Netwerk
VANAVOND IN NETWERK
Onderwerp: Karimov: dictator én bondgenoot van Bush
Uitzenddatum: Wo. 18 mei 2005, 20.30u
Verslaggeving: Foeke de Koe
Een demonstratie in Oezbekistan werd afgelopen vrijdag keihard
neergeslagen. Het bracht de Verenigde Staten en Rusland ernstig in
verlegenheid: de Oezbeekse president Karimov is een belangrijke
medestander in de strijd tegen het terrorisme. Maar hoe staat het met
zijn repressieve bewind?
Stabiliteit
Karimov is een omstreden president. Westerse mogendheden zien hem als
bondgenoot: de Verenigde Staten en Rusland gaan er vanuit dat hij de
enige garantie is op stabiliteit in de regio. Hij verleent ruimte voor
een Amerikaanse luchtbasis en steunt de strijd tegen het islamitisch
fundamentalisme.
Dictator
Onder het mom van dezelfde weet hij echter zijn land met harde hand te
regeren. Volgens Amnesty International en Human Rights Watch is
Karimov vooral een dictator: in Oezbekistan is geen vrije pers en geen
oppositie. Degenen die wel kritisch zijn over het bewind, verdwijnen
in gevangenissen.
Craig Murray
Daar wordt op grote schaal gemarteld, stelt voormalig Brits
ambassadeur Craig Murray. Hij was in Oezbekistan van 2002 tot 2004. De
informatie die bij de martelingen verkregen wordt, zetten de Oezbeken
in bij de strijd tegen het terrorisme in binnen- en buitenland. Toen
hij dit aankaartte bij zijn baas Jack Straw, resulteerde dat
uiteindelijk in zijn ontslag.
Vreedzame demonstraties
De wereld werd afgelopen week openlijk geconfronteerd met de
mensenrechtenschendingen in Oezbekistan. Al een paar maanden vinden er
vreedzame demonstraties plaats. De directe aanleiding: de aanklacht
tegen en veroordeling van 23 islamitische zakenmensen wegens
lidmaatschap van de islamitische Akramia-beweging en banden met de
verboden islamitische beweging Hizb ut-Tahrir.
Andizjan
De situatie liep vrijdag 12 mei uit de hand. Demonstranten in de stad
Andizjan bestormden een gevangenis, het gerechtshof en het kantoor van
de burgemeester. De volgende dag omsingelde het leger het centrale
plein en openden het vuur op de tien- tot dertigduizend demonstranten.
De regering beweert nog steeds dat militante moslims verantwoordelijk
zijn voor het geweld.
Afgesloten
De exacte gevolgen zijn onduidelijk: de stad is hermetisch afgesloten.
Journalisten komen het land niet in en de Oezbeekse media zijn
geblokkeerd. De Oezbeekse autoriteiten geven inmiddels schoorvoetend
toe dat er 169 doden zijn gevallen tijdens deze demonstratie, maar
geen burgers. Ooggetuigenverslagen spreken dit tegen: daar variëren
de cijfers van vijfhonderd tot ruim zevenhonderdvijftig.
In Netwerk een zoektocht naar de bewijzen van de
mensenrechtenschendingen en een gesprek met Craig Murray.