Taalzenders
Het consumeren van nieuwszenders
Persvrijheid leidt tot pluriformiteit en onafhankelijkheid in
nieuwsverslaggeving. Niet op de laatste plaats omdat nieuwsprogramma's
opinievormend kunnen zijn. Een moderne democratie zonder vrije pers is
zoiets als sightseeing zonder plattegrond. Om democratisch een opinie
te kunnen vormen moet men vrij nieuws kunnen consumeren. Dat besef is
al een lange tijd geleden doorgedrongen tot de Arabische wereld. Een
typisch Arabisch tafereel is dat in bijna elk koffiehuis, behalve dat
er fanatiek rummikub wordt gespeeld, een nieuwszender de rokerige
ruimte vult met nieuws. De oprichting van Al-Jazeera was pionierswerk.
Het Free-to-Air uitzenden daarvan was revolutionair. Het betekende een
omschakeling voor de gecontroleerde staatstelevisie. Zo kon het
gebeuren dat er politieke tegenstanders "verdwenen" en het
belangrijkste nieuws van de dag een vrijetijds-excursie van
hoogwaardigheidsbekleders in het buitenland was. De behoefte om naar
een Arabische nieuwszender te kijken is ook hier in Europa aanwezig.
Die behoefte is niet zozeer een gebrek aan het Engels of het
Nederlands. Nieuwsgierigheid naar de Saoedische voetbalcompetitie is
ook geen verklaring.
Globalisering en technische vooruitgang hebben er voor gezorgd dat een
buitenlandse uitspraak direct invloed heeft op de maatschappelijke
verhoudingen in Nederland. Maar waarom dan bijvoorbeeld naar Al
Arabiya kijken? Journalisten bedienen zich met een belangrijk
instrument, de taal.Taal is iets levendigs. Aan elk woord kleeft een
gevoel en aan elk gevoel kleeft een verhaal.Taal heeft een culturele
en een niet te onderschatten psychologische lading. Hoe objectief taal
ook beschreven is, het blijft subjectief. Voorbeelden zijn er genoeg.
Neem nu de vaderlandse pers. Consequent praat men over
moslim-extremisten. Soms in het kader van bijvoorbeeld Tsjetsjenië
praat men over rebellen. Het etiket terrorisme heeft geen objectieve
betekenis.Toch lijken veel Nederlandse nieuwsconsumenten het te
begrijpen.Het wordt als het ware door een gemeenschappelijk geweten
subjectief ingevuld. Een actie van zionisten wordt consequent
vergelding genoemd. Het plaatst de beoordeling van de actie in een
bijzondere relatie met de daad. Het woord vergelding straalt een
morele rechtvaardiging uit. Stel dat Jeroen Paauw inleidt met ''Israël
heeft verschillende aanslagen gepleegd op Palestijnse burgerdoelen".
Dit heeft een niet te onderschatten invloed op de opinievorming.
Mensen consumeren niet zozeer nieuws, maar merendeels taal.
De Arabische taalzenders zijn niet zozeer impopulair bij Arabische
dictators en neo-conservatieve beleidsmakers omdat er Arabisch wordt
gesproken. Het heeft te maken met de situatie vanuit een Arabisch
perspectief belichten. Gebeurtenissen worden vanuit een ander
invalshoek bekeken. Een geschapen starre waarheid wordt getoetst door
de taal. Een taal, die door een gemeenschappelijk geweten begrepen
wordt. De Arabische taalzenders zullen in de toekomst ook meer in het
Engels gaan uitzenden. Daarmee zullen ze wedijveren met andere
taalzenders om de taal. FOX TV en CNN zullen zichzelf de taal weer
eigen moeten maken. Want uiteindelijk spreken alle mensen dezelfde
taal. Iets wat krom is, kan men makkelijk in een andere taal recht
praten. Het blijft een kunst om dat in dezelfde taal te doen. De
strijd om de taal zal tot interessante uitkomsten kunnen leiden.
Internet biedt ons nu al een glimp van de toekomst. Meer dan bij
autochtone Nederlanders het geval is, haalt onze gemeenschap haar
nieuwsbeeld uit websites van de taalzenders. Dit hoort men terug in de
argumenten van een nieuwe, assertieve gemeenschap. Een gemeenschap die
steeds vaardiger zal worden in het bedienen van het instrument taal.
Daarmee zal ook hier de strijd om de taal beginnen. De multi-culturele
samenleving zal het monopolie van de vele taalprogramma's doorbreken.
Er zal als het ware een taalstrijd worden gevoerd. De uitkomst durf ik
nu al te voorspellen. De taal wordt van ons allemaal.
Aboulmouthalib El Oujdi
Arabische Europese Liga