhoogde opkomst vooral komt uit de
groep die wij hebben gedefinieerd als EU-Supporter, verschuift de score voor-tegen van 52%-48% naar
51%-49%.
De afgelopen week is de tegenstelling tussen voor- en tegenstanders verscherpt. De volgende tabel laat dat goed
zien:
In de afgelopen week is mijn gevoel over de Europese Grondwet
Relatie tot de EU
verticaal gepercenteerd naar
Allen
EU
Scepticus
EU met
handrem
EU
Supporter
EU Adept
Positiever geworden 13% 1% 9% 26% 20%
Hetzelfde gebleven 57% 57% 63% 47% 62%
Negatiever geworden 26% 42% 26% 20% 18%
De twee eerste groepen, waarbinnen het overgrote deel der tegenstemmers zich bevindt, laten een sterke
verschuiving zien in negatieve richting. De twee laatste groepen echter, met het overgrote deel der voorstanders
in zich, laten een veel genuanceerder beeld zien met een kleine verschuiving in positieve richting.
De reden van deze verscherping lijkt toe te schrijven aan de wijze waarop door bepaalde leden van de regering
campagne gevoerd wordt om voor te stemmen. Dat blijkt goed uit de volgende tabel.
Het optreden van de leden van de regering de afgelopen week heeft t.a.v. de "jacampagne":
Relatie tot de EU
verticaal gepercenteerd naar
Allen
EU
Scepticus
EU met
handrem
EU
Supporter
EU Adept
Positief gewerkt 9% 7% 10% 11% 9%
Neutraal gewerkt 40% 25% 42% 51% 40%
Negatief gewerkt 38% 54% 39% 27% 34%
Alle 4 groepen zijn het er dus over eens dat het optreden van de leden van de regering de afgelopen week
negatief heeft gewerkt.
Deze ontwikkelingen hebben echter niet geleid tot een toename van het aandeel tegenstemmers. De reden
hiervan is uit de volgende tabel op te maken:
Deel van de
bevolking
Opkomst
kans
23 /4
Opkomst
kans
30 /4
EU Scepticus 19% 41% 43%
EU met handrem 33% 31% 33%
EU-Supporter 29% 26% 30%
EU-Adept 19% 38% 37%
Totaal Nederland 100% 32% 34%
De opkomsttoename is het sterkst bij de categorie EU-Supporters. Gecombineerd met het feit dat de vier
groepen steeds extremer stemmen (zie de onderstaande tabel) is er per saldo sprake van een zeer geringe
verschuiving van het aandeel voor- en tegenstanders onder degenen die opkomen.
Stemintentie 23/4 Stemintentie 30/4
verticaal gepercenteerd naar Voor Tegen Voor Tegen
EU Scepticus 3% 74% 2% 78%
EU met handrem 26% 50% 23% 53%
EU-Supporter 52% 21% 57% 18%
EU-Adept 71% 16% 76% 13%
Totaal Nederland 37% 41% 38% 40%
Vorige week stemde 48% van degenen, die opkomen -en weten wat ze stemmen- voor de grondwet en 52%
tegen. Inmiddels is de verhouding 49%-51%.
Het is uitermate interessant dat in deze eerste fase van de campagne in Nederland de kloof al zo duidelijk aan
het verdiepen is. De kans dat zij, die nu al zeggen tegen of voor zijn, overgehaald worden is vrij klein. En bij
degenen die nog niet weten wat ze gaan stemmen lijkt de groep waarin zij zitten (van de vier die wij
onderscheiden) bijna bepalend te zijn voor hun uiteindelijk stemgedrag. Cruciaal wordt dus de opkomst. En met
name het verschil in opkomst tussen de vier groepen. Mocht ook in de komende weken veel Nederlanders
vinden dat het optreden van de voorstanders uit de regering met name het gevoel om tegen te stemmen versterkt
dan zal Nederland op 1 juni tegenstemmen!
Noot voor de redactie,