Vrije Universiteit Amsterdam
06.07.2005
R.L. van der Wal
aula
Faculteit der Wijsbegeerte
15:45
De Summo Bono, Quod Continet Philosophiam. Een onderzoek naar Cicero's De finibus bonorum et malorum, boek IV en V.
Promotor: prof.dr. A.P. Bos, prof.dr. J. den Boeft
Cicero verrassend modern
Rogier van der Wal heeft uiteengezet in welke filosofische context Cicero zijn werk Over de grenzen van goed en kwaad (De finibus bonorum et malorum) schreef. Ook bespreekt hij hoe diverse zogeheten Hellenistische filosofenscholen dachten over dit boekwerk in vijf delen.
Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) was Romeins staatsman, redenaar en filosoof. Hij keek in zijn De finibus kritisch naar de opvattingen ten aanzien van goed en kwaad, van de belangrijkste Hellenistische filosofenscholen. Zo nam hij in boeken I en II de leer van Epicurus scherp onder vuur. De Stoa beslaan delen III en IV. Daarover is Cicero een stuk positiever, maar ook in de Stoïcische leer ziet Cicero een zwakte. De stoïcijnen hinken op twee gedachten: enerzijds beschouwen ze alleen de deugd (virtus) als goed, en zien ze het bezit van deugd als voldoende om te spreken van een gelukkig leven. Anderzijds onderkennen de stoïcijnen dat er naast de deugd ook nog andere zaken waardevol en dus verkieslijk zijn. Dat is meten met twee maten, concludeerde de Romeinse filosoof.
Cicero zette er de leer van Academie en Peripatos tegenover, die veel meer zaken goed noemen. Met die opvatting, vooral verwoord door Cicero's docent Antiochus van Ascalon, was daarmee de kous voor hem niet af: geluk wordt volgens Cicero altijd bedreigd door het noodlot, en daar heeft juist de Stoa weer een beter verweer tegen.
Zo eindigde Cicero zijn werk in feite open: geen enkele theorie is honderd procent bevredigend. Van der Wal ziet daarin onder meer Cicero's eigen bijdrage aan de wijsgerige discussie: de dialoog vooral open en gaande te houden. Van der Wal vindt Cicero in die zin verassend modern: ook de filosoof van nu spreekt vanwege het huidige waardenpluralisme liever in termen van mogelijkheden dan zekerheden als het om ethische discussies gaat.
Voor meer informatie over activiteiten aan de VU: dienst Communicatie afdeling wetenschapsvoorlichting
T 020 59 85666
E
Voor meer informatie over activiteiten aan het VUmc:
T 020 44 43444
E
VU Podium
Zie voor het volledige programma van VU podium de agenda op de website
www.blaisepascal.nl
Blaise Pascal Instituut
Zie voor het volledige programma van het Blaise Pascal Instituut de agenda op de website
Van der Boechorststraat 8
De Hortus Botanicus is vrij toegankelijk.
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 8.00 - 16.30 uur
Groepen bij voorkeur na afspraak, tel. (020) 444 9390
Vrije Universiteit Amsterdam