MINISTERIE VAN ALGEMENE ZAKEN
31-05-2005; 12:00 uur
Persbericht
Vaker durven falen bevordert innovatie
Innovatieplatform stelt veertien innovatie-acties voor overheid voor
De overheid kan innovaties aanjagen. Maar dan moet
haar werkwijze wel veranderen. Minder toezicht op maatschappelijke
organisaties, departementsoverstijgend investeren in het oplossen van
maatschappelijk problemen, 'onhollands' omgaan met de aanbestedingsregels
van de EU en bovenal... méér economisch risico nemen. Dat is de kern van
de veertien acties die het Innovatieplatform voorstelt in het rapport
'Grenzen zoeken, grenzen verleggen' dat vandaag in Den Haag door
platformlid en werkgroepvoorzitter Frans van Vught is aangeboden aan
Harry van Zon, directeur Directie Innovatie- en Informatiebeleid Openbare
Sector van het ministerie voor Bestuurlijke Vernieuwing en
Koninkrijksrelaties.
Anders werken
Wil de overheid innovatie bevorderen dan moet zij de balans in haar
werken verder verschuiven van de departementale kokers naar
samenwerkingsprojecten. Ook zou ze nog meer dan nu van buiten naar
binnen' dienen te opereren en niet te bang moeten zijn om fouten te
maken. Frans van Vught: .Het doorbreken van de verkokering is een
wezenlijk punt. Veel maatschappelijke problemen overschrijden de grenzen
van de ministeries. Onze oplossing: maak Deltabudgetten voor
investeringen in oplossingen voor dit type problemen. Die budgetten
worden beheerd door een budgetbeheerder die bijvoorbeeld rechtstreeks
rapporteert aan de premier. Hij krijgt de opdracht het probleem binnen
een duidelijk gestelde tijd op te lossen en is eindverantwoordelijkheid
voor de betrokken medewerkers van de ministeries..
Minder regels, meer ruimte
Ook vindt het platform dat de overheid bedrijven en maatschappelijke
dienstverleners meer ruimte moet geven. Rein Willems, directeur van Shell
Nederland, lid van het Innovatieplatform en lid van de werkgroep: .Hier
in Nederland is alles overgeregeld. De inspecteurs lopen de deur plat.
Waarom geen certificeringsysteem dat de verantwoordelijkheid bij
bedrijven en maatschappelijke instellingen zelf neerlegt?..
Alle Nederlandse interpretaties van aanbestedingsregels afschaffen
Ook maakt de overheid onvoldoende gebruik van de ruimte die Europese
regels bieden om innovatiebevorderend in te kopen. Mits in de beginfase
van het aanbesteden goed gedefinieerd, kan innovatiebevordering een
zwaarwegend aanbestedingscriterium zijn. Inkopers zijn zich vaak
onvoldoende bewust van de mogelijkheden die de aanbestedingsregels bieden
om innovatiebevorderend in te kopen. Bovendien worden de Brusselse regels
oneigenlijk streng (.Nederlands.) geïnterpreteerd.
Percentage overheidsbegroting reserveren voor innovatiebevordering
In de huidige situatie komen innovaties niet tot stand omdat er geen
politiek-bestuurlijk commitment bestaat om innovaties na te streven (en
daarmee ook risico's te nemen). Die situatie smoort veel mogelijke
innovatieve projecten in de kiem. Het Innovatieplatform stelt voor om in
de begrotingen van de afzonderlijke departementen een vast percentage van
2,5 procent te reserveren voor innovatiebevordering.
Innovatiebevorderende overheid is noodzaak
De overheid moet haar rol als innovatie bevorderende actor in de
samenleving versterken. Dat is belangrijk om dat de overheid veel kan
doen om innovatie aan te jagen. Zij geeft minstens 48 miljard euro per
jaar uit aan diensten, investeringen en inkopen (consumptieve
bestedingen). De overheid kan een deel van die middelen inzetten om
bedrijven te stimuleren nieuwe producten, processen en diensten te
ontwikkelen. Omgekeerd kunnen deze innovatieve producten en diensten de
overheid helpen de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen en de
kosten ervan te reduceren. Bovendien is een innoverende overheid
noodzakelijk in het licht van grote maatschappelijke uitdagingen op
terreinen als gezondheidszorg, milieu, veiligheid en verkeerscongestie.
Tegelijk wordt door innovatie de Nederlandse economie concurrerender. Dat
is nodig om in de toekomst onze welvaart en ons welzijn te kunnen blijven
financieren.
---
Bijlage: Uitgangspunten en veertien acties voor de overheid om innovaties
te bevorderen
Uitgangspunten
Het Innovatieplatform stelt twee normatieve uitgangspunten vast die
innovatie zullen bevorderen wanneer de overheid ze toepast op haar
handelen. Het gaat om:
1. Responsief en gecoördineerd overheidshandelen. Dat betekent dat de
overheid sneller inspeelt op maatschappelijke behoeften door beter te
luister en naar en samen te werken met maatschappelijke actoren. Bovendien
vergen die maatschappelijke vragen een gecoördineerde (veelal
departementsoverstijgende) aanpak waarbij betrokkenheid van niet-
overheidsactoren vaak noodzakelijk is.
2. Doelformuleringen. Overheidshandelen dient te verschuiven van een
benadering gericht op regelgeving ten aanzien van middelen en instrumenten,
na ar een aanpak waarin de te bereiken uitkomsten en resultaten centraal
staan.
Drie overheidsrollen
Het Innovatieplatform richt zijn acties specifiek op drie economische
rollen die de overheid heeft:
- Maatschappelijke dienstverlener. De overheid verleent maatschappelijke
diensten zelf rechtstreeks aan burgers en bedrijven
(overheidsdienstverlening zoals paspoorten en vergunningen). Daarnaast
realiseert ze deze diens ten samen met andere actoren in netwerkverband
(netwerkdienstverlening in
bijvoorbeeld de zorg, welzijn, woningbouw).
- Investeerder. De overheid investeert in infrastructuur, kennis,
gezondheidszorg, veiligheid, milieu, enzovoort. Het gaat hierbij om
productieve
bestedingen van materiële (wegen, spoorlijnen) en immateriële aard
(onderwijs, welzijn).
- Inkoper en aanbesteder. Ten behoeve van hun eigen organisatie kopen
overheden producten en diensten in.
Acties
De acties die het platform voorstelt zijn gekoppeld aan de diverse rollen
van de overheid:
De overheid als maatschappelijke dienstverlener
1. neem irritaties tan aanzien van regels en toezicht weg
2. zorg voor versnellen en uitbreiden E-governement
3. richt incentives op innovatiebevordering
4. zorg voor garantiestelling en winstdeling ten behoeve van
maatschappelijke ondernemen
5. versterk rol van consument
De overheid als investeerder
6. stel vijf Deltabudgetten in voor innovatieve maatschappelijke
investeringen
7. verbreed inzet Fonds Economische Structuurversterking (FES)
8. reserveer 2,5 procent begroting departementen voor innovatiebevordering
9. benut kennis, middelen en innovatiekracht beter
De overheid als inkoper en aanbesteder
10. hanteer launching customership als expliciete doelstelling
11. gebruik juridische ruimte om innovatiebevorderend in te kopen
12. verbeter toegang inkoop- en aanbestedingstrajecten van de overheid
13. laat meer kennis inkopen bij innovatief MKB door SBIR-NL
14. versterk strategisch vermogen inkopen
Ministerie van Algemene Zaken