GroenLinks

Nederlands milieubeleid volledig vastgelopen

10 mei 2005

Het milieubeleid van Balkenende II loopt op een mislukking uit, zo blijkt uit de Milieubalans 2005 die vandaag verschijnt. De meeste doelen worden niet gehaald, het tempo waarin vervuiling afneemt is veel te laag. De kwaliteit van de natuur gaat achteruit, de gezondheid van veel mensen wordt aangetast, zo concludeert het RIVM. Het is hoog tijd voor een revolutie in het milieubeleid, zo vindt GroenLinks. Milieu moet niet langer sluitpost, maar uitgangspunt zijn bij keuzes in het landbouw- en verkeersbeleid. Om te beginnen zou premier Balkenende zich moeten inzetten voor directe invoering van een regulerende kilometerheffing en een forse reductie van de veestapel.

De laatste maanden is er een serie nieuwe studies verschenen die de grote noodzaak van voortvarende aanpak van diverse milieuproblemen hard aantoont: klimaatverandering treedt sneller op en met grotere gevolgen dan eerst gedacht, wereldwijd worden ecosystemen in hoog tempo aangetast, vuile lucht maakt jaar in jaar uit vele slachtoffers. Na roken heeft milieu van alle leefstijlfactoren nu de meeste invloed op de gezondheid. Meer dan bijvoorbeeld overmatig alcoholgebruik, verkeerde (of te veel) voeding, of inactiviteit, zo meldt de Milieubalans 2005. De inactiviteit van het kabinet Balkenende steekt schril af bij de urgentie van een daadkrachtige aanpak. Het effect van maatregelen uit de jaren negentig ijlt nu nog na. Maar omdat nieuwe maatregelen uitblijven, wordt dit effect kleiner en kleiner: het tempo van emissiereductie daalt, komt tot stilstand, of soms beginnen emissies alweer toe te nemen. Iedere doorbraak naar verdere reductie blijft uit. Een revolutie in het milieubeleid is noodzakelijk. We zullen de grenzen die ons ecosysteem en de gezondheid van mensen stellen, eindelijk echt in acht moeten gaan nemen. Dit betekent grenzen stellen - via het vastleggen van harde doelen, via het doorberekenen van milieukosten in de prijzen - aan de groei van het verkeer, aan de jaarlijks maximaal haalbare economische groei, aan het aantal koeien, varkens en kippen in Nederland. Uit diverse onderzoeken blijkt dat ook een grote meerderheid van de Nederlanders de voorkeur geeft aan een land met een ontspannen samenleving waar veel aandacht is voor natuur en milieu en een wat bescheidener economische groei.

Wijnand Duyvendak

Ter informatie: een greep uit een lange lijst met voorbeelden waar doelen niet worden gehaald; het milieubeleid vastloopt volgens de Milieubalans 2005:


- Van de 22 milieudoelen worden er maar 4 waarschijnlijk gehaald, van 6 doelen is de slagingskans slechts 50% of niet te bepalen en van maar liefst 12 doelen is het onwaarschijnlijk dat ze gehaald worden.
- Milieukwaliteit in de Ecologische Hoofdstructuur is niet in 2018 op orde maar op zn vroegst in 2027. Op dit moment is slechts 15 tot 25 procent van de natuur voldoende beschermd.
- Stikstof- en fosfaatoverschotten zijn sinds 2003 niet meer gedaald.
- Bodemsaneringen zijn niet in 2030 klaar zoals het doel was, maar bij het huidige tempo pas in 2065.
- Vergroening van de belastingen stagneert sinds 2000.
- Nederland zal de EU-normen voor luchtkwaliteit niet halen; het maatregelenpakket is onvoldoende.
- De verbetering van de waterkwaliteit stagneert.
- De Nederlandse economie is niet CO2-efficiënt; de Nederlandse economie verbruikt per eenheid product meer energie dan het Europees gemiddelde.
- Door afname van investeringen in energiebesparingen wordt het doel van energiebesparing niet gehaald (slechts 1 procent in plaats van 1,3 procent).
- Het doel voor duurzame energie wordt niet gehaald (slechts 3,5 procent in plaats van 5 procent in 2010).
- Het doel voor biologische landbouw wordt bij lange na niet gehaald (10 procent in 2010; nu is 2 procent van de Nederlandse landbouw biologisch).