Ministerie van Algemene Zaken

MINISTERIE VAN ALGEMENE ZAKEN
31-05-2005; 12:00 uur

Persbericht

Vaker durven falen bevordert innovatie Innovatieplatform stelt veertien innovatie-acties voor overheid voor

De overheid kan innovaties aanjagen. Maar dan moet haar werkwijze wel veranderen. Minder toezicht op maatschappelijke organisaties, departementsoverstijgend investeren in het oplossen van maatschappelijk problemen, 'onhollands' omgaan met de aanbestedingsregels van de EU en bovenal... méér economisch risico nemen. Dat is de kern van de veertien acties die het Innovatieplatform voorstelt in het rapport 'Grenzen zoeken, grenzen verleggen' dat vandaag in Den Haag door platformlid en werkgroepvoorzitter Frans van Vught is aangeboden aan Harry van Zon, directeur Directie Innovatie- en Informatiebeleid Openbare Sector van het ministerie voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties.

Anders werken
Wil de overheid innovatie bevorderen dan moet zij de balans in haar werken verder verschuiven van de departementale kokers naar samenwerkingsprojecten. Ook zou ze nog meer dan nu van buiten naar binnen' dienen te opereren en niet te bang moeten zijn om fouten te maken. Frans van Vught: .Het doorbreken van de verkokering is een wezenlijk punt. Veel maatschappelijke problemen overschrijden de grenzen van de ministeries. Onze oplossing: maak Deltabudgetten voor investeringen in oplossingen voor dit type problemen. Die budgetten worden beheerd door een budgetbeheerder die bijvoorbeeld rechtstreeks rapporteert aan de premier. Hij krijgt de opdracht het probleem binnen een duidelijk gestelde tijd op te lossen en is eindverantwoordelijkheid voor de betrokken medewerkers van de ministeries..

Minder regels, meer ruimte
Ook vindt het platform dat de overheid bedrijven en maatschappelijke dienstverleners meer ruimte moet geven. Rein Willems, directeur van Shell Nederland, lid van het Innovatieplatform en lid van de werkgroep: .Hier in Nederland is alles overgeregeld. De inspecteurs lopen de deur plat. Waarom geen certificeringsysteem dat de verantwoordelijkheid bij bedrijven en maatschappelijke instellingen zelf neerlegt?..

Alle Nederlandse interpretaties van aanbestedingsregels afschaffen Ook maakt de overheid onvoldoende gebruik van de ruimte die Europese regels bieden om innovatiebevorderend in te kopen. Mits in de beginfase van het aanbesteden goed gedefinieerd, kan innovatiebevordering een zwaarwegend aanbestedingscriterium zijn. Inkopers zijn zich vaak onvoldoende bewust van de mogelijkheden die de aanbestedingsregels bieden om innovatiebevorderend in te kopen. Bovendien worden de Brusselse regels oneigenlijk streng (.Nederlands.) geïnterpreteerd.

Percentage overheidsbegroting reserveren voor innovatiebevordering In de huidige situatie komen innovaties niet tot stand omdat er geen politiek-bestuurlijk commitment bestaat om innovaties na te streven (en daarmee ook risico's te nemen). Die situatie smoort veel mogelijke innovatieve projecten in de kiem. Het Innovatieplatform stelt voor om in de begrotingen van de afzonderlijke departementen een vast percentage van 2,5 procent te reserveren voor innovatiebevordering.

Innovatiebevorderende overheid is noodzaak De overheid moet haar rol als innovatie bevorderende actor in de samenleving versterken. Dat is belangrijk om dat de overheid veel kan doen om innovatie aan te jagen. Zij geeft minstens 48 miljard euro per jaar uit aan diensten, investeringen en inkopen (consumptieve bestedingen). De overheid kan een deel van die middelen inzetten om bedrijven te stimuleren nieuwe producten, processen en diensten te ontwikkelen. Omgekeerd kunnen deze innovatieve producten en diensten de overheid helpen de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen en de kosten ervan te reduceren. Bovendien is een innoverende overheid noodzakelijk in het licht van grote maatschappelijke uitdagingen op terreinen als gezondheidszorg, milieu, veiligheid en verkeerscongestie. Tegelijk wordt door innovatie de Nederlandse economie concurrerender. Dat is nodig om in de toekomst onze welvaart en ons welzijn te kunnen blijven financieren.


---

Bijlage: Uitgangspunten en veertien acties voor de overheid om innovaties te bevorderen

Uitgangspunten
Het Innovatieplatform stelt twee normatieve uitgangspunten vast die innovatie zullen bevorderen wanneer de overheid ze toepast op haar handelen. Het gaat om:

1. Responsief en gecoördineerd overheidshandelen. Dat betekent dat de overheid sneller inspeelt op maatschappelijke behoeften door beter te luister en naar en samen te werken met maatschappelijke actoren. Bovendien vergen die maatschappelijke vragen een gecoördineerde (veelal departementsoverstijgende) aanpak waarbij betrokkenheid van niet- overheidsactoren vaak noodzakelijk is.
2. Doelformuleringen. Overheidshandelen dient te verschuiven van een benadering gericht op regelgeving ten aanzien van middelen en instrumenten, na ar een aanpak waarin de te bereiken uitkomsten en resultaten centraal staan.

Drie overheidsrollen
Het Innovatieplatform richt zijn acties specifiek op drie economische rollen die de overheid heeft:

- Maatschappelijke dienstverlener. De overheid verleent maatschappelijke diensten zelf rechtstreeks aan burgers en bedrijven (overheidsdienstverlening zoals paspoorten en vergunningen). Daarnaast realiseert ze deze diens ten samen met andere actoren in netwerkverband (netwerkdienstverlening in
bijvoorbeeld de zorg, welzijn, woningbouw).
- Investeerder. De overheid investeert in infrastructuur, kennis, gezondheidszorg, veiligheid, milieu, enzovoort. Het gaat hierbij om productieve
bestedingen van materiële (wegen, spoorlijnen) en immateriële aard (onderwijs, welzijn).

- Inkoper en aanbesteder. Ten behoeve van hun eigen organisatie kopen overheden producten en diensten in.

Acties
De acties die het platform voorstelt zijn gekoppeld aan de diverse rollen van de overheid:

De overheid als maatschappelijke dienstverlener
1. neem irritaties tan aanzien van regels en toezicht weg
2. zorg voor versnellen en uitbreiden E-governement
3. richt incentives op innovatiebevordering
4. zorg voor garantiestelling en winstdeling ten behoeve van maatschappelijke ondernemen

5. versterk rol van consument

De overheid als investeerder

6. stel vijf Deltabudgetten in voor innovatieve maatschappelijke investeringen

7. verbreed inzet Fonds Economische Structuurversterking (FES)
8. reserveer 2,5 procent begroting departementen voor innovatiebevordering
9. benut kennis, middelen en innovatiekracht beter

De overheid als inkoper en aanbesteder
10. hanteer launching customership als expliciete doelstelling
11. gebruik juridische ruimte om innovatiebevorderend in te kopen
12. verbeter toegang inkoop- en aanbestedingstrajecten van de overheid
13. laat meer kennis inkopen bij innovatief MKB door SBIR-NL
14. versterk strategisch vermogen inkopen