Nederlands Kanker Instituut
Persbericht - 18 mei 2005
Hoogleraar Marcel van Herk benoemd aan Universiteit van Amsterdam
Verwerking van beelden in beweging
Voor het in beeld brengen van organen en tumoren is er een nieuwe generatie diagnostische apparatuur op komst. Naast statische 3D-beelden maken medici nu ook gebruik van 3D-films van de patiënt. Fysicus Marcel van Herk staat aan de wieg van deze veelbelovende toepassing in de radiotherapie. Op 18 mei houdt Van Herk zijn oratie 'verwerking van beelden in beweging'. De rede belooft een visueel spektakel te worden.
Scanners voor 3-dimensionale (3D) opnames, beelden van dwarsdoorsneden van het lichaam, zijn standaard in de medische diagnostiek. Een 3D-scan, waarmee de plaats en vorm van organen wordt vastgesteld, is echter een momentopname. Door bijvoorbeeld ademhaling en hartslag zijn organen 'in beweging' en kan de positie van organen op deze beelden verspringen.
Met moderne scanners is het nu mogelijk om ook 3D-films te maken. Daartoe is tijd als vierde dimensie (4D) aan 3D-opnames toegevoegd. Met deze techniek kan de 'beweging' van organen en tumoren naadloos worden vastgelegd en kan de bestraling van kankerpatiënten beter worden gestuurd.
Fysicus Marcel Van Herk, werkzaam bij Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL), staat aan de wieg van deze veelbelovende toepassing in de radiotherapie. Een nieuw geavanceerd bestralingstoestel is mede door de onderzoeksgroep van Van Herk ontwikkeld. Hierbij is een 4D-scanner gecombineerd met een zogeheten CT-scanner, die vlak vóór bestraling van een kankerpatiënt de plaats en beweging van de tumor vaststelt. Zo kan er vroegtijdig voor minieme verplaatsingen worden gecorrigeerd. Dit stelt de behandelaar in staat om de tumor met nog meer precisie te bestralen, waarbij er ook minder gezond weefsel wordt beschadigd en de patiënt daardoor minder bijwerkingen ondervindt, zelfs bij agressieve behandelingen.
Het NKI-AVL gebruikt deze techniek - als eerste ter wereld - voor de routinebehandeling van patiënten. De technieken voor weergave en verwerking van beelden in beweging hebben echter een bredere toepassing dan alleen de radiotherapie. In het Academisch Medisch Centrum (AMC) van Amsterdam worden 4D-beeldverwerkingstechnieken toegepast voor onderzoek naar de structuur van bloedvaten in het hart, analyse van het effect van bestraling of drugsgebruik op de hersenen en voor de diagnostiek van prostaatkanker.
Curriculum vitae
Marcel van Herk (1959) is groeps- en projectleider bij de afdeling Radiotherapie van Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL). Hij is vanwege het NKI-AVL benoemd tot bijzonder hoogleraar 4D-beeldverwerking in de oncologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). In 2004 ontving Van Herk de prestigieuze Breur Gold Medal Award voor zijn baanbrekend onderzoek naar beeldgeleiding voor precisie radiotherapie.
----------